Canada tìm kiếm đồng minh trong cuộc đối đầu pháp lý với Trung Quốc

Thủ tướng Canada Justin Trudeau và Tổng thống Mỹ Donald Trump

Phát biểu với báo giới, bà Chrystia Freeland - Ngoại trưởng Canada khẳng định: “Tôi sẽ cùng các đại sứ của Canada trên khắp thế giới tiếp tục đề cập đến vấn đề này với các đối tác nước ngoài”. Phát biểu trên được đưa ra một ngày, sau khi Mỹ cùng Canada lên tiếng kêu gọi Trung Quốc thả hai công dân Canada bị bắt giữ ngày 10-12 là cựu cán bộ ngoại giao Michael Kovrig và doanh nhân Michael Spavor.

Cho đến nay, Canada chỉ nhận được thông tin từ phía Trung Quốc rằng hai công dân của nước này bị bắt giữ vì “tham gia các hoạt động gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia của Trung Quốc”. Tuy nhiên, sự việc trên xảy ra chỉ hơn một tuần sau khi giới chức Canada bắt giữ bà Mạnh Vãn Chu, Phó Chủ tịch kiêm Giám đốc Tài chính (CFO) tập đoàn viễn thông Trung Quốc Huawei, theo yêu cầu của phía Mỹ, cho thấy nhiều khả năng đây là đòn trả đũa của Trung Quốc với Canada.

Thực tế trước đó Bắc Kinh cũng đã công khai cảnh báo Ottawa rằng “Canada sẽ phải đối mặt với những hậu quả nghiêm trọng nếu không thả bà Mạnh Vãn Chu ngay lập tức”. Xét về mặt pháp lý, việc bà Mạnh Vãn Chu bị bắt đã được diễn giải rõ ràng tại phiên tòa diễn ra ở Vancouver ngày 7-12 vừa rồi. Theo đó bà Mạnh bị cáo buộc nhiều tội danh gian lận, trong đó có việc cố tình bán các thiết bị cho Iran bất chấp lệnh trừng phạt của Mỹ.

Hơn ai hết Canada cảm nhận rõ mối đe dọa từ những cú đòn kinh tế mà Trung Quốc sẽ giáng xuống nước này bất cứ lúc nào. Chẳng hạn như tờ Globe and Mail khẳng định hai “gã khổng lồ” viễn thông của Canada là Telus Corp. và BCE Inc. có thể tổn thất cả tỷ USD nếu mối quan hệ với Huawei bị đổ vỡ.

Theo các chuyên gia trong làng công nghệ, Telus Corp. và BCE Inc đã đổ nhiều vốn vào thiết bị của Huawei. Các công ty BCE, Telus và ở một mức độ ít hơn là Rogers Communications đều sử dụng thiết bị của Huawei trong mạng lưới di động của mình. Nếu không hợp tác tiếp với Huawei trong mạng di động 5G, các hãng như Bell và Telus của Canada sẽ  phải gỡ bỏ thiết bị của Huawei ra khỏi cơ sở hạ tầng di động, phải bóc tách và thay thế hàng chục ngàn anten.

Nhìn rộng ra, Trung Quốc hiện là đối tác thương mại hàng hóa lớn thứ hai của Canada. Theo số liệu thống kê của Cơ quan Hải quan Trung Quốc, trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 10-2018, giá trị trao đổi thương mại giữa hai nước tăng 19,7% so với cùng kỳ năm 2017, đạt 49,65 tỷ USD. Tại Triển lãm xuất nhập khẩu quốc tế Trung Quốc mới đây, doanh nghiệp hai nước đã ký kết những thỏa thuận thương mại trị giá 1,26 tỷ USD, đem đến những cơ hội mới và tạo thêm việc làm có chất lượng cho người dân Canada.

Những lợi ích kinh tế khổng lồ đó đang khiến Ottawa đau đầu. Đi tìm đồng minh để chia sẻ bớt sức ép trong cuộc tranh cãi pháp lý với Trung Quốc xung quanh vụ bắt giữ bà Mạnh Vãn Chu là chiến thuật phù hợp. Nhưng ngoài Mỹ có liên quan trực tiếp trong vụ bắt giữ này và vốn có quan điểm cứng rắn với Trung Quốc, liệu có ai sẵn lòng đứng cùng với Canada khi những lợi ích sát sườn của mình với Trung Quốc bị đe dọa?