Ngày 7-4-2009, Thượng nghị sỹ Mỹ John McCain thăm lại tượng phù điêu bên hồ Trúc Bạch,
nơi máy bay của ông từng bị rơi năm 1967. (Ảnh Reuter)
Rất nhiều bài báo viết về John McCain, một con người cá tính, mạnh mẽ và quyết đoán nhưng cũng là người tình cảm và nâng niu quá khứ. Ông trọng quá khứ của chính mình, bằng chứng là trong những lần tới Việt Nam, ông đều đến thăm hồ Trúc Bạch, nơi ông nhảy dù xuống khi phi cơ A-4 Skyhawk của ông bị bắn rơi, bị thương và được nhiều người gần đó cứu sống. Không chỉ thăm hồ Trúc Bạch, ông đã có 2 lần thăm nhà tù Hoả Lò, lần gần đây nhất là năm 2009, nơi ông bị giam giữ trong hơn 5 năm. Nhà tù Hỏa Lò xưa được gọi với biệt danh “Khách sạn Hà Nội Hilton” nay quy hoạch lại thành Bảo tàng. Lần đến thăm đó, ông dừng lại rất lâu bên bộ đồ bay, chiếc dù của Thiếu tá Hải quân Mỹ John McCain (biên chế trong lực lượng không quân của hải quân) dùng năm xưa, xem lại những bức ảnh chụp cảnh ông được quân dân Hà Nội cứu và đưa lên bờ.
Cho đến bây giờ, để hai quốc gia Việt- Mỹ hiểu nhau hơn, xích lại gần nhau hơn, có những cái bắt tay ấm áp hơn, thì cả hai dân tộc cũng đã phải trải qua cả một chặng đường. Chiến tranh đằng đẵng, biết bao máu và nước mắt đã đổ, đã có biết bao người vợ, người mẹ Việt Nam và Hoa Kỳ, cạn nước mắt vì khóc con, khóc chồng. Và đã có không ít lần, khi trả lời báo chí, rằng tại sao lại ủng hộ việc cải thiện mối quan hệ Việt- Mỹ, John McCain đã trả lời rằng, hàn gắn nỗi đau chiến tranh là việc làm quan trọng đối với bản thân ông cũng như nhiều cựu binh Mỹ khác. Thực tế, sau ngày bình thường hóa, chúng ta đã chứng kiến mối quan hệ ngày càng chặt chẽ hơn giữa hai nước và chính điều đó đã làm lợi cho cả Việt Nam và Mỹ. Việt Nam thời kỳ đổi mới và hội nhập đã được Thượng nghị sỹ John McCain đặt sự quan tâm một cách toàn diện, ông cũng chính là người có tiếng nói đầu tiên xoay quanh vấn đề rào cản thương mại tại Mỹ, vấn đề bảo hộ mậu dịch, cụ thể, phản đối gay gắt các phán quyết về chống bán phá giá hay áp thuế chống trợ giá với tôm, cá tra, cá basa của Việt Nam.
Thăm Văn Miếu - Quốc Tử Giám chiều 8-8-2014, Thượng nghị sỹ Mỹ John McCain
hỏi thăm về loại cây nhãn được trồng tại đây
Gần đây, khi Trung Quốc ngang nhiên hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam trên Biển Đông, cũng chính Thượng nghị sỹ John McCain đã lên tiếng phản đối mạnh mẽ hành động này. Trong Thông cáo báo chí được đưa ra hôm 7-5-2014, Thượng nghị sỹ John McCain khẳng định, việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam là trái luật quốc tế, và Trung Quốc phải chịu trách nhiệm về cách hành xử hiếu chiến của mình. Ông cũng cho rằng, hành động này “thực sự đáng quan ngại và chỉ làm leo thang căng thẳng ở Biển Đông”. Ông nhấn mạnh: “Tất cả các quốc gia có trách nhiệm đều có bổn phận phải yêu cầu các lãnh đạo Trung Quốc ngay lập tức có các bước đi nhằm làm giảm căng thẳng và trả lại nguyên trạng”.
Trong một lần trả lời phỏng vấn, khi được hỏi nhìn lại cuộc chiến tranh Việt Nam, ông nghĩ gì? John McCain đã thẳng thắn rằng, cuộc chiến tranh Việt Nam đã chia rẽ nước Mỹ nhiều hơn bất kỳ cuộc chiến nào trước đó kể từ thời nội chiến. Nó làm ảnh hưởng đến đời sống, tính mạng nhân dân cả hai dân tộc. Chúng ta không thể thay đổi được quá khứ, thông điệp rõ ràng nhất của cuộc chiến đến ngày hôm nay chính là hãy cùng nhau tiến về phía trước. Với sự khuyến khích của ông, rất nhiều bạn bè ông, những cựu binh đã quay lại Việt Nam như một giải pháp hàn gắn tâm hồn họ. Ông bày tỏ rằng, ông thấy hạnh phúc khi được chứng kiến tình cảm nồng nhiệt của người Việt Nam dành cho ông trong những lần trở lại Việt Nam. Tình cảm chân thành của người dân dù bất cứ nơi nào, ông tới chắc hẳn sẽ khiến ông cảm nhận thấy sự cởi mở và tấm lòng của người dân Việt Nam dành cho ông.
Là một Thượng nghị sỹ từng ứng cử vào vị trí Tổng thống Mỹ, là một chính khách đầy uy tín, tin rằng, John McCain sẽ còn có những đóng góp rộng lớn hơn nữa để quan hệ đối tác Việt Nam – Hoa Kỳ thực chất hơn, đem lại lợi ích cho cả hai bên, góp phần vào ổn định và phát triển của khu vực cũng như thế giới.
