Chói ngời tượng thần mặt trời Surya

ANTĐ - Mùa hè năm 1928, pho tượng thần mặt trời Surya bằng sa thạch đã được tìm trong khu vườn của một người dân ở Ba Thê, Long Xuyên (thuộc tỉnh An Giang ngày nay). 

Ngay sau đó, tháng 10-1928, bức tượng được đưa vào lưu giữ cho đến tận ngày nay tại Bảo tàng Blanchard de la Brosse (nay là Bảo tàng Lịch sử quốc gia TP.HCM). Từ đó đến nay, tượng được giới nghiên cứu trong và ngoài nước đánh giá rất cao về hai phương diện: mỹ thuật và những nội dung thần thoại. Tượng thần Surya được tạc trong tư thế đứng, có chiều cao 90cm, bề ngang chỗ rộng nhất 38cm, nặng 80kg. Tượng tạo hình với mũ trụ (hình bát giác) đội trên đầu, hàng lông mày trên phía mắt phải kéo dài ra gần nối với hàng lông mày trên mắt trái, thành nét mày liên hoàn trông tựa hình đôi cánh chim mỏng đang bay, vắt ngang vầng trán của thần. Hai tai đều có đeo hoa tai dài xuống chạm vai. Cổ tay có đồ trang sức và hai bàn tay đang cầm hai nụ hoa sen đưa lên trước ngực.

Tượng có những đường gờ linh động ở thân áo, tạo thành nếp gấp mềm mại kéo dài xuống phía đầu gối. Với tạo hình mỹ thuật hài hòa, cân đối, toát lên một vẻ đẹp chói ngời, tượng thần Surya không chỉ điển hình cho nghệ thuật chạm khắc của nền văn hóa Óc Eo một thời mà còn được xem là một trong những tác phẩm đại diện và tượng trưng cho một phong cách nghệ thuật sớm ở khu vực Đông Nam Á. Ngay từ khi được phát hiện, các nhà khoa học đều đánh giá cao vẻ đẹp và giá trị của pho tượng. Bằng việc nghiên cứu bức tượng cổ này, các nhà khoa học đã làm rõ thêm sự mở cửa đón nhận và hội nhập của văn hóa Óc Eo đối với tinh hoa của các nền văn hóa khác. Cho đến ngày nay, bức tượng bằng sa thạch tạc thần Surya - vị thần ngự trị trên thiên giới vẫn mang trong mình nhiều bí ẩn về sự giao thoa văn hóa cách đây hơn 1.500 năm.