Chồng chéo cấu trúc sở hữu ngân hàng

Sở hữu chéo giữa các ngân hàng ngày càng trở nên nghiêm trọng

Trong giai đoạn vừa qua, rất nhiều tập đoàn và tổng công ty Nhà nước đã tham gia góp vốn hình thành các tổ chức tín dụng. Hiện tại, có gần 40 doanh nghiệp Nhà nước và tư nhân có sở hữu trên 5% tại các NHTM cổ phần. Hơn nữa, hầu hết các tập đoàn nhà nước đều có các công ty tài chính. Mối quan hệ giữa NHTM cổ phần với các tập đoàn tư nhân ngày càng trở nên phức tạp. Đặc biệt, nhiều ngân hàng có thể được sở hữu bởi rất nhiều công ty gia đình hoặc các thành viên gia đình vốn đồng thời lãnh đạo ở các doanh nghiệp khác. Tác giả nêu ví dụ tiêu biểu là trường hợp của ông Đ.T.T với ngân hàng N và ngân hàng PT. Tuy ông Đ.T.T chỉ sở hữu 2,97% cổ phần tại ngân hàng N và không có cổ phần tại ngân hàng PT, nhưng ông lại sở hữu gián tiếp cả 2 ngân hàng này. Cụ thể, ông này nắm 23,69% cổ phần Công ty CP A, và 34,94% cổ phần của Tổng công ty B. Trong khi đó, Công ty CP A trực tiếp sở hữu 9,41% ngân hàng PT. Còn Tổng công ty B có đầu tư 483 tỷ đồng tại Công ty CP C, vốn chiếm 9,85% vốn sở hữu tại ngân hàng PT và 11,93% tại ngân hàng N.

Từ thực tế trên, tác giả đưa ra cảnh báo, với trường hợp các NHTM có cổ đông lớn là các doanh nghiệp, thì rất có thể các NHTM này trở thành “sân sau”, chuyên huy động vốn từ dân để tài trợ cho các dự án. Mặc dù, theo quy định thì các ngân hàng không được cho các cổ đông của mình vay vốn, nhưng các ngân hàng có thể lách quy định này bằng cách cho các công ty con của các doanh nghiệp vay vốn. Tương tự, việc sở hữu chéo giữa các ngân hàng cũng tạo điều kiện để các doanh nghiệp sở hữu ngân hàng này có thể dễ dàng vay được vốn từ ngân hàng kia. Như vậy, các trường hợp sở hữu này đều có nguy cơ dẫn đến việc các NHTM sẽ tiến hành thẩm định vốn vay thiếu cẩn trọng. Nếu điều này xảy ra, đây có thể coi là một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến nợ xấu trong hệ thống các tổ chức tín dụng của Việt Nam hiện nay tăng cao.