Dự thảo Thuế môi trường:

Gây ô nhiễm phải trả tiền

(ANTĐ) - Nhằm thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế bền vững, giảm đến mức thấp nhất những tác động xấu tới môi trường trong sản xuất và tiêu dùng, cũng như nâng cao nhận thức cộng đồng về giảm phát thải gây ô nhiễm, dự thảo Thuế môi trường đang từng bước được hoàn thiện.

Dùng chính sách về thuế xử lý những hoạt động tổn hại môi trường

Cụ thể hóa đối tượng áp dụng

Theo ý kiến của các chuyên gia tại Hội thảo góp ý dự thảo Thuế môi trường do Bộ Tài chính phối hợp với Dự án Star-Vietnam (USAID) vừa tổ chức, nội dung của dự thảo lần này đã được cụ thể hóa và thu hẹp phạm vi áp dụng cho từng đối tượng chịu thuế. Khi luật được thực thi, các nhóm hàng gây ảnh hưởng xấu tới môi trường và tổn hại tới sức khỏe con người như túi nhựa xốp và thuốc bảo vệ thực vật thuộc nhóm hạn chế sử dụng… sẽ phải trả phí môi trường.

Một số mặt hàng như thuốc lá, pin-ắc quy, axit vô cơ, sơn công nghiệp… sẽ tạm thời chưa áp dụng thuế môi trường do đã trả phí đầu vào, phí bảo vệ môi trường hay phí tiêu thụ đặc biệt. Riêng đối với xăng, nhiên liệu bay dự kiến áp dụng thuế môi trường với mức từ 1.000 - 4.000 đồng/lít và không thu phí xăng dầu. Quyết định này không những tránh áp lực tăng giá cho mặt hàng vốn khá nhạy cảm với thị trường, mà còn loại bỏ tâm lý hoang mang cho các đơn vị nhập khẩu và cả người tiêu dùng.

Nhiều ý kiến nhận xét rằng, do có sự chuẩn bị khá kỹ, dự thảo luật lần này đã phần nào khắc phục được nhược điểm chồng chéo, tình trạng bỏ sót hay tính thuế nhiều lần đối với cùng một mặt hàng. Việc điều chỉnh nội dung người nộp thuế là tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sản xuất và nhập khẩu hàng hóa thay vì sản xuất và kinh doanh cho thấy luật đã dần dần tiệm cận tới yêu cầu bức xúc của các vấn đề liên quan tới lĩnh vực môi trường. 

Cần khuyến khích các giải pháp giảm ô nhiễm

Giáo sư Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho rằng: “Quy định đối tượng chịu thuế của Luật Thuế môi trường cần mở rộng phạm vi áp dụng cho cả những hành vi, những quy trình sản xuất gây tổn hại tới môi trường. Bởi mức độ thiệt hại và hậu quả của những hành vi gây ô nhiễm sẽ tác động lâu dài và nặng nề hơn nhiều so với các sản phẩm hàng hóa. Điều đó sẽ đảm bảo tính công bằng để điều chỉnh các mối quan hệ kinh tế trong thị trường”.

Nhiều ý kiến lo ngại việc sử dụng công cụ thuế như một giải pháp tài chính điều chỉnh sản xuất và tiêu dùng theo hướng bảo vệ môi trường nếu không đủ “liều và lượng” hợp lý sẽ ảnh hưởng lớn tới khả năng cạnh tranh và khó kích thích hoạt động của các doanh nghiệp, cũng như khó đạt được mục tiêu thay đổi nhận thức, thói quen của người tiêu dùng.

Chuyên gia Andrew Stephens, đại diện Dự án Star-Vietnam cho rằng: “Từ kinh nghiệm thực tiễn của các nước tiên tiến như Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ… ngoài việc ban hành Thuế môi trường, Việt Nam cần khuyến khích các sáng kiến, các giải pháp thay thế, đủ sức cạnh tranh, độ tin cậy và an toàn… tạo thêm cơ hội lựa chọn cho nhà sản xuất và người tiêu dùng tìm tới phương pháp giảm ô nhiễm mới”. 

Theo kế hoạch, dự thảo Thuế môi trường sẽ trình xin ý kiến Quốc hội vào tháng 5 và được thông qua vào tháng 10 năm nay. Thuế môi trường có thể tác động làm thay đổi quy mô và cơ cấu sản xuất cũng như cơ cấu tiêu dùng. Sau khi ban hành, Luật Thuế môi trường không những góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, thay đổi nhận thức, thái độ ứng xử của con người đối với môi trường mà còn tạo thêm nguồn lực để khôi phục môi trường sinh thái.                          

Hùng Anh