- Quy định mới nhất về bổ nhiệm, điều động và kỷ luật cán bộ, công chức
- Quốc hội thông qua hàng loạt quy định mới, quan trọng về điều kiện nhập quốc tịch
- ĐBQH: Cần làm rõ cơ chế điều phối với Bộ Công an, Bộ Quốc phòng khi thực hiện biện pháp điều tra đặc biệt hoặc dẫn độ
Với 407/ 423 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, sáng nay 24-6, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về việc thí điểm Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công.
Trước đó, Quốc hội nghe Báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết này.
Báo cáo nêu rõ, về nguyên tắc thực hiện và các trường hợp VKS khởi kiện, theo Bộ luật Tố tụng dân sự (Điều 187), việc bảo vệ lợi ích công và các quyền dân sự của chủ thể thuộc nhóm dễ bị tổn thương thông qua việc khởi kiện vụ án dân sự thuộc trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân.
Tuy nhiên, trong thực tiễn, các cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện chưa hiệu quả, dẫn đến lợi ích Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của nhóm dễ bị tổn thương chưa được bảo vệ; có rất ít vụ kiện mà các cơ quan này thực hiện.
 |
Kết quả biểu quyết |
Do vậy, VKSND đã báo cáo và được cơ quan có thẩm quyền cho phép thí điểm cơ chế: VKSND khởi kiện vụ án dân sự trong trường hợp có vi phạm gây thiệt hại đến quyền dân sự của các chủ thể thuộc nhóm dễ bị tổn thương hoặc lợi ích công và theo nguyên tắc: VKS chỉ khởi kiện khi đã thông báo, kiến nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện quyền, trách nhiệm khởi kiện theo quy định của pháp luật nhưng không có người khởi kiện (Điều 2 Dự thảo Nghị quyết).
VKS khởi kiện vụ án dân sự công ích để bảo vệ quyền dân sự của chủ thể thuộc nhóm dễ bị tổn thương khi người bị xâm phạm quyền dân sự hoặc người đại diện hợp pháp của họ không thể tự mình khởi kiện và đề nghị VKS khởi kiện; trường hợp có căn cứ xác định việc họ không đề nghị là do bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép hoặc nhầm lẫn thì VKS xem xét, quyết định việc khởi kiện (Điều 14 dự thảo Nghị quyết).
Cơ chế VKSND khởi kiện vụ án dân sự công ích không chồng chéo, mâu thuẫn với các cơ chế xử lý hình sự, xử lý hành chính; việc khởi kiện vụ án dân sự công ích không loại trừ, triệt tiêu việc xử lý hành chính và xử lý hình sự nếu có căn cứ. Việc xử lý hình sự hay xử lý hành chính (nếu có) đối với hành vi vi phạm vẫn phải được xem xét, xử lý theo luật định.
Trường hợp phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại và đã được giải quyết hoàn toàn trong vụ án, vụ việc hình sự, hành chính đó thì VKSND không khởi kiện. Mục đích của cơ chế VKSND khởi kiện vụ án dân sự công ích nhằm bảo vệ quyền dân sự của nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công khi không có người khởi kiện.
Về vị trí, vai trò, nhiệm vụ, quyền hạn của VKSND, đây là nội dung đã được bàn thảo kỹ trong quá trình xây dựng Đề án và được cấp có thẩm quyền quyết định; theo đó, VKSND tham gia vụ án dân sự công ích với tư cách đại diện cho Nhà nước thực hiện trách nhiệm đứng ra khởi kiện để bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc lợi ích công khi không có cơ quan, tổ chức, cá nhân nào đứng ra khởi kiện, đồng thời còn tham gia với tư cách là cơ quan kiểm sát hoạt động tư pháp với chức năng, nhiệm vụ, vai trò là cơ quan tiến hành tố tụng theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự hiện hành.
Việc VKSND tham gia với 2 vai trò vẫn bảo đảm phù hợp về trách nhiệm của Nhà nước với bảo vệ lợi ích công, bảo vệ quyền dân sự của chủ thể thuộc nhóm dễ bị tổn thương và trách nhiệm của VKSND về kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong giải quyết loại vụ án này của TAND và người tham gia tố tụng; bảo đảm vụ án được giải quyết khách quan, đúng đắn, hiệu quả…
