"Không có lợi ích nhóm trong duyệt bổ sung dự án thép Cà Ná"

ANTD.VN - Đó là khẳng định của Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh khi trả lời chất vấn của đại biểu Phạm Thị Minh Hiền (Phú Yên), trong phiên họp sáng 15-11. 

Tham gia phiên chất vấn tại hội trường Quốc hội, đại biểu Phạm Thị Minh Hiền (đoàn Phú Yên) cho rằng sự cố môi trường 4 tỉnh miền Trung do Formosa gây ra là một bài học xương máu, nhưng khi mà trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức chưa được làm rõ một cách quyết liệt thì Bộ Công thương bổ sung quy hoạch dự án Nhà máy thép Cà Ná của Tập đoàn Hoa Sen tại Ninh Thuận. 

Theo đại biểu Phạm Thị Minh Hiền, điều bất thường là dự án này không nằm trong quy hoạch đã được phê duyệt trước đó, bất chấp sự phản ứng của dư luận, sự hoang mang lo lắng của người dân và bất chấp sự cảnh báo mạnh mẽ của các chuyên gia môi trường. 

Từ đó, đại biểu Phạm Thị Minh Hiền đề nghị Bộ trưởng trả lời các vấn đề: Dù chỉ là bổ sung quy hoạch nhưng dự án đã đi ngược với chủ trương của Chính phủ là đánh đổi môi trường. Vậy có hay không việc xuất hiện lợi ích nhóm khi phê duyệt bổ sung dự án? Có hay không việc Bộ đã và đang chạy theo doanh nghiệp để làm dự án?

Mô hình dự án thép Cà Ná - Ninh Thuận

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh cho biết hiện nay tại Việt Nam, trữ lượng sắt là 1,5 tỷ tấn nhưng hàng năm phải nhập khẩu từ nước ngoài nguyên liệu sắt thép để phục vụ nhu cầu xây dựng và phát triển đất nước là khoảng 3 tỷ đô la Mỹ, dự kiến năm 2020 phải nhập khẩu 15 tỷ đô la Mỹ.

"Hiện nay sắt thép của chúng ta mới chỉ đáp ứng một số chủng loại sắt thép xây dựng, còn về sắt thép cơ bản, đặc biệt là thép thô phục vụ cho ngành cán thép, luyện thép cũng như phục vụ cho sản phẩm đầu ra là sắt các loại, hầu như chúng ta chưa có. Mỏ sắt Thạch Khê có quy mô lớn, nếu được khai thác tốt các quặng sắt có khả năng phục vụ cho sản xuất thép thô, cán thép… thì có thể đóng góp mức tăng trưởng cao, khoảng 0,3-0,4% GDP". Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết.

Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh

Theo người đứng đầu Bộ Công thương, bên cạnh sự ổn định về kim ngạch xuất nhập khẩu phải đảm bảo sự ổn định phát triển của các ngành công nghiệp cơ bản, công nghiệp cơ khí, công nghiệp Quốc phòng… Vì vậy, chủ trương của Chính phủ là phát triển bền vững tất cả các lĩnh vực, đặc biệt trong công nghiệp tiếp tục ưu tiên khai thác các nguồn tài nguyên và đảm bảo được sự phát triển của các ngành công nghiệp cơ bản, tạo nền tảng cho phát triển cho các ngành kinh tế.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nói: "Tôi có thể khẳng định một cách công khai tại diễn đàn này, rằng chúng ta không đánh đổi môi trường để lấy các dự án công nghiệp bằng mọi giá, cũng không có chuyện dự án thép đưa ra đây để đánh đổi môi trường và không phải lợi ích nhóm. Tại sao lại đặt vấn đề lợi ích nhóm ở đây, khi chúng ta đang hướng tới phát triển một cách hài hòa và bền vững của các ngành kinh tế, đảm bảo nguyên liệu cho các ngành công nghiệp quan trọng, khai thác hợp lý và bền vững nguồn tài nguyên quốc gia". 

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh khẳng định quy hoạch ngành thép đã có từ năm 2001 và dự án thép Cà Ná đã được phê duyệt từ thời điểm đó. Quy hoạch này đã được làm đầy đủ quy trình thủ tục và báo cáo môi trường. Tới năm 2008, 2009 dự án thép này không được phép thực hiện do năng lực tài chính của chủ đầu tư có vấn đề sau khủng hoảng tài chính, dự án này được đưa ra khỏi quy hoạch.

Tuy nhiên cuối năm 2015, dự án tiếp tục được nghiên cứu và Tập đoàn Tôn Hoa Sen đã làm việc với tỉnh Ninh Thuận, đề xuất đưa vào trong quy hoạch thép, đồng thời xin chủ trương đầu tư để thực hiện đề án với những cam kết về môi trường, về công nghệ và những nội dung đầu tư. Căn cứ trên thực tế nhu cầu phát triển sản xuất thép cũng như quy hoạch tổng thể, Bộ Công thương đã tổ chức khảo sát và làm việc với tỉnh Ninh Thuận.

"Tôi xin báo cáo, đây mới là điều chỉnh quy hoạch và quy hoạch chỉ xây dựng trên cơ sở của những đánh giá lợi thế của chúng ta và phù hợp thời điểm phục vụ cho phát triển của các dự án đầu tư chứ không phải dự án đầu tư đã được phê duyệt. Đây là phát triển bền vững, vì vậy dự án thép Cà Ná được xem xét một cách cẩn trọng và phê duyệt. Tuy nhiên để đảm bảo đầu tư dự án này được hiệu quả trên cơ sở bảo vệ môi trường, Thủ tướng Chính phủ đã giao các bộ ngành phối hợp, làm rõ với địa phương, với chủ đầu tư về tất cả chi tiết liên quan đến công nghệ, thiết bị, dự án xử lý chất thải, phương án bảo vệ môi trường… sẽ được xem xét, thẩm định, phê duyệt, khi đó dự án mới có giá trị pháp lý", Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nhấn mạnh. 

Người đứng đầu Bộ Công thương cho biết thêm trong quá trình xây dựng các dự án thép, không chỉ có Cà Ná mà còn có dự án thép Dung Quất, cũng như các dự án thép trong quy hoạch về thép sẽ phải đảm bảo đầy đủ các quy định pháp luật, đặc biệt phải dựa trên nguyên tắc bảo vệ môi trường, dựa trên bài học đã rút ra từ vụ việc Formosa.