Có “cài đặt” “lợi ích nhóm” trong văn bản pháp luật?

ANTĐ - “Hệ thống pháp luật của ta hiện nay phức tạp nhất thế giới và rất khó tuân thủ, chi phí tuân thủ cũng rất lớn, với rất nhiều chủ thể có thể ban hành văn bản quy phạm pháp luật, bao gồm cả chủ tịch xã!”, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường đã phát biểu như vậy tại phiên chất vấn tại Quốc hội chiều 11-6. 
Có “cài đặt” “lợi ích nhóm” trong văn bản pháp luật? ảnh 1
“Nếu không có “cài đặt” lợi ích nhóm, vậy khi soạn thảo văn bản
vì sao vẫn có tình trạng đẩy khó về phía người dân?”. ĐB Nguyễn Thị Kim Thúy (Đà Nẵng)

Nêu vấn đề rất nhạy cảm, ĐB Nguyễn Thị Kim Thúy (Đà Nẵng) hỏi: “Dư luận băn khoăn việc “cài đặt” lợi ích nhóm của bộ, ngành trong văn bản pháp luật, tạo thuận lợi cho cơ quan quản lý và đẩy khó khăn về người dân, quan điểm của Bộ trưởng? Thực tế không cho phép vừa thiết kế vừa thi công nhưng trong xây dựng pháp luật thì ngược lại, vì sao?”, ĐB Trần Du Lịch (TP Hồ Chí Minh) hỏi tiếp: “Có trách nhiệm rà lại tất cả các văn bản pháp luật, liệu Bộ có nể nang?”.

Bộ trưởng Hà Hùng Cường lòng vòng: “Vấn đề là đứng từ phía nào để nhìn lợi ích nhóm? Có nhiều cách nhìn khác nhau. Bộ Tư pháp được giao thẩm định văn bản, từ quyết định của Thủ tướng Chính phủ trở lên, quy trình rất chặt chẽ. Còn các thông tư do Vụ Pháp chế các Bộ thẩm định. Vừa qua, phát sinh nhiều vấn đề chủ yếu là các thông tư này. Với chức năng nhiệm vụ của mình, chúng tôi phải hậu kiểm văn bản của các Bộ. Thực tế, lợi ích nhóm hay cục bộ chưa phải vấn đề gì lớn”. Thừa nhận ý kiến của ĐB Nguyễn Thị Kim Thúy về việc “vừa thiết kế, vừa thi công” là có lý, Bộ trưởng cho biết, sắp tới, sẽ đề nghị Quốc hội cho phép tách giai đoạn làm chính sách trước, sau đó mới làm văn bản quy phạm pháp luật.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhắc ngay: “Bộ trưởng nói dài quá, lại chưa đi vào đúng câu hỏi, đại biểu hỏi có hay không lợi ích nhóm thì Bộ trưởng nói “có hay không là được rồi”. Cùng quan điểm, ĐB Nguyễn Thị Kim Thúy hỏi lại: “Nếu không có “cài đặt” lợi ích nhóm, vậy khi soạn thảo văn bản vì sao vẫn có tình trạng đẩy khó về phía người dân?”.

Bộ trưởng trả lời: “Đúng là có câu chuyện một số cơ quan muốn đưa vấn đề bộ máy vào luật song Chính phủ đã không cho phép làm như vậy. Thành thật báo cáo Quốc hội là làm luật ở ta không có vận động hành lang hay “chạy”. Còn về xu hướng không quản được thì cấm, đẩy khó cho dân, cũng có ở một số văn bản. Tới nay, vấn đề này đang được xem xét thận trọng”. Đặc biệt, Bộ trưởng thừa nhận: “Hệ thống pháp luật của ta hiện nay phức tạp nhất thế giới, và rất khó tuân thủ, chi phí tuân thủ cũng rất lớn, với rất nhiều chủ thể có thể ban hành văn bản quy phạm pháp luật, bao gồm cả chủ tịch xã! Chúng tôi đã đề nghị đơn giản hóa, song cũng chưa được nhiều”. Cho biết đang nghiên cứu, đề xuất sửa đổi tiếp để khắc phục tình trạng này, Bộ trưởng nói: “Chúng tôi đã cố gắng, ra sức kiểm điểm song vẫn còn có khuyết điểm, chỗ này, chỗ khác cũng có sự chồng chéo nhất định”.

“Xu hướng không quản được thì cấm, đẩy khó cho dân cũng có ở một số văn bản.
Tới nay, vấn đề này đang được xem xét thận trọng”. Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường

ĐB Nguyễn Thái Học (Phú Yên) hỏi: “Nợ đọng văn bản hướng dẫn thi hành luật mãi chưa khắc phục được, thậm chí còn tăng lên. Trách nhiệm của các bộ ngành như thế nào, chẳng nhẽ chỉ “rút kinh nghiệm?”. ĐB Bùi Mạnh Hùng (Bình Phước) cũng băn khoăn: “Chậm trễ ban hành văn bản mà chỉ kiểm điểm, nhắc nhở chung, chưa rõ trách nhiệm người đứng đầu. Trách nhiệm người đứng đầu Bộ Tư pháp ở đâu?”. Bộ trưởng Hà Hùng Cường thông tin: “Về chế tài, sự cương quyết của Chính phủ trong lĩnh vực này rất rõ. Phiên họp nào Chính phủ cũng dành thời gian chấn chỉnh. Thủ tướng “điểm danh” từng bộ còn thiếu văn bản. Khi cất nhắc, đề bạt nếu để nợ văn bản là bị trừ điểm. Tới đây, chúng tôi sẽ đề xuất chế tài cụ thể hơn nữa để tăng cường kỷ luật, kỷ cương...”.

ĐB Trương Trọng Nghĩa (TP Hồ Chí Minh) hỏi khó: “Cử tri bức xúc vì văn bản hướng dẫn luật yêu cầu thêm giấy phép “con”, rào chắn, thậm chí là “bẫy” với người dân, doanh nghiệp, gây ra nạn nhũng nhiễu. Nếu muốn vượt qua, dân và doanh nghiệp phải “chung chi”. Nhiều văn bản hướng dẫn còn bị sai, phải sửa chữa, thu hồi. Bộ trưởng khắc phục tình trạng này như thế nào?”.

Bộ trưởng Hà Hùng Cường đáp ngắn gọn: “Văn bản các bộ ban hành không được trái với luật, pháp lệnh, nghị định và càng không được trái Hiến pháp. Chúng tôi sẽ kiểm tra cụ thể việc đại biểu nêu và sẽ gửi kết quả tới đại biểu. Văn bản sai có những cái ban hành rồi, có cái mới là dự thảo. Khi dư luận có ý kiến, các bộ đã tiếp thu, sửa chữa, chỉnh lý ngay. Còn nếu nói ban hành văn bản sai gây tốn kém thì phải đi sâu vào vụ việc cụ thể mới trả lời được...”.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng không hài lòng: “Bộ trưởng trả lời chưa kỹ. Đề nghị Bộ trưởng nói rõ thêm vấn đề này, xem các văn bản sai đã gây hậu quả xấu gì chưa? Nếu thực thi văn bản sai rồi thì rõ ràng đã có hậu quả mà không triển khai thì cũng “chết” vì như thế là không chịu thi hành pháp luật. Đây là việc rất nghiêm trọng, Bộ trưởng phải suy nghĩ để mai làm rõ thêm, để rõ trách nhiệm và tìm cách giải quyết...”.

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến: “Thuốc Việt Nam giá vừa phải”

Có “cài đặt” “lợi ích nhóm” trong văn bản pháp luật? ảnh 3

Trả lời câu hỏi của ĐB Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận) về quản lý giá thuốc, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến nói, việc đấu thầu thuốc được thực hiện công khai, minh bạch và khách quan. Hiện nay, chỉ số giá thuốc đứng thứ 9 trên 11 nhóm hàng. Giá thuốc Việt Nam thấp hơn Trung Quốc 1,5-2 lần và thấp hơn Thái Lan 2-3 lần.

Đối với thuốc nội, tốc độ tăng thấp, trong khi thuốc nhập ngoại có tốc độ tăng giá trung bình. Theo Bộ trưởng, thuốc Việt Nam nói chung chất lượng tốt và giá cả vừa phải. Hiện nay, tổng số thuốc Việt Nam chiếm khoảng 50% thị trường và Bộ Y tế khuyến khích người dân dùng hàng Việt. Nhìn nhận Bộ Y tế chỉ nên làm công tác chuyên môn, không nên quản lý giá để tránh tình trạng “vừa đá bóng, vừa thổi còi”, Bộ trưởng cũng mong muốn, “thuốc ở Việt Nam chất lượng mà giá cả vừa phải để phục vụ mọi người dân”.

Tài chính không phụ thuộc Trung Quốc

Tiếp tục phần chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng, ĐB Trương Trọng Nghĩa (TP Hồ Chí Minh) “đề nghị Bộ trưởng đánh giá mức độ phụ thuộc (nếu có) về tài chính của Việt Nam đối với Trung Quốc?”. Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng trả lời: “Mức độ chúng ta vay của Trung Quốc không nhiều. Cụ thể, đầu tư vào chứng khoán của các nhà đầu tư Trung Quốc chỉ chiếm 0,33% quy mô thị trường. Đây là mức không lớn. Các nhà đầu tư Trung Quốc chủ yếu là nhà đầu tư nhỏ nên không lo ảnh hưởng nhiều”. 

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh: “Bộ trưởng trả lời đã rõ. Chúng ta hợp tác, làm ăn theo pháp luật với Trung Quốc. Nếu thua thì hai bên cùng thua. Còn vay mượn của ta với Trung Quốc cũng không nhiều nên chưa đến mức độ phụ thuộc gì lớn”.