Bước sang năm 2016, thần thái kinh tế nước ta được giới chuyên gia kinh tế, tài chính “bắt mạch” là phục hồi nhưng chưa thật sự khỏe mạnh và dễ bị tổn thương khi kinh tế toàn cầu còn biến động phức tạp. Năm 2016 được dự báo “thời tiết” tiền tệ khó bình yên khi giá dầu thế giới tiếp tục sụt giảm, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) tăng lãi suất thêm 1%, đồng Nhân dân tệ biến động khó lường. Không sai khi nói rằng, năm nay sẽ là năm tiếp tục hứng chịu những cú sốc từ bên ngoài, sự chuẩn bị đến đâu là vấn đề đáng bàn.
Điều này đặt ra những thách thức với Ngân hàng Nhà nước (NHNN) trong việc điều hành tỷ giá. Nếu giữ được tỷ giá thì phải “hy sinh” mức độ độc lập của chính sách tiền tệ. Trong giai đoạn vừa qua, thông qua tỷ giá, NHNN đã phải làm động tác nới lỏng chênh lệch lãi suất “đô - đồng”. Hiện nay, NHNN đã thay đổi cơ chế điều hành tỷ giá, phản ánh “nhịp đập” của thị trường tiền tệ quốc tế, song không nên quá yên tâm cho dù hệ thống ngân hàng đã thoát khỏi tình thế “thanh khoản đi trên dây”.
Thay vào đó hệ thống ngân hàng phải chủ động lường đón mọi rủi ro, “hấp thụ” tốt hơn các cú sốc từ bên ngoài, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát. Chẳng hạn, cú sốc giá dầu sẽ ảnh hưởng đến giá than, điện, xi măng, sắt thép. Cú sốc này làm tăng chi phí sản xuất của toàn bộ nền kinh tế. Trong khi đó, lãi suất cho vay chưa giảm mạnh, lãi suất trung, dài hạn vẫn ở mức 8-10% bởi liên quan đến tài khóa. Ngoài ra, việc phát hành trái phiếu rất lớn trong những năm qua làm cho mức lãi suất khó có thể giảm xuống như kỳ vọng của doanh nghiệp.
Phân tích các cú sốc và ảnh hưởng của nó đối với sự di chuyển vốn và sự truyền dẫn đến chính sách tiền tệ, giới chuyên gia khuyến nghị cần giải quyết triệt để điểm nghẽn nợ xấu trong hệ thống ngân hàng. Kinh nghiệm điều hành chính sách tiền tệ của NHNN cho thấy “đồng tiền đi trước là đồng tiền khôn” mới có khả năng phòng ngừa và “hấp thụ” những cú sốc từ bên ngoài trong năm 2016.
