Cảnh báo luận tội Tổng thống, nếu nhượng bộ chủ quyền

ANTD.VN - Thực trạng đối đầu giữa Philippines và Trung Quốc xung quanh bãi cạn Scarborough trên Biển Đông và tương lai của mối quan hệ Manila - Bắc Kinh đang là những thử thách với tân Tổng thống Philippines R. Duterte.

Thẩm phán A. Carpio đã đưa ra lời cảnh báo với Tổng thống R. Duterte liên quan đến Scarborough

Ngày mai (18-10), ông R. Duterte sẽ thực hiện chuyến thăm cấp Nhà nước tới Trung Quốc theo lời mời của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Đây là chuyến thăm chính thức đầu tiên của Tổng thống R. Duterte ra nước ngoài bên ngoài Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Trong bối cảnh quan hệ Philippines - Trung Quốc căng thẳng kéo dài trong nhiều năm qua, chuyến thăm của ông R. Duterte được dư luận rất quan tâm.

Đáng chú ý nhất là những động thái kết thân dồn dập từ phía Trung Quốc. Tại Manila, Đại sứ Trung Quốc tại Philippines Triệu Giám Hoa tuyên bố tình bạn chớm nở giữa hai nước có thể thúc đẩy cơ hội xóa bỏ một trong những tranh chấp lớn nhất ở Biển Đông là bãi cạn Scarborough.

Từ Bắc Kinh, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng cho biết, Bắc Kinh ủng hộ những nỗ lực của ông R. Duterte lãnh đạo người dân Philippines phát triển kinh tế, đồng thời tuyên bố sẵn sàng tham gia công cuộc phát triển kinh tế và xã hội của quốc gia Đông Nam Á này. 

Với phái đoàn hùng hậu 250 doanh nhân tháp tùng, ông R. Duterte đang hy vọng sẽ gặt hái lớn về kinh tế trong chuyến thăm Trung Quốc. Dự kiến hơn 10 bản ghi nhớ sẽ được thảo luận và hoàn tất tại Bắc Kinh và hàng tỷ USD từ Trung Quốc sẽ đổ vào các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng ở Philippines, trong đó có dự án đường sắt mới nối Manila với khu vực nông thôn miền Nam Luzon, các mạng lưới điện cùng nhiều dự án khác. Lượng du khách Trung Quốc tới Philippines cũng sẽ tăng mạnh.

Có lẽ lợi ích kinh tế lớn như vậy đã khiến bãi cạn Scarborough trở thành con bài mặc cả trong chuyến đi Trung Quốc của ông R. Duterte. Trái với tư thế của người thắng cuộc theo phán quyết của Tòa Trọng tài quốc tế ở La Hay (Hà Lan), ông R. Duterte khẳng định sẽ không nhắc tới bãi đá ngầm Scarborough mà Trung Quốc đã giành quyền kiểm soát trên thực tế từ năm 2012. Ông R. Duterte hy vọng Trung Quốc sẽ cho phép ngư dân Philippines trở lại các ngư trường truyền thống, đặc biệt là bãi Scarborough.

Liệu “bước lùi” của ông R. Duterte có giúp Manila đạt mục tiêu? Trong chiến lược quân sự tại Biển Đông, Trung Quốc đang cố gắng tạo ra một tam giác chiến lược với 3 đỉnh là quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa và bãi Scarborough.

Việc xây dựng căn cứ quân sự trên cả 3 đỉnh này sẽ giúp Trung Quốc khống chế toàn bộ tuyến đường biển chiến lược trong những thập niên tới. Trong vài năm gần đây, Trung Quốc đã nhanh chóng xây dựng các cấu trúc nhân tạo cùng cơ sở vật chất quân sự tại hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam. Một cấu trúc nhân tạo nữa tại bãi Scarborough sẽ là bước hoàn tất tam giác chiến lược này. 

Không nêu vấn đề Scarborough tại Bắc Kinh, Manila có thể đạt những lợi ích kinh tế trước mắt. Nhưng theo các nhà phân tích, hành động trên chẳng khác nào như đã giao bãi Scarborough cho Trung Quốc để Bắc Kinh hoàn tất chiến lược của mình. Tất nhiên, Bắc Kinh sẽ không vội tiến hành hoạt động xây dựng tại Scarborough mà sẽ tạm dừng một thời gian để xử lý mối quan hệ với Manila. 

Biển Đông có thể tạm thời “giảm nhiệt” nhưng mâu thuẫn không vì thế mà mất đi. Chẳng thế mà thẩm phán Tòa án Tối cao Philippines A. Carpio đã phải lên tiếng cảnh báo với ông R. Duterte: “Nếu Tổng thống nhượng bộ chủ quyền của chúng ta với bãi cạn Scarborough, ông ấy có thể bị luận tội. Một khi chúng ta mất chủ quyền với bãi cạn Scarborough, chúng ta sẽ mất nó mãi mãi. Tôi không muốn chờ đến thời điểm ấy bởi vì lúc đó chúng ta sẽ không thể cứu vãn được nữa”.