- Báo chí Anh đồng loạt đưa trang nhất về cuộc gặp gây sốc ở Nhà Trắng
- Chi tiết cuộc tranh cãi nảy lửa giữa Tổng thống Donald Trump và ông Zelensky ở Nhà Trắng
- Tổng thống Ukraine nói gì sau cuộc ‘đấu khẩu’ tại Nhà Trắng?
 |
Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Phòng Bầu dục ở Nhà Trắng tại Washington, ngày 28-2-2025 |
Cuộc cãi vã lẽ ra chỉ ở trong… phòng kín
Không cần phóng đại thì ai cũng hiểu cuộc “khẩu chiến” trong Phòng Bầu dục tối 28-2 ngay trước giới truyền thông đã gây ra cơn địa chấn mạnh đến mức nào. Thế giới chính trị ở Mỹ và quốc tế ngay lập tức bùng nổ vì những gì đã diễn ra.
Đồng loạt đưa trang nhất về cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ với Tổng thống Ukraine tại Nhà Trắng, báo chí Anh gọi đây là cảnh tượng gây sốc khiến thế giới kinh hoàng. Trong bài viết riêng về sự kiện này trên tờ The Guardian, tác giả David Smith viết: “Ông Trump vào ngày 28-2 đã chủ trì một trong những thảm họa ngoại giao lớn nhất trong lịch sử hiện đại”. Đã nhiều năm trôi qua, nếu không muốn nói là chưa từng có, người ta được chứng kiến một cảnh tượng công khai như vậy tại Nhà Trắng. Từ cú sốc ban đầu, dư luận bắt đầu suy đoán, lý giải, hoài nghi. Câu hỏi lớn đặt ra là liệu 2 nhà lãnh đạo hàng đầu nước Mỹ có cố tình khiêu khích ông Zelensky, người mà Tổng thống Donald Trump gần đây gọi là “nhà độc tài”, vào một cuộc đối đầu hay không? Và liệu nhà lãnh đạo Ukraine có phản ứng quá nóng vội vào lúc đó, gây tổn hại đến lợi ích quốc gia của ông hay không?
Chắc chắn các câu hỏi đặt ra đều có nguyên nhân của nó. Ngay từ những lời ban đầu, ông Trump cho rằng, “lòng hận thù” của Tổng thống Ukraine đối với Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ gây khó cho đàm phán chấm dứt xung đột. Đó là câu nói mang tính áp đặt, không thích hợp trước một đồng minh. Giữa cuộc nói chuyện qua lại đầy giận dữ, ông Trump nói với ông Zelensky rằng “nếu không có chúng tôi, ông không có quân bài nào”, và “ông đang đặt cược với Thế chiến 3”. Tương tự như vậy, trong cuộc trò chuyện, Phó Tổng thống J.D Vance cũng chỉ trích ông Zelensky là “thiếu tôn trọng” và yêu cầu Tổng thống Ukraine phải nói “cảm ơn” vì viện trợ của Mỹ. Nhưng những loạt đạn đáp trả của ông Zelensky cho thấy ông không muốn sử dụng giọng điệu xoa dịu mà những vị khách cấp cao khác đến Nhà Trắng trong tuần qua (như Tổng thống Pháp Emmanuel Macron hay Thủ tướng Anh Keir Starmer). Ông Zelensky phản đối việc ông Trump mô tả ông là người có quá nhiều “lòng căm hận” khiến cho cuộc xung đột trở nên khó chấm dứt. Tổng thống Ukraine cũng phản đối đề xuất của ông Vance rằng ngoại giao có thể chấm dứt chiến tranh, nhấn mạnh rằng quốc gia của ông đã áp dụng cách tiếp cận đó trước đây (sau khi Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014), nhưng rốt cuộc là Nga phát động một chiến dịch quân sự toàn diện vào năm 2022.
Cuộc “khẩu chiến” căng thẳng kéo dài trong vài phút và đỉnh điểm, ông Donald Trump cảnh báo nếu Ukraine không chấp nhận thỏa thuận, Mỹ có thể rút lui và viễn cảnh đó chẳng hề tốt đẹp gì: “Ông đang đánh cược bằng mạng sống của hàng triệu người. Ông đang đánh cược với Thế chiến 3 và những gì ông đang làm là rất thiếu tôn trọng nước Mỹ. Đất nước này đã ủng hộ ông nhiều hơn nhiều so với những gì mà mọi người nói rằng họ nên làm”. Cuộc “đụng độ” đã làm chệch hướng việc ký kết thỏa thuận cấp cho Mỹ một số quyền đối với các mỏ khoáng sản của Ukraine. Một cuộc họp báo giữa ông Trump và ông Zelensky đã được lên lịch đã đột ngột bị hủy bỏ và ông Zelensky rời Nhà Trắng mà không bình luận thêm.
Cùng ngày 28-2, Tổng thống Ukraine trong một cuộc phỏng vấn độc quyền với Fox News nói rằng, không xin lỗi vì cuộc trao đổi căng thẳng với Tổng thống Donald Trump tại Phòng Bầu dục, nhưng ông tin tưởng mối quan hệ của 2 bên có thể được cứu vãn. Ông Zelensky cho biết “không chắc rằng đã làm điều gì đó tồi tệ” khi được hỏi về cuộc trao đổi căng thẳng, nhưng thừa nhận rằng cuộc “ẩu đả” này “có hại cho cả đôi bên”. “Tôi chỉ muốn thành thật, và tôi chỉ muốn các đối tác của chúng ta hiểu đúng tình hình. Và tôi muốn hiểu đúng mọi thứ, đó là về việc chúng ta không đánh mất tình hữu nghị của mình” - Tổng thống Ukraine nói.
 |
Khoảnh khắc hai bên bất đồng, căng thẳng nghiêm trọng |
Tranh luận trái chiều ngay trong dư luận Mỹ
Sau cuộc đấu khẩu tại Nhà Trắng giữa Tổng thống Ukraine với Tổng thống Mỹ, trên mạng xã hội, lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Chuck Schumer đã cáo buộc Tổng thống và Phó Tổng thống Mỹ đứng về phía Nga, đồng thời cam kết rằng: “Những người Dân chủ tại Thượng viện sẽ không bao giờ ngừng đấu tranh cho tự do và dân chủ”. Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren cho rằng thật “đáng xấu hổ và nguy hiểm” khi ông Trump tham gia vào việc “coi sự hủy diệt của nền dân chủ như một màn trình diễn chính trị”. Trong khi đó, bà Liz Cheney - cựu nữ nghị sĩ đảng Cộng hòa và là người chỉ trích ông Trump hàng đầu đã nói trên mạng xã hội rằng, Tổng thống và Phó Tổng thống đã “tấn công ông Zelensky và gây sức ép buộc ông ta phải từ bỏ quyền tự do của người dân Ukraine”. Bà Cheney nói thêm: “Lịch sử sẽ ghi nhớ ngày này, khi Tổng thống và Phó Tổng thống Mỹ từ bỏ tất cả những gì chúng ta bảo vệ”.
Tất nhiên, những người trung thành với ông Donald Trump, thành viên Đảng Cộng hòa, phản bác rằng, Tổng thống đã đứng lên vì lợi ích của người Mỹ. Thượng nghị sĩ Lindsey Graham cho biết, ông “chưa bao giờ tự hào hơn” về ông Trump và đổ lỗi cho ông Zelensky về hành động “thiếu tôn trọng” của nhà lãnh đạo Ukraine. “Tôi không biết liệu chúng ta có thể hợp tác với ông Zelensky nữa không” - ông Graham nói.
Thượng nghị sĩ Bill Hagerty lại ám chỉ đến sự tương phản với nhiệm kỳ Tổng thống của ông Joe Biden, khi viết trên mạng xã hội: “Mỹ sẽ không còn bị coi thường nữa. Sự tương phản giữa 4 năm qua và hiện tại không thể rõ ràng hơn. Cảm ơn ngài Tổng thống”.
Văn phòng Truyền thông Nhà Trắng đã tập hợp những phản hồi như vậy và gửi đi trong một email với dòng tiêu đề: “Sự ủng hộ đổ về đối với Tổng thống Trump và Phó Tổng thống Vance, sức mạnh của nước Mỹ trên hết”.
 |
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky rời Nhà Trắng sau màn đấu khẩu căng thẳng và thỏa thuận về khoáng sản chưa được ký kết |
Thấy gì khi lãnh đạo châu Âu ủng hộ ông Zelensky?
Sau cuộc họp bùng nổ tại Nhà Trắng, các nhà lãnh đạo châu Âu đã đưa ra những lời động viên tới nhà lãnh đạo Zelensky và cam kết tiếp tục ủng hộ Ukraine. Tuyên bố luôn đứng về phía Ukraine là lãnh đạo Pháp, Đức, Ba Lan, Tây Ban Nha, Đan Mạch, Hà Lan, Bồ Đào Nha, Cộng hòa Czech, Na Uy, Phần Lan, Croatia, Estonia, Latvia, Slovenia, Bỉ, Litva, Luxembourg và Ireland. Các nhà lãnh đạo Canada, Australia và New Zealand cũng lên tiếng ủng hộ.
“Phẩm giá của ngài tôn vinh lòng dũng cảm của người dân Ukraine. Hãy mạnh mẽ, dũng cảm, không sợ hãi. Ngài không bao giờ đơn độc, thưa Tổng thống” - bà Ursula von der Leyen, Chủ tịch Ủy ban châu Âu, viết trên mạng xã hội.
Về phần mình, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron kêu gọi Mỹ tiếp tục đứng về phía người dân Ukraine, những người mà ông cho biết đang “chiến đấu vì phẩm giá, nền độc lập, con cái của họ và an ninh của châu Âu”.
Daniel Fried, một nhà ngoại giao kỳ cựu dưới thời các Tổng thống Mỹ của cả 2 đảng vừa trở về sau chuyến đi tới Brussels (Bỉ) cho biết, cuộc “đụng độ” tại Phòng Bầu dục đã làm rung chuyển các thủ đô của châu Âu, tạo ra làn sóng đồng cảm với ông Zelensky và làm đảo lộn một tiến trình hòa bình dường như đang thu hút sự chú ý. “Người châu Âu đang kinh hoàng và thất vọng” - ông Fried nói và cho rằng người châu Âu thấy Mỹ đang chuyển sang chiến lược cường quốc, trong đó các quốc gia lớn chia cắt thế giới. “Họ đang theo dõi một nước Mỹ mà họ biết và tôn trọng thay đổi chỉ trong vài tuần”. Những bất ổn mà châu Âu hiện đang phải đối mặt đã được minh họa rõ nét qua cuộc họp đầy giận dữ tại Nhà Trắng. Yêu cầu của ông Trump đối với ông Zelensky là “hãy thỏa thuận hoặc chúng ta sẽ tan” khó có thể rõ ràng hơn.
Các nhà lãnh đạo châu Âu hiện thấy mình đang ở giữa những căng thẳng nghiêm trọng giữa Kiev và Washington, đẩy nhanh nhu cầu phải đưa ra các quyết định quan trọng về quốc phòng của châu Âu và đặt ra những câu hỏi lớn về những gì sẽ xảy ra tiếp theo ở Ukraine. Ngày 2-3, các nhà lãnh đạo châu Âu dự kiến sẽ tụ họp tại London để gặp ông Zelensky, cùng thảo luận về tiến trình hòa bình và quốc phòng châu Âu. Nhưng giờ đây, câu hỏi khó nhất là định hướng tương lai thế nào với liên minh cùng tấm chắn an ninh mà Mỹ đã phủ lên khắp châu Âu kể từ Thế chiến 2.
Sau sự cố, ông Zelensky đã trả lời từng nhà lãnh đạo châu Âu trên mạng xã hội, viết rằng: “Cảm ơn vì sự ủng hộ của các ngài”. Và sau lời chỉ trích ngay tại Nhà Trắng về thái độ “vô ơn” đối với viện trợ của Mỹ, ông đã đưa ra tuyên bố đầy đủ nhất trên mạng xã hội: “Cảm ơn nước Mỹ, cảm ơn vì sự ủng hộ của các bạn, cảm ơn vì chuyến thăm này”, và thêm rằng: “Ukraine cần một nền hòa bình công bằng và lâu dài, chúng tôi đang nỗ lực hết mình vì điều đó”.
