Cướp biển dựng "hang ổ" ở vùng biển Đông Nam Á

ANTD.VN - Chính phủ các nước trong khu vực đang nỗ lực đối phó với tình trạng cướp biển gia tăng khi Đông Nam Á hiện chiếm đa số các vụ tấn công người đi biển trên toàn cầu, vượt qua vùng Sừng châu Phi.

Một nhóm thủy thủ tàu kéo Indonesia sau khi được Abu Sayyaf thả

Chiếm 1/3 vụ cướp biển trên toàn cầu

Sembara Oktafian ở trong buồng động cơ của một chiếc tàu kéo di chuyển về phía Philippines thì nghe thấy tiếng la hét trên boong và tiếng súng nổ. Các tay súng lên tàu, lớn tiếng đe dọa: Đi với chúng tao, nếu không chúng mày sẽ chết. Chúng bắn 1 thuyền viên và bắt cóc 4 người khác. “Chúng trông dữ tợn, trên tay lăm lăm khẩu súng AK-47”, ông Sembara nói, “Tôi tưởng chúng sẽ giết hết tất cả chúng tôi, nhưng chúng chỉ bắt cóc những người bạn của tôi”. 

Vụ tấn công trên xảy ra hồi tháng 4 ở biển Celebes, phía nam Philippines và không phải một vụ cá biệt. Theo Cục Hàng hải quốc tế, Đông Nam Á hiện chiếm đa số các vụ tấn công người đi biển trên toàn cầu, vượt qua vùng Sừng châu Phi. “Ở Somalia, các vụ tấn công đã giảm,  tại Nigeria, số lượng không nhiều như ở châu Á”, Noel Choong, người đứng đầu Trung tâm Thông tin cướp biển thuộc Cục Hàng hải quốc tế tại Kuala Lumpur, Thủ đô của Malaysia cho biết.

Theo Cục Hàng hải quốc tế, trong năm 2015, đã xảy ra 178 vụ cướp biển ở khu vực Đông Nam Á, nhưng không có vụ nào ở Vịnh Aden và vùng Biển Đỏ gần Somalia sau chiến dịch an ninh đa quốc gia tại đây. Cục này cũng cho biết, trong nửa đầu năm nay, khu vực Đông Nam Á là nơi chiếm 1/3 trong số 98 vụ cướp biển và âm mưu cướp biển trên toàn cầu. 

Những kẻ tấn công tàu kéo treo cờ Indonesia khi nó đang kéo 1 sà lan than, sau đó được xác định là thành viên của Abu Sayyaf, một nhóm phiến quân cực đoan hoạt động mạnh tại miền Nam Philippines. Nhóm này thực hiện các vụ bắt cóc con tin và đòi tiền chuộc trong hơn 2 thập kỷ qua, và cam kết trung thành với tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS).

Abu Sayyaf tiến hành hầu hết các vụ bắt cóc trên biển trong khu vực Đông Nam Á, số còn lại thuộc về một số băng nhóm tội phạm khác cũng hoạt động ở những vùng biển này. Trong khoảng thời gian từ giữa tháng 3 đến tháng 8-2016, Abu Sayyaf đã bắt cóc 25 người Indonesia và 6 thuyền viên người Malaysia trong các vụ tấn công dọc theo tuyến đường thương mại quan trọng đối với sà lan than ở Quần đảo Sulu. Nhóm phiến quân này vẫn đang giam giữ 9 thuyền viên người Indonesia trong các vụ tấn công gần đây.

Chuyển hướng tấn công

Trước hàng loạt các vụ bắt cóc đòi tiền chuộc, Indonesia, Malaysia và Philippines hồi tháng 5 đã nhất trí phối hợp tuần tra chung trong Quần đảo Sulu, và thiết lập một đường dây nóng giữa ba nước.

Tháng trước, ba nước cũng đồng ý cho phép lực lượng kiểm soát biển được quyền truy đuổi tàu thuyền khả nghi trong các vùng biển của nhau, nhằm đối phó với những hoạt động bắt cóc con tin của phiến quân Hồi giáo. “Ý tưởng này giúp cho các tàu tuần tra gần nhất có những hành động cần thiết”, Arrmanatha Nasir, một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Indonesia cho biết.

Hải quân Indonesia hồi tháng 5 đã chặn đứng vụ cướp biển cướp một tàu chở dầu ngoài khơi bờ biển phía tây nam của đảo Borneo, bắt giữ 9 nghi phạm. Nhưng số lượng các vụ tấn công vào các tàu chở dầu đã ít xảy ra hơn do giá nhiên liệu toàn cầu sụt giảm, theo một báo cáo mới đây của tổ chức Sáng kiến toàn cầu chống tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia.

Thay vào đó, nhiều kẻ tấn công nhắm mục tiêu vào các tàu chở hàng thương mại có giá trị, có thể được bán trên thị trường chợ đen, như dầu cọ thô. “Hầu hết các băng nhóm tội phạm cướp tàu chở nhiên liệu đang chờ đợi giá nhiên liệu tăng trở lại để tiếp tục cướp loại tàu này”, Karsten von Hoesslin, một chuyên gia về cướp biển cho biết.  

Các vụ bắt cóc gần đây đã khiến chính quyền các nước trong khu vực lo ngại, đặc biệt là   Indonesia bởi vì các tàu kéo của nước này đã trở thành mục tiêu chính của các phiến quân Abu Sayyaf.

Theo các phương tiện truyền thông Indonesia, nước này đã dàn xếp việc thả 10 thủy thủ bị Abu Sayyaf bắt cóc vào cuối tháng 3 và giam giữ làm con tin trong gần 2 tháng, sau khi trả khoản tiền chuộc hơn 1 triệu USD. Vài ngày sau vụ tấn công đó, Abu Sayyaf đã tấn công tàu kéo T. B. Henry, mà ông Sembara có mặt trên đó.

Ông và 5 thủy thủ khác trên tàu - bao gồm cả người đàn ông đã bị bắn - may mắn thoát nạn sau khi các tay súng bắt cóc 4 người khác trên tàu vì không có đủ chỗ trên xuồng cao tốc của chúng. 

Abu Sayyaf cũng tấn công chiếc tàu kéo khác hồi tháng 6 ở biển Sulu, bắt 7 thủy thủ Indonesia làm con tin. Hai trong số những con tin này, sau khi bị đe dọa chặt đầu, đã bỏ trốn hồi tháng 8 bằng cách bơi từ đảo Jolo của Philippines ra biển và được cứu sống. Trong khi đó, 4 thủy thủ bị bắt cóc trên tàu T. B. Henry đã được thả sau 25 ngày.

Công ty sở hữu tàu này nói rằng không trả tiền chuộc, nhưng các phương tiện truyền thông địa phương cho rằng, tất cả các thủy thủ người Indonesia và Malaysia đã được thả sau khi trả tiền chuộc. “Thủy thủ của tôi vẫn còn bị tổn thương. An ninh ngày càng tồi tệ hơn”, ông Suharjono, người quản lý hoạt động của Công ty Global Trans Energy International Jakarta sở hữu tàu T. B. Henry nói.

Một số chuyên gia nghi ngờ về tính hiệu quả của các thỏa thuận an ninh gần đây để đối phó với các vụ bắt cóc. “Họ cố gắng giải quyết vấn đề này trong vài tháng, và điều đó là không phù hợp”, Zachary Abuza, một giáo sư tại Học viện Chiến tranh Quốc gia ở Washington (Mỹ), chuyên gia về các vấn đề an ninh khu vực Đông Nam Á, nhận định.