Nhìn nhận thanh niên có sứ mệnh gánh vác trách nhiệm dựng xây đất nước, một số chuyên gia kinh tế cho rằng, thực tế đang đặt ra cho Đoàn và phong trào thanh niên nhiệm vụ không kém phần chông gai so với các thế hệ đi trước. Vì thế, Đoàn phải “sống” trong không khí hội nhập, có giá trị định hướng.
Đoàn nên chọn sáng tạo và khởi nghiệp là nội dung trọng tâm. Sứ mệnh của thanh niên hiện nay phải gắn với mục tiêu thúc đẩy, đưa nền kinh tế vượt qua thách thức, trở ngại, nỗ lực học tập, phấn đấu trở thành người lao động có tri thức, trình độ cao. Trước đây, chí hướng của thanh niên chỉ có một lý tưởng duy nhất là giành độc lập, thống nhất đất nước.
Còn thanh niên ngày nay là phải biết đau, biết hổ thẹn khi đất nước chưa có được vị thế, tầm vóc xứng đáng. Câu hỏi: “Thanh niên chúng ta nghĩ gì, hành động gì?” được đặt ra trên diễn đàn các cuộc hội thảo. Nhiều ý kiến thẳng thắn chỉ rõ, để cạnh tranh hội nhập, Việt Nam có 2 lực lượng chính là doanh nghiệp và thanh niên.
Đất nước muốn cường thịnh chỉ biết giao cho thanh niên, trông đợi vào thanh niên. Tuy nhiên, cần phải nói thẳng, nói thật để thanh niên thấy được những hạn chế, yếu kém của mình mà vượt qua, xứng đáng là chủ nhân tương lai của đất nước.
Không phủ nhận tài năng, trí sáng tạo của thế hệ trẻ Việt Nam đã và đang làm rạng danh Tổ quốc trên thế giới. Song cũng không thể lảng tránh thực trạng nước ta có gần 25 triệu thanh niên (chiếm gần 28% dân số), nhưng một bộ phận lớp trẻ thiếu lý tưởng, hoài bão, sống thực dụng, buông thả xa rời truyền thống.
Trong khi đó, trình độ, kiến thức, khả năng tự học, nhất là trình độ tiếng Anh cũng như kỹ năng sống đều “đuối” so với thanh niên một số nước ASEAN. Lối mòn trong việc truyền đạt và tiếp thu kiến thức vẫn thụ động, ghi chép, thiếu hẳn tư duy tranh luận, phản biện.
Để thế hệ trẻ có thể gánh vác sứ mệnh nặng nề, những người làm công tác giáo dục, định hướng thanh niên phải mang trong mình nhịp đập, hơi thở của 25 triệu thanh niên. Tổ chức Đoàn cần đi sâu tìm hiểu tâm lý, nhu cầu, nguyện vọng của tuổi trẻ. Quan trọng nhất là đổi mới chương trình khởi nghiệp, thổi bùng ngọn lửa nhiệt huyết trong hàng triệu trái tim thanh niên Việt Nam.
