Đâm bị thương người đi bộ để tránh tai nạn thảm khốc, lái xe khách bị truy cứu hay không?

ANTD.VN - Anh Nguyễn Thành N (SN 1984) là lái xe khách đường dài tuyến Tây Bắc. Trong một chuyến chở khách, anh N đang vào khúc cua hẹp với một bên là vực sâu, bên còn lại là vách núi thì gặp tình huống có xe đi ngược chiều. Đúng lúc này lại xuất hiện một người đàn ông từ trên đồi chạy xuống đường lớn. Khi đó trên xe anh N đang chở khoảng 40 hành khách. Mặc dù anh N đã giảm ga, đạp phanh nhưng vẫn đâm phải người đàn ông này. Ngay sau đó anh đã dừng xe và gọi cấp cứu, còn nạn nhân tuy không chết nhưng được xác định bị thương tích 59%. Tại cơ quan công an, anh N khai nhận do lúc đó vào khúc cua hẹp, lại có xe đi ngược chiều, nếu đánh lái tránh người đàn ông kia thì sẽ đâm vào xe đi ngược chiều và có thể dẫn đến 2 xe cùng lao xuống vực. Vì vậy, anh chỉ có thể giảm ga, đạp phanh, nhưng tai nạn vẫn xảy ra với người đàn ông đó. Qua kiểm tra của cơ quan công an, tình trạng anh N lúc gây tai nạn hoàn toàn tỉnh táo, không dùng chất kích thích, chiếc xe đáp ứng đủ tính năng an toàn giao thông và thời điểm gây tai nạn chạy đúng tốc độ cho phép. Vấn đề đặt ra là trong trường hợp này, anh Nguyễn Thành N có bị truy cứu trách nhiệm hình sự không? Nếu có thì sẽ bị tội gì?

Ý kiến bạn đọc

Đâm bị thương người đi bộ để tránh tai nạn thảm khốc, lái xe khách bị truy cứu hay không? ảnh 1Ảnh minh họa

Vi phạm quy định về giao thông đường bộ

Căn cứ vào nội dung vụ việc, tôi cho rằng anh Nguyễn Thành N đã phạm tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ quy định tại Điều 260 Bộ luật Hình sự 2015. Tôi cho rằng, chiếc xe khách của anh N là một nguồn nguy hiểm cao độ, trong quá trình điều khiển xe, khi vào khúc cua hẹp lại có xe ngược chiều, anh N đáng lẽ nên cẩn thận và chấp hành luật giao thông tuyệt đối. Tuy nhiên vì cẩu thả, anh N đã không làm chủ tốc độ của xe, hậu quả là đã xảy ra tai nạn và người đàn ông bị anh N đâm phải đã bị thương tích nặng. Lẽ ra, là lái xe đường dài, anh N phải là người nhận thức trước được hậu quả nghiêm trọng của việc có thể sẽ xảy ra tai nạn, nhưng anh đã chủ quan và vi phạm. Vì vậy anh N cần phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Nguyễn Kim Thoa (Đông Triều - Quảng Ninh)

Tội cố ý gây thương tích

Theo tôi, trong vụ việc này cần phải truy cứu trách nhiệm hình sự đối với anh Nguyễn Thành N về tội cố ý gây thương tích theo Điều 134 Bộ luật Hình sự. Pháp luật quy định, trong tội cố ý gây thương tích người phạm tội có hành vi tác động đến thân thể của người khác làm cho người này bị thương, bị tổn hại đến sức khoẻ. Hành vi của người phạm tội được thực hiện do cố ý, tức là nhận thức rõ hành vi của mình nhất định hoặc có thể gây ra thương tích hoặc tổn hại cho sức khỏe của người khác. Trong vụ việc này, theo khai nhận của anh N tại cơ quan công an, chỉ vì lo sợ nếu đánh lái sẽ đâm vào ô tô đi ngược chiều nên anh đã chọn cách đâm vào người đàn ông, khiến cho người này bị thương tích nặng. Tôi cho rằng đây là lỗi cố ý của anh N, vì vậy cần phải xử phạt anh Nguyễn Thành N về hành vi cố ý gây thương tích. 

Nguyễn Việt Hùng (Sơn Tây - Hà Nội)

Tội vô ý gây thương tích

Theo tôi, hành vi vô ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác là hành vi của một người do cẩu thả mà không thấy trước được hành vi của mình có khả năng gây ra thương tích hoặc tổn hại cho sức khỏe của người khác với tỷ lệ thương tật từ 31% trở lên, mặc dù phải thấy trước và có thể thấy trước, hoặc tuy thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả đó, nhưng cho rằng hậu quả không xảy ra hoặc có thể ngăn chặn được. Anh N là một lái xe chuyên nghiệp, rõ ràng trong quá trình lái xe, anh ta cần phải tính đến những tình huống bất ngờ có thể xảy ra khi lái xe qua khu vực đèo dốc. Tuy nhiên, có lẽ vì do quá chủ quan, hoặc quá tự tin nên anh N đã lái xe đâm vào người đàn ông, gây thương tích với tỷ lệ 59%. Do đó theo tôi, anh Nguyễn Thành N phạm tội vô ý gây thương tích theo Điều 138 Bộ luật Hình sự. 

Đinh Quang (Cao Phong - Hoà Bình)

Bình luận của luật sư

Căn cứ vào nội dung của vụ việc như trên, chúng tôi cho rằng, anh Nguyễn Thành N không phạm vào các tội Cố ý gây thương tích; Vô ý gây thương tích và Vi phạm quy định về giao thông đường bộ như ý kiến của các độc giả nêu trên. Qua nghiên cứu tình huống gây tai nạn, theo chúng tôi, hành vi của anh N thuộc trường hợp tình thế cấp thiết được quy định tại Điều 23 Bộ luật Hình sự 2015. Theo đó:

1. Tình thế cấp thiết là tình thế của người vì muốn tránh gây thiệt hại cho quyền, lợi ích hợp pháp của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà không còn cách nào khác là phải gây một thiệt hại nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn ngừa. Hành vi gây thiệt hại trong tình thế cấp thiết không phải là tội phạm.

2. Trong trường hợp thiệt hại gây ra rõ ràng vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết, thì người gây thiệt hại đó phải chịu trách nhiệm hình sự.

 Để xem xét hành vi của anh N trong vụ việc này có phải là tình thế cấp thiết hay không, trước hết ta cần phân tích để hiểu rõ về tình thế cấp thiết. Theo quy định của pháp luật, để được coi là gây thiệt hại trong tình thế cấp thiết và không phải chịu trách nhiệm hình sự khi có đủ những điều kiện sau:

Thứ nhất, phải có sự nguy hiểm đang đe dọa gây ra thiệt hại ngay tức khắc. Trong tình thế cấp thiết, sự nguy hiểm đang đe dọa gây ra thiệt hại có thể phát sinh từ nhiều nguồn khác nhau như: các hiện tượng thiên nhiên, cũng có thể phát  sinh trong quá trình lao động sản xuất, do sự tấn công của súc vật trong một hoàn cảnh đặc biệt, buộc phải gây thiệt hại để bảo vệ một lợi ích lớn hơn. Sự nguy hiểm đang đe dọa gây ra thiệt hại phải là sự nguy hiểm đe dọa ngay tức khắc thì mới được coi là trong trường hợp tình thế cấp thiết, nếu sự nguy hiểm đó chưa xảy ra hoặc đã kết thúc thì không được coi là gây thiệt hại trong tình thế cấp thiết.

Thứ hai, sự nguy hiểm đang đe dọa phải là sự nguy hiểm thực tế. Nếu sự nguy hiểm đó không chứa đựng khả năng thực tế gây ra hậu quả mà chỉ do người gây thiệt hại tưởng tượng ra thì không được coi là gây thiệt hại trong tình thế cấp thiết.

Thứ ba, việc gây thiệt hại để tránh một thiệt hại khác là sự lựa chọn duy nhất. Điều kiện này đòi hỏi người gây thiệt hại trong tình thế cấp thiết phải tính toán thật chính xác và nhanh chóng khả năng đe dọa ngay tức khắc của sự nguy hiểm, nếu không chọn phương pháp gây thiệt hại thì tất yếu không thể tránh được thiệt hại lớn hơn. Trong cuộc sống, nhất là trong hoàn cảnh cấp bách, việc đánh giá sự lựa chọn của một con người không phải bao giờ cũng dễ dàng, bởi vì nếu không lựa chọn ngay phương pháp gây thiệt hại thì không tránh khỏi một thiệt hại khác lớn hơn. Thông thường khi tình thế cấp thiết xảy ra, không phải ai cũng bình tĩnh để suy xét xem chọn giải pháp nào cho phù hợp, nhiều người mất bình tĩnh đã vội vã gây thiệt hại rồi sau đó viện lý do để trốn tránh trách nhiệm. Vì vậy, khi đánh giá một hành vi gây thiệt hại có thuộc trường hợp trong tình thế cấp thiết hay không và phương pháp mà người có hành vi sử dụng có phải là phương pháp duy nhất không, phải căn cứ vào tình hình cụ thể lúc xảy ra sự việc, đánh giá một cách khách quan, toàn diện. 

Thứ tư, thiệt hại gây ra trong tình thế cấp thiết bao giờ cũng phải nhỏ hơn thiệt hại muốn tránh. Tuy nhiên, khi đánh giá so sánh giữa 2 loại thiệt hại cũng cần phải xem xét một cách khách quan, toàn diện, bởi vì thiệt hại gây ra là có thật còn thiệt hại muốn tránh lại là cái trừu tượng, vô hình không thể cân đong đo đếm được. Nó chỉ là những cái có thể xảy ra hoặc cùng lắm là tất yếu sẽ xảy ra nếu không được ngăn chặn. Khi phải đánh giá giữa cái có thật và cái chưa xảy ra, bao giờ con người cũng khắt khe hơn. Vì vậy, để tránh sự mặc cảm và quá khắt khe khi phải đánh giá giữa 2 loại thiệt hại này, pháp luật quy định, nếu gây thiệt hại rõ ràng là quá đáng thì mới bị coi là vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết.

Như vậy, hành động trong tình thế cấp thiết không chỉ là quyền mà còn là nghĩa vụ của mọi người, nên được khuyến khích và được pháp luật bảo vệ. Hành vi gây thiệt hại trong tình thế cấp thiết không phải là tội phạm. Nếu trong trường hợp thiệt hại gây ra rõ ràng vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết, thì người gây ra thiệt hại đó phải chịu trách nhiệm hình sự. 

Trong vụ việc này, anh N đang điều khiển xe ô tô trên đường đồi núi, lại vào đúng khúc cua hẹp và đang có xe đi ngược chiều, đây là đoạn đường rất nguy hiểm cho anh N, cho những người trên xe của anh N và cho cả những người ngồi trên xe ô tô đi ngược chiều. Anh N nhận thấy, nếu tránh người đàn ông chạy xuống đường thì sẽ đâm vào xe đi ngược chiều, lúc đó thì có thể cả 2 xe sẽ lao xuống vực, thiệt hại về người và của là sẽ lớn hơn rất nhiều so với thiệt hại gây ra cho người đàn ông kia. Vì thế, anh N không chọn phương án tránh người đàn ông mà chọn phương án giảm ga, đạp phanh để giảm tối đa thiệt hại cho người đàn ông và cũng để tránh hậu quả lớn hơn xảy ra. Thực tế, người đàn ông bị thương tích 59%, nhưng anh N đã tránh được hậu quả nhiều người chết và bị thương nếu 2 xe ô tô rơi xuống vực. Vì vậy, có thể coi đây là tình thế cấp thiết. Hơn nữa, qua kiểm tra của cơ quan công an, tình trạng sức khỏe của anh N lúc gây tai nạn hoàn toàn tỉnh táo, không dùng chất kích thích, chiếc xe đáp ứng đủ tính năng an toàn giao thông và thời điểm gây tai nạn chạy đúng tốc độ cho phép. Do đó, anh N không phải là tội phạm và sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, theo Điều 595 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: 

1. Trường hợp thiệt hại xảy ra do vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết thì người gây thiệt hại phải bồi thường phần thiệt hại xảy ra do vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết cho người bị thiệt hại.

2. Người đã gây ra tình thế cấp thiết dẫn đến thiệt hại xảy ra thì phải bồi thường cho người bị thiệt hại.

Như vậy, anh Nguyễn Thành N sẽ phải bồi thường thiệt hại cho phía bị nạn và 2 bên có thể tự thỏa thuận với nhau về mức độ bồi thường.

Luật sư Phạm Thái Sơn, Văn phòng luật sư Sơn Phạm