Nhiều hạn chế, vi phạm
Trước đó, ngày 23/2/2023, Tổng Thanh tra Chính phủ ban hành Quyết định số 49/QĐ-TTCP thanh tra việc chấp hành pháp luật trong cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước tại Tổng Công ty cổ phần Đầu tư Phát triển Xây dựng - DIC Corp.
Từ ngày 28/2/2023 đến ngày 4/5/2023, Đoàn Thanh tra theo Quyết định số 49 đã tiến hành thanh tra tại Bộ Xây dựng và Tổng Công ty cổ phần Đầu tư Phát triển Xây dựng.
Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, việc Bộ Xây dựng quyết định thực hiện cổ phần hóa Công ty Đầu tư phát triển – Xây dựng và thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp này là đúng với chủ trương, quy định của Chính phủ và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Quá trình cổ phần hóa được Bộ Xây dựng quan tâm triển khai thực hiện đạt kết quả tích cực, huy động được nguồn lực từ các thành phần kinh tế đầu tư nâng cao năng lực tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
Từ khi chuyển sang công ty cổ phần đến khi thoái hết vốn nhà nước, vốn điều lệ của Tổng công ty tăng từ 370 tỷ đồng lên hơn 2.381 tỷ đồng. Tổng tài sản cũng tăng từ 2.381 tỷ đồng tại thời điểm chuyển sang công ty cổ phần lên 6.133 tỷ đồng tại thời điểm 30/9/2017 trước khi thoái toàn bộ vốn nhà nước.
Cổ tức được chia cho phần vốn nhà nước trên 400 tỷ đồng, giá trị phần vốn nhà nước từ khi cổ phần hóa đến khi thoái vốn tăng từ 240 tỷ đồng lên 1.182 tỷ đồng. Sau thoái vốn đã thu nộp về Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và Phát triển doanh nghiệp số tiền 2.274 tỷ đồng, thặng dư vốn 1.092 tỷ đồng.
Việc cổ phần hóa và thoái vốn đảm bảo được tiến độ về thời gian theo chủ trương, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ…
 |
Nhiều vi phạm trong quá trình cổ phần hóa DIC Corp |
Tuy nhiên, Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra hàng loạt hạn chế, vi phạm trong quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp này.
Trong đó, về căn cứ pháp lý và trình tự, thủ tục cổ phần hóa không đúng quy định.
Về xác định giá trị tài sản là công trình trên đất, đơn vị tư vấn là Công ty cổ phần Giám định, thẩm định Việt Nam (VIVACO) xác định không đúng suất vốn đầu tư và nguyên giá của 02 công trình xây dựng trên đất dẫn đến giá trị tài sản được đánh giá chênh lệch giảm so với quy định là gần 2,5 tỷ đồng.
Về xác định giá trị tài sản là quyền sử dụng đất, VIVACO không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất 25 căn biệt thự thuộc Khu Biệt thự Phương Nam là không đúng quy định tại Nghị định 187/2004/NĐ-CP và Nghị định 17/2006/NĐ-CP của Chính phủ.
Tuy nhiên, doanh thu từ việc chuyển nhượng 14/25 căn biệt thự sau ngày 01/01/2007 đã được hạch toán vào kết quả kinh doanh của công ty Nhà nước theo quy định; 11 căn biệt thự còn lại đã được Kiểm toán nhà nước xác định bổ sung tiền sử dụng đất và Công ty Đầu tư phát triển Xây dựng đã nộp vào Quỹ hỗ trợ sắp xếp doanh nghiệp sau khi Bộ Xây dựng có quyết định phê duyệt giá trị vốn nhà nước tại thời điểm 0 giờ ngày 13/3/2008 để bàn giao doanh nghiệp Nhà nước sang công ty cổ phần.
VIVACO và Bộ Xây dựng không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất dự án Khu Đô thị du lịch sinh thái Đại Phước mà sử dụng tập hợp chi phí đầu tư và giá trị quyền phát triển dự án để tính vào giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa là không đúng quy định tại Điều 6 Nghị định 17/2006/NĐ-CP của Chính phủ.
Về xử lý tài chính trong giai đoạn từ khi xác định giá trị doanh nghiệp đến khi chính thức chuyển sang công ty cổ phần, Thanh tra Chính phủ nhận thấy trong quá trình quyết toán giá trị vốn nhà nước, Công ty Đầu tư phát triển Xây dựng đã hạch toán các khoản lỗ của 03 công ty con (từ thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp cổ phần hoá công ty con đến thời điểm chuyển sang công ty cổ phần công ty con), được Bộ Xây dựng phê duyệt quyết toán vào giá trị vốn nhà nước tại thời điểm 0 giờ ngày 13/3/2008 để bàn giao sang công ty cổ phần không đúng quy định tại khoản 4 Điều 21 Nghị định 109/2007/NĐ-CP của Chính phủ.
Bộ Xây dựng và Người đại diện phần vốn nhà nước tại Tổng công ty cổ phần Đầu tư phát triển xây dựng cần làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm đối với các khoản lỗ nêu trên để xử lý theo đúng quy định.
Về phát hành cổ phiếu riêng lẻ, Bộ Xây dựng với vai trò là chủ sở hữu chưa làm hết trách nhiệm trong việc chỉ đạo về giá chào bán cổ phần riêng lẻ năm 2009, cần được kiểm điểm, xử lý theo quy định.
Về trình tự, thủ tục thoái vốn và việc xác định giá trị cổ phần để thoái vốn nhà nước, Thanh tra chính phủ cho rằng Bộ Xây dựng ban hành Văn bản số 2649/BXD-QLDN ngày 07/11/2017 phê duyệt phương án thoái vốn nhà nước tại Tổng công ty cổ phần Đầu tư Phát triển Xây dựng nhưng không xin ý kiến của Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch và Đầu tư là không đúng theo quy định tại Nghị định số 91/2015/NĐ-CP của Chính phủ.
Tổng công ty cổ phần Đầu tư phát triển xây dựng cung cấp thông tin không đầy đủ, dẫn đến đơn vị tư vấn không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất của 03 địa chỉ đất nhằm bảo đảm sát với giá thị trường tại thời điểm thẩm định giá cổ phần.
Xử lý theo quy định các tổ chức, cá nhân liên quan
Trên cơ sở kết luận thanh tra, Tổng Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Xây dựng tổ chức kiểm điểm để có hình thức xử lý theo quy định đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc để xảy ra những hạn chế, vi phạm được chỉ ra qua thanh tra.
Đôn đốc các tổ chức, cá nhân có liên quan khắc phục số tiền vi phạm trong xác định giá trị tài sản được chỉ ra qua thanh tra; xác định nguyên nhân dẫn đến các khoản lỗ tại Công ty CP DIC số 1 và Công ty CP DIC Vật liệu Xây dựng và Công ty CP DIC du lịch để có biện pháp xử lý đối với các khoản lỗ đã quyết toán vào giá trị vốn Nhà nước tại Công ty Đầu tư Phát triển Xây dựng theo đúng quy định;
Làm rõ việc chỉ đạo về giá chào bán cổ phiếu riêng lẻ năm 2009; kiểm điểm, làm rõ việc không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất của 3 vị trí đất trong quá trình thẩm định giá cổ phần để thoái vốn Nhà nước tại DIC Corp.
Cùng với đó là chủ trì, phối hợp với UBND tỉnh Đồng Nai rà soát lại việc xác định giá trị tài sản là quyền sử dụng đất dự án Khu đô thị du lịch sinh thái Đại Phước. Nếu giá trị quyền sử dụng đất được xác định lại thấp hơn tập hợp chi phí đầu tư và giá trị quyền phát triển dự án đã tính vào giá trị doanh nghiệp thì giữ nguyên, nếu cao hơn thì thu nộp bổ sung vào ngân sách Nhà nước.
