Chương trình giáo dục phổ thông mới: Mong giảm tải thật chứ không phải là phép cộng dồn

ANTD.VN - Trong khi Tổng Chủ biên Chương trình giáo dục phổ thông mới khẳng định sẽ giảm tải cho học sinh so với chương trình hiện hành thì không ít người vẫn nghi ngại tình trạng “bình mới rượu cũ” hay chỉ giảm trên đầu môn học nhưng thực chất là phép cộng dồn.

Chương trình giáo dục phổ thông mới: Mong giảm tải thật chứ không phải là phép cộng dồn ảnh 1

Quá tải chương trình hiện hành vì đâu?

GS Nguyễn Minh Thuyết, Tổng Chủ biên Chương trình giáo dục phổ thông mới nhận định, nguyên nhân gây quá tải cho học sinh phổ thông theo chương trình hiện hành gồm 6 vấn đề.

Thứ nhất, nội dung giáo dục còn nặng về lý thuyết; nhiều nội dung không thiết thực, vừa khó học, dễ quên, vừa không gây được hứng thú cho học sinh. Thứ hai, phương pháp dạy học còn nặng về thuyết trình, không phát huy được tính tích cực của học sinh trong việc khám phá, thực hành. Thứ ba, thời lượng học được phân bổ đồng loạt đối với tất cả các trường trong cả nước, nhiều khi chưa tương thích với nội dung học tập.

Giáo viên không được quyền chủ động bố trí thời lượng dạy học phù hợp với học sinh và điều kiện thực tế của lớp mình. Thứ tư, học sinh phải đối phó với nhiều kỳ thi, đặc biệt là thi chuyển cấp và thi tốt nghiệp THPT, do đó phải học nhiều. Thứ năm, hiện tượng dạy thêm học thêm tràn lan chiếm thời gian nghỉ ngơi, khiến học sinh căng thẳng và mệt mỏi. Thứ sáu, do mong muốn quá nhiều ở con và do áp lực cạnh tranh, nhiều bậc cha mẹ bắt con tham gia quá nhiều chương trình học tập ngoài nhà trường.

Theo Bộ GD- ĐT, từ năm học 2020-2021 sẽ bắt đầu thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông mới, sách giáo khoa mới ở lớp 1. Đến năm học 2024-2025 sẽ “cuốn chiếu” xong bậc học này. Tức là còn 9 tháng để chuẩn bị cho việc triển khai đại trà chương trình mới ở lớp 1.

Những vấn đề thuộc về chương trình giáo dục hiện hành được GS Nguyễn Minh Thuyết khẳng định đã được khắc phục trong Chương trình giáo dục phổ thông mới. Theo đó, đã có điều chỉnh về thời lượng học của các bậc học theo hướng giảm mạnh. 

Cụ thể, với chương trình giáo dục phổ thông hiện hành, học sinh tiểu học học 2.353 giờ. Chương trình mới là chương trình học 2 buổi/ngày (9 buổi/tuần), tính trung bình học sinh học 1,8 giờ/lớp/buổi học; có điều kiện tổ chức các hoạt động vui chơi, giải trí nhiều hơn.

Chương trình hiện hành là chương trình học 1 buổi/ngày (5 buổi/tuần), tính trung bình học sinh học 2,7 giờ/lớp/buổi học; Ở THCS, theo Chương trình mới, học sinh học 3.070 giờ, còn chương trình hiện hành, học sinh học 3.124 giờ. Ở THPT, học sinh học 2.284 giờ theo Chương trình mới, còn theo chương trình hiện hành, học sinh Ban cơ bản học 2.546 giờ; học sinh Ban A, Ban C học 2.599 giờ. Như vậy, thời lượng học ở THCS giảm 53,5 giờ, ở THPT giảm khoảng hơn 200 giờ.

Chương trình giáo dục phổ thông mới cũng giảm mạnh số lượng môn học so với chương trình hiện hành.  Theo chương trình tiểu học mới, lớp 1 và lớp 2 có 7 môn học; lớp 3 có 9 môn học; lớp 4 và lớp 5 có 10 môn học. Trong chương trình hiện hành, lớp 1, lớp 2 và lớp 3 có 10 môn học; lớp 4 và lớp 5 có 11 môn học.

Chương trình mới của các lớp THCS đều có 12 môn học. Trong chương trình hiện hành, lớp 6 và lớp 7 có 16 môn học; lớp 8 và lớp 9 có 17 môn học; Chương trình mới của các lớp THPT đều có 12 môn học. Trong chương trình hiện hành, lớp 10 và lớp 11 có 16 môn học; lớp 12 có 17 môn học. 

Đặc biệt, kiến thức kinh viện, hàn lâm trong chương trình hiện hành cũng đã được giảm tải trong Chương trình giáo dục phổ thông mới. 

Hạnh phúc vì đến trường không chỉ để học

Chia sẻ với đội ngũ giáo dục trong việc triển khai Chương trình giáo dục phổ thông mới, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ bày tỏ hy vọng với việc áp dụng chương trình mới này học sinh sẽ cảm thấy hạnh phúc khi đến trường. “Thời gian giảm tải có thể tận dụng cho học sinh tham gia vào các hoạt động văn hóa, văn nghệ, vui chơi, giải trí. Các hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cũng không nên nặng nề về lý thuyết, cần để học sinh được hoạt động, là cơ hội để học sinh phát triển năng lực phẩm chất của mình” - Bộ trưởng lý giải.

Ngoài giảm tải cho học sinh, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nhấn mạnh về việc cần giảm áp lực cho giáo viên bằng cách giảm gánh nặng hành chính, sổ sách. Và một trong những biện pháp là ứng dụng công nghệ thông tin, cắt giảm những thủ tục không cần thiết, rà soát đăng ký thi đua trên cơ sở thiết thực…

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết, tới đây sẽ làm kiên quyết, có chế tài kiểm tra, thanh tra, để các Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng tăng cường kỹ năng quản trị nhà trường, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, tạo môi trường thân thiện, đổi mới, tránh gây bức xúc, dồn nén cho thầy cô. Bộ trưởng Bộ GD-ĐT cũng đề nghị lãnh đạo địa phương chỉ đạo sở, ngành, Hiệu trưởng nhà trường thực hiện nghiêm túc việc này.

Vẫn còn nhiều băn khoăn

“Chương trình mới sẽ giảm tải, tạo điều kiện cho học sinh. Tuy nhiên, để giảm tải một cách triệt để, đòi hỏi phải hạn chế được tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan. Phụ huynh học sinh cũng không nên nặng về chuyện thi cử, đỗ đạt dẫn đến học sinh quá tải. Điều này nằm ngoài phạm vi của chương trình nên phụ thuộc vào nỗ lực của toàn xã hội” - GS Nguyễn Minh Thuyết nhấn mạnh.

Ngoài vấn đề khách quan này, nhiều giáo viên cũng đặt câu hỏi, chuyện giảm tải cho học sinh có thực sự được thực hiện triệt để với chương trình mới lần này.

Ông Huỳnh Thanh Phú, Hiệu trưởng trường THPT Nguyễn Du (TP.HCM) phân tích: “Nhìn qua ở bậc THPT thì đúng là chương trình mới có giảm giờ học so với chương trình cũ nhưng giảm giờ học không đồng nghĩa với giảm áp lực cho học sinh” - ông Huỳnh Thanh Phú chia sẻ.

Ông Huỳnh Thanh Phú phân tích, lâu nay chúng ta nhận thấy rõ chương trình cũ đã quá tải, áp lực với cả học sinh và giáo viên. Tuy nhiên, nếu chỉ giảm tiết học thì không phải là giảm áp lực, muốn hết áp lực phải đi kèm với đổi mới cách kiểm tra, đánh giá, thi cử. Điều cả giáo viên và học sinh mong mỏi là học thế nào thì thi thế ấy để tránh tình trạng học thêm, dạy thêm.

“Đơn cử, trong chương trình khung mới, với môn hóa học, ngay chương nguyên tử ở lớp 10 đã bê nguyên chương trình hóa học đại cương ở bậc đại học. Không những nặng nề hơn so với chương trình cũ mà còn quá hàn lâm, chưa kể học sinh học về nguyên tử xong thì ứng dụng gì vào cuộc sống? Chúng tôi chưa thấy hơi thở của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 trong chương trình lần này” - ông Huỳnh Thanh Phú nói.