Người lao động phải nghỉ luân phiên, giảm lương, ngừng việc vì Covid-19

• Đề xuất cho doanh nghiệp vay ưu đãi để trả lương công nhân ngừng việc vì Covid-19
• Covid-19 có thể "thổi bay" 25 triệu việc làm trên toàn thế giới

Vận tải hàng không là một trong những lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nề bởi Covid-19

Thị trường lao động nhiều màu xám

Bộ LĐ-TB&XH vừa có báo cáo nhanh về ảnh hưởng của dịch Covid-19 đến doanh nghiệp và người lao động. Theo đó, Bộ LĐ-TB&XH cho biết, dịch Covid-19 đã khiến không ít doanh nghiệp phải tạm dừng hoạt động, cắt giảm nhân ảnh hưởng lớn đến đời sống của người lao động.

Cụ thể, theo số liệu cập nhật của Bộ LĐ-TB&XH, trong tháng 2, có khoảng 10% doanh nghiệp phải cắt giảm quy mô sản xuất. Nửa đầu tháng 3, khi dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, số lượng doanh nghiệp phải cắt giảm quy mô sản xuất tăng lên rõ rệt, với khoảng 5% tổng số doanh nghiệp.

Trong đó, ngành dệt may với 2,8 triệu lao động đang làm việc, nhiều doanh nghiệp đã phải áp dụng các biện pháp giãn ca, không làm thêm giờ, đặc biệt vào thứ bảy, chủ nhật.

Tương tự, dịch vụ vận tải hàng không, vận tải đường sắt, đường bộ, hoạt động dịch vụ hỗ trợ cho vận tải với gần 500.000 lao động đang làm việc cũng bị ảnh hưởng lớn. 

Hầu hết, các doanh nghiệp chưa sa thải lao động nhưng đã phải cắt giảm lương từ 20% - 40%, nghỉ luân phiên, nhất là trong vận tải hàng không.

Theo nhận định của Bộ LĐ-TB-XH, nếu dịch bệnh kéo dài thì nguy cơ hàng ngàn lao động thuộc ngành này có thể sẽ bị mất việc làm trong thời gian tới.

Các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực du lịch, dịch vụ lưu trú và ăn uống với hơn 500.000 lao động đang làm việc cũng gặp rất nhiều khó khăn.

Hầu hết các doanh nghiệp thỏa thuận với người lao động thực hiện cắt giảm lương, giãn ca hoặc cho nhân viên nghỉ không lương, để người lao động có thể quay trở lại làm việc ngay sau khi phục hồi kinh doanh.

Tại các cơ sở giáo dục ngoài công lập với hơn 30 nghìn lao động đang bị ngừng việc. 

Nhiều sản phẩm trái cây tươi và thủy, hải sản tồn đọng do thị trường Trung Quốc ngưng tiêu thụ, ảnh hưởng đến thu nhập, đời sống và công ăn việc làm của hàng nghìn lao động.

Nhiều địa phương đã đóng cửa các khu vui chơi, giải trí, văn hóa, thể thao, du lịch...; hàng chục nghìn hộ kinh doanh, nhất là dịch vụ lưu trú, ăn uống, kinh doanh các mặt hàng có liên quan đến thị trường hoặc có xuất xứ từ Trung Quốc phải tạm dừng, đóng cửa (riêng Hà Nội, 02 tháng đầu năm 2020 đã lên tới 3.000 nghìn hộ).

Hàng trăm nghìn lao động bị ngừng việc, thậm chí mất việc làm trong khi đối tượng này hầu hết là lao động phi chính thức. 

Tại TP.HCM, qua khảo sát nhanh tại một số doanh nghiệp trong các lĩnh vực chế biến chế tạo; bán buôn và bán lẻ; dịch vụ lưu trú và ăn uống; vận tải kho bãi; dịch vụ hành chính và dịch vụ hỗ trợ; giáo dục và đào tạo; y tế cho thấy, 75,8% doanh nghiệp gặp khó khăn nhưng vẫn đang cố gắng duy trì hoạt động sản xuất, giữ chân người lao động thông qua các biện pháp giảm giờ, giảm lương, giãn ca, tạm thời cho nghỉ việc có hỗ trợ lương... nhưng nếu dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, dự kiến 25,2% doanh nghiệp sẽ cắt giảm lao động. 

Đề xuất cho doanh nghiệp khó khăn vay không lãi suất

Nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động đối phó với ảnh hưởng bất lợi từ dịch Covid-19, Bộ LĐ-TB&XH đã đề xuất một số giải pháp liên quan đến chính sách bảo hiểm thất nghiệp và tín dụng.

Cụ thể, Bộ LĐ-TB&XH đề xuất cho doanh nghiệp và người lao động được tạm dừng đóng bảo hiểm xã hội trong thời gian từ tháng 2 đến hết tháng 12-2020.

Sau đó, doanh nghiệp và người lao động phải đóng bù thời gian mà không phải nộp tiền lãi chậm đóng. Đối với các trường hợp doanh nghiệp có lao động trong diện tham gia bảo hiểm thất nghiệp bị ngừng việc, thôi việc, không bố trí được việc làm, không tham gia sản xuất, Bộ LĐ-TB&XH đề xuất miễn đóng.

Đối với doanh nghiệp khó khăn do Covid-19, Bộ LĐ-TB&XH đề xuất hỗ trợ doanh nghiệp được vay tiền không tính lãi để trả lương, bảo hiểm, trợ cấp trong trường hợp người lao động ngưng việc tạm thời.

Theo Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung, đề xuất trên nhằm giúp doanh nghiệp khó khăn do Covid-19. Từ đó, doanh nghiệp có thể giữ chân người lao động, tạo điều kiện để doanh nghiệp ổn định, phục hồi lại sản xuất và kinh doanh.

Theo tính toán của Bộ LĐ-TB&XH, ước tính số lao động bị ngừng việc là 250 - 500 ngàn người (tương ứng với 17,6 - 35 ngàn doanh nghiệp), dự kiến số tiền doanh nghiệp phải vay để trả lương ngừng việc khoảng từ 4,8 - 9,6 ngàn tỷ, ngân sách nhà nước hỗ trợ cấp bù lãi suất khoảng từ 355 - 710 tỷ đồng.

Đối với những doanh nghiệp gặp khó khăn do dịch Covid-19 có lao động bị thôi việc, mất việc làm từ 10% lao động hoặc từ 50 lao động trở lên (không kể lao động thời vụ có thời hạn dưới 3 tháng) và sau khi huy động các nguồn mà vẫn không có khả năng thanh toán tiền trợ cấp thôi việc, mất việc làm.

Bộ LĐ-TB&XH đề xuất hỗ trợ doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 vay tiền đê trả trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm.