- Người lưu giữ ký ức 100 ngôi đình làng Việt
- Bài 1: Dỡ đình cổ 300 tuổi, xây đình bê tông mới tinh ở huyện Ứng Hòa (Hà Nội)
- Đình Do Nghĩa-di tích lịch sử Quốc gia kêu cứu
Qua trao đổi với một số chuyên gia trong lĩnh vực bảo tồn, việc chính quyền địa phương tự ý tháo dỡ đình để thay vào đó một ngôi đình mới bằng kết cấu bê tông thì việc phục hồi lại dáng dấp xưa của Lương Xá với cấu kiện gỗ cũ là gần như không thể.
Giải pháp trong thời gian tới mà UBND huyện Ứng Hòa đưa ra là tiến hành kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và có hình thức xử lý đối với các tập thể, cá nhân có liên quan để xảy ra sai phạm tại di tích.
Theo nội dung báo cáo, đình Lương Xá, xã Liên Bạt là di tích thờ Thành Hoàng làng, địa điểm sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng của nhân dân địa phương; ngôi đình tọa lạc trên khoảng không gian 450 m2; trải qua thời gian, chiến tranh và sự tác động của con người, ngôi đình đã có nhiều thay đổi. Trước đây, đình bị giặc Pháp tàn phá nặng nề, hỏng hết phần hậu cung và nghi môn. Nhưng năm 1993, 2001 đình đã được nhân dân địa phương trùng tu, tôn tại lại; cho đến cuối năm 2017, ngồi đình xuống cấp nghiêm trọng, các cấu kiện gỗ mối mọt không còn khả năng chịu lực, gãy mộng, hệ mái xô, lệch, nghiêng…
Rất khó để phục hồi lại kiến trúc xưa của ngôi đình cổ (ảnh Quang Tấn)
Trước thực trạng đó, ngày 13-13-2017 UBND xã Liên Bạt gửi UBND huyện Tờ trình số 58/TTr – UBND ngày 13 – 12 – 2017 của UBND xã Liên Bạt về việc xin chủ trương xây dựng Tu bổ, tôn tạo đình; Bản cảm kết nguồn vốn số 02/CK-UBND ngày 6 – 12 – 2016 về cam kết nguồn vốn thi công công trình đình Lương Xá. Sau khi xem xét nội dung, UBND huyện giao phòng Văn hóa – Thông tin hướng dẫn UBND xã Liên Bạt thực hiện các bước tu bổ, tôn tạo di tích theo quy định của Luật Di sản văn hóa và được sự chấp thuận của các cơ quan chuyên ngành có thẩm quyền.
Mặc dù đã có ý kiến của cơ quan chuyên môn, nhưng UBND xã Liên Bạt, thôn Lương Xá đã không lập hồ sơ xin phép tu bổ, tôn tạo mà tự ý dỡ đình, xây mới di tích bằng bê tông; vi phạm Luật Di sản văn hóa, các văn bản liên quan đến công tác bảo vệ và phát huy giá trị di tích.
Các cấu kiện gỗ đang được "bảo quản" tại Nhà văn hóa xã (ảnh Quang Tấn)
Theo thông tin từ Phòng Văn hóa Thông tin huyện Ứng Hòa, sau khi phát hiện đình Lương Xá bị phá dỡ, xây mới, UBND huyện đã chỉ đạo phòng Văn hóa – Thông tin, UBND xã Liên Bạt phối hợp với BQL di tích danh thắng Hà Nội kiểm tra những vi phạm, lập biên bản đình chỉ thi công công trình đang xây dựng (sáng 30 – 7 – 2018); giao UBND xã Liên Bạt xây dựng phương án bảo quản, bảo vệ toàn bộ cấu kiện gỗ, các mạng chạm, khắc có giá trị đưa vào
Bên cạnh đó, UBND huyện đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn của huyện đình chỉ việc thi công xây dựng công trình đình Lương Xá; kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và có hình thức xử lý đối với tập thể, cá nhân có liên quan để xảy ra sai phạm tại di tích.
UBND huyện Ứng Hòa cũng đề nghị UBND TP giao Sở VHTT phối hợp với UBND huyện quản lý đối với những cấu kiện, hạng mục gỗ đã hạ giải từ đình Lương Xá (hiện đang được địa phương bảo quản tại Nhà văn hóa thôn). Hướng dẫn UBND huyện các bước tiếp theo để tu bổ, tôn tạo di tích đáp ứng với tâm tư, nguyện vọng của nhân dân và quản lý di tích theo quy định...
