Hội Minh Thề: "Dĩ công vi tư, trời đất đả tử"!

ANTĐ -Sáng 21-2, lễ hội Minh Thề- một trong những lễ hội đặc biệt ở phía Bắc đã diễn ra tại cụm đền, chùa Hòa Liễu, với sự tham gia của người dân trong thôn Hòa Liễu, xã Thuận Thiên, huyện Kiến Thụy, TP Hải Phòng. Theo truyền thống, lễ hội diễn ra vào sáng 14 tháng Giêng âm lịch hàng năm nhằm tái dựng nghi lễ: Quan thề không tham nhũng của công, dân thề sống trung thực thẳng thắn.

Một đài thề được dựng trước cửa đền, các nghi thức dâng hương, dâng nước, dâng rượu lần lượt được thực hiện. Chủ lễ  là bậc cao niên, gia đình êm ấm thuận hòa, chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật...

Chủ lễ thực hiện các nghi lễ trong hội thề

Lễ tuyên thề bắt đầu ngay sau khi một con dao, tục gọi là dao thiêng được trao cho chủ lễ. Dùng con dao quỳ lạy tứ phương, chủ lễ lấy mũi dao vẽ thành một vòng tròn tượng trưng rồi cắm thẳng con dao vào chính giữa vòng tròn đó.

Trước đài thề, những lời thề được viết từ 500 năm về trước được tuyên đọc đại ý: Ai lấy của công dùng vào việc công được chư thần ủng hộ, ai lấy của công làm của riêng thì trời đất đả tử; Làm tôi bất trung, làm con bất hiếu xin chư thần đả tử...

Tuyên đọc hịch thề trong lễ hội Minh Thề

Sau lễ tuyên thề, con dao thiêng được chủ lễ dùng để cắt tiết gà (kim kê), tiết được pha với rượu rồi múc ra từng chén nhỏ thể hiện sự đồng tâm uống máu ăn thề. Giọng của người chủ tế âm vang, khói hương nghi ngút, những lời thề tưởng như vang thấu tận trời xanh.

Không có sự tham dự của lãnh đạo cấp thành phố, Chủ tịch UBND huyện Bùi Đức Thảo cùng Chánh thanh tra Sở VHTT&DL Hải Phòng và đại diện các phòng ban của UBND huyện Kiến Thụy có mặt và chứng kiến lễ Minh Thề.

Sau khi hoàn tất các nghi lễ và chứng kiến các cao niên và nhân dân thôn Hòa Liễu “thề không tham nhũng”, đại diện lãnh đạo huyện thực hiện lễ dâng hương tại di tích. Ông Phạm Phú Oanh, chủ lễ Minh Thề, cho biết: “Chúng tôi rất mong muốn tại lễ hội này các vị chức sắc cùng uống rượu thề thì ý nghĩa nhân văn sẽ được lan tỏa hơn nữa”.

Các nghi thức được thực hiện văn minh và trang trọng

Nhiều người dân tham dự lễ hội cũng cho biết, họ rất mong muốn lễ hội này không chỉ bó hẹp ở cấp thôn như hiện nay mà phải trở thành lễ hội cấp tỉnh, cấp quốc gia, để những lời thề “dĩ công vi công, sống trung thực ngay thẳng” được mọi tầng lớp xã hội nghiêm chỉnh chấp hành.

Con dao thiêng được cắm tại chính giữa đài thề

Sử sách còn ghi, Lễ hội Minh Thề được bắt đầu từ năm 1561, khi vợ của Thái thượng hoàng Mạc Đăng Dung là bà Thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toản lập ra ấp Lan Niểu, nay là làng Hòa Liễu. Cùng với đó, bà huy động hoàng thân quốc thích và quan lại triều đình góp tiền để tu tạo ngôi chùa cổ Thiên Phúc Tự. Số tiền quyên góp mua được hơn 47 mẫu ruộng. Số ruộng này sau khi chia cho dân đinh cày thì còn một phần diện tích là ruộng công dùng cho người có nhu cầu "đấu thầu" để canh tác.

Để đề phòng tư lợi, Thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toản cùng dân làng đã lập ra Hịch văn Hội Minh Thề với lời thề lấy chí công làm trọng, không vì tư lợi, nghèo khó mà lấy của công làm việc riêng cho mình. Nếu phạm lời thề thì trời đất đả tử. Những người đứng lên đài thề trong hội Minh Thề là các quan cấp làng như lý trưởng và các tùy tùng giúp việc. Ngoài ra, những người trên 18 tuổi ở trong làng đều phải đứng dưới để hòa chung vào lời thề.

Đến nay, trải qua nhiều thế kỷ, với biết bao biến đổi của thời cuộc nhưng dân làng Hòa Liễu vẫn gìn giữ lễ hội Minh Thề như một nét đẹp truyền thống và một hình thức giáo dục, gắn kết cộng đồng. Lễ hội Minh Thề không có cảnh tắc đường, chặt chém, xin đểu du khách, hàng quán được xắp xếp gọn gẽ. Không có cảnh quạt than nướng mực khói mịt mùng, lại cũng không có chuyện tranh nhau đặt lễ, tiền lẻ rải tràn lan...
Có lẽ, trước những lời thề người ta thường phải sốc lại mình và hành động thận trọng hơn...