- Tỷ lệ người mắc đái tháo đường ở Việt Nam cao nhất Châu Á
- Đi bộ hưởng ứng Ngày Thế giới phòng, chống bệnh đái tháo đường
- Thiếu máu do suy thận mạn dễ tử vong vì đột quỵ
8 tuổi đã mắc bệnh đái tháo đường
Vấn đề thời sự của cả thế giới hiện nay là tình trạng trẻ bị bệnh tiểu đường đang có xu thế gia tăng. Theo thống kê có đến 10% - 15% trẻ em mắc bệnh trên tổng số bệnh nhân tiểu đường. Ở trẻ em độ tuổi thường gặp nhất là tuổi bắt đầu đi học (từ 5 -7 tuổi) và tuổi dậy thì (từ 11-13 tuổi). Tuy nhiên cũng có một số trường hợp phát hiện tiểu đường ngay từ giai đoạn sơ sinh và trẻ dưới 2 tuổi. Bệnh viện Bạch Mai từng tiếp nhận bệnh nhân nam mới 8 tuổi ở Hà Nội nhưng đã mắc bệnh tiểu đường. Bệnh nhi này cao 1m41, nặng tới 58kg. Chỉ số đường huyết của bệnh nhi này lúc đói cũng gấp đôi người khỏe. Theo lời người nhà, bệnh nhi là con một gia đình khá giả, lúc sinh ra chỉ nặng 2,9kg nhưng do được chiều chuộng, ăn uống thả phanh nên cân nặng của em cứ lên vùn vụt.
Theo bác sĩ Phan Hướng Dương, Phó Giám đốc Bệnh viện Nội tiết Trung ương, tuy chưa có thống kê cụ thể nhưng bệnh viện tiếp nhận ngày càng nhiều bệnh nhi tuổi từ 11-15 bị ĐTĐ, có em chỉ số đường huyết lên tới 20mmol/l. 90% các ca bệnh ĐTĐ ở trẻ em là tuýp 1 - bệnh di truyền và mãn tính từ nhỏ. Tuy nhiên, hiện nay ngày càng xuất hiện nhiều bệnh nhi bị ĐTĐ tuýp 2 - bệnh xưa nay chỉ người trên 45 tuổi mới mắc. Bệnh nhân mới đây được đưa từ Thanh Hóa vào Bệnh viện Nội tiết Trung ương là một ví dụ. Bệnh nhân tên Nguyễn Văn Hùng, 13 tuổi nhưng đã nặng 70kg, chỉ số đường huyết của em lên đến 15mmol/l (trong khi chỉ số đường huyết của người khỏe mạnh chỉ 6-6,5mmol/l). Người nhà cho biết do còn nhỏ Hùng rất còi cọc nên đã mua nhiều loại sữa tăng cân cho Hùng uống. Cũng nghĩ là đồ ngọt có lợi cho việc tăng cân nên gia đình để Hùng ăn thoải mái khiến em béo phì.
Chúng ta đều biết đái tháo đường là một bệnh do rối loạn chuyển hóa carbohydrate khi hormone insulin của tụy bị thiếu hay giảm tác động trong cơ thể, biểu hiện bằng mức đường trong máu luôn cao; trong giai đoạn mới phát thường làm bệnh nhân đi tiểu nhiều, tiểu ban đêm và do đó làm khát nước. Đái tháo đường là nguyên nhân chính của nhiều bệnh hiểm nghèo, điển hình là bệnh tim và mạch vành, tai biến mạch máu não, mù mắt, suy thận, liệt dương, hoại thư…; trong đó đái tháo đường type I do tuyến tụy không sản xuất được insulin, đa phần trẻ em mắc tiểu đường type 1 không được phát hiện sớm mà chỉ đến khi các biểu hiện của bệnh quá rõ ràng. Với tiểu đường type I, yếu tố di truyền từ cha mẹ chiếm tỷ lệ khoảng 10 - 20%. Tiểu đường type II thường xảy ra ở các bé có tình trạng thừa cân, béo phì hoặc chế độ dinh dưỡng không hợp lý, với tỷ lệ thừa cân - béo phì ở trẻ cao trong trẻ như hiện nay (10%-12%), nguy cơ tiểu đường type 2 ở trẻ lại càng cao.
Phát hiện bằng cách nào
Trong giai đoạn đầu khi trẻ bị bệnh thường rất khó phát hiện. Trẻ chỉ khát nước nhiều, hay đói, tiểu nhiều và sụt cân nhanh. Các dấu hiệu như: co giật, hôn mê, nhiễm trùng, lơ mơ, thở nhanh, đau bụng, mất tri giác thường xuất hiện khi bệnh đã trở nặng. Việc phát hiện tiểu đường ở trẻ thường rất tình cờ khi làm xét nghiệm hoặc trẻ đang được chữa trị cho một bệnh khác. Với trẻ, nếu bị tiểu đường lại càng nguy hiểm bởi trẻ chưa ý thức được hành vi trong việc tự bảo vệ, các dấu hiệu bệnh không rõ ràng và đặc biệt trẻ rất khó tự kiểm soát được các cơn “thèm ăn” của mình. Nếu không được điều trị kịp thời, trẻ có thể gặp nhiều biến chứng như giảm thị lực do đục thủy tinh thể, bệnh lý võng mạc, biến chứng thận, biến chứng tim mạch, bị khuyết tật do phải tháo bỏ chi.
Theo điều tra của Bệnh viện Nội tiết Trung ương, tỷ lệ gia tăng người mắc ĐTĐ ở Việt Nam trong những năm qua rất đáng báo động. Chỉ trong 10 năm đã tăng 200% (từ 2,7% năm 2002 lên 5,4% năm 2012), cao gần gấp 8 lần so với sự báo của WHO (tăng 54% trong vòng 20 năm). Tuy nhiên, mới chỉ có 36,3% người bị ĐTĐ được phát hiện và chẩn đoán. Trong đó có 50% được khám và điều trị, 25% điều trị có hiệu quả…
Để phòng ngừa, việc đầu tiên và cần thiết là điều chỉnh chế độ dinh dưỡng cho trẻ, thường xuyên kiểm tra sức khỏe tổng quát và lưu ý các xét nghiệm về đường huyết (lượng đường có trong máu) hay trong nước tiểu (thử nước tiểu). Nhiều bệnh nhi bị ĐTĐ do béo phì, các bác sĩ tư vấn yêu cầu gia đình giảm cân bằng cách giảm khẩu phần ăn, tăng cường tập thể dục, đi bộ nên nhiều em sau 3-4 năm đã không phải dùng thuốc. Nhưng trên hết, các gia đình cần cảnh giác với bệnh béo phì, ĐTĐ, không nên ép trẻ ăn quá nhiều, đặc biệt là các loại đồ ngọt, bánh kẹo mà nên khuyến khích trẻ ăn nhiều rau xanh, hoa quả và tập thể dục, vận động thường xuyên.
