- Tình hình tại Dải Gaza sau khi Israel và Hamas đạt được thỏa thuận ngừng bắn
- Ngoại trưởng Nga nói gì về kế hoạch hòa bình ở Dải Gaza do Tổng thống Trump đề xuất?
Hậu quả khốc liệt của cuộc chiến kéo dài
Phát biểu trên chuyên cơ Không lực Một tới Trung Đông, Tổng thống Mỹ Donald Trump bày tỏ tin tưởng lệnh ngừng bắn sẽ được duy trì vì “các bên đều đã mệt mỏi sau hàng thế kỷ xung đột”. Niềm tin ấy cũng là mong mỏi của hàng triệu người dân Palestine, Israel và cả thế giới khi đã phải chứng kiến sau 2 năm xung đột tàn khốc cũng như thảm kịch nhân đạo tại Dải Gaza.
 |
Người dân Israel vỡ òa niềm vui xúc động khi chứng kiến các con tin Israel được lực lượng Hamas trao trả ngày 13-10 |
Cuộc xung đột tại Dải Gaza sáng 7-10-2023, khi hàng nghìn tay súng của Phong trào Hồi giáo Hamas cùng đồng minh bất ngờ tấn công biên giới ở miền Nam Israel, khiến hơn 1.200 người chết và 251 người bị bắt làm con tin. Ngay sau đó, quân đội Israel phát động chiến dịch không kích quy mô lớn đáp trả, mở màn cho chuỗi giao tranh dữ dội kéo dài hơn 24 tháng, trong đó chịu tổn thất nặng nề nhất là người dân Palestine ở Dải Gaza.
Theo Cơ quan Y tế Gaza, sau 2 năm xung đột, hơn 67.000 người đã thiệt mạng, 167.000 người bị thương, hàng nghìn người mất tích và nhiều khả năng vùi lấp dưới đống đổ nát. Cứ 10 người dân Gaza thì 1 người chết hoặc bị thương, 9 trong 10 người mất nhà cửa, 3 người trong 10 người phải chịu cảnh đói ăn. Cứ 10 ngôi nhà, có tới 9 bị phá hủy hoàn toàn.
Không chỉ thương vong, chiến tranh còn kéo theo thảm họa nhân đạo nghiêm trọng nhất trong nhiều thập kỷ. Tháng 8-2025, Liên hợp quốc lần đầu tiên công bố tình trạng “nạn đói toàn diện” tại Gaza, điều chưa từng có ở khu vực ngoài châu Phi. Hơn 2,3 triệu người dân ở vùng đất này bị thiếu ăn, thiếu nước sạch và không nơi trú ẩn an toàn.
Xung đột tại Dải Gaza cũng kéo theo làn sóng bạo lực lan rộng khắp Trung Đông. Tại Lebanon, chiến sự giữa quân đội Israel và lực lượng Hezbollah bùng phát từ tháng 9 đến tháng 11-2024, khiến hàng chục nghìn người thương vong. Tại Yemen, lực lượng Houthi mở chiến dịch tấn công tàu thuyền liên quan đến Israel trên Biển Đỏ và phóng tên lửa về phía lãnh thổ Israel, ảnh hưởng nghiêm trọng, thậm chí có lúc làm gián đoạn tuyến vận tải biển huyết mạch này.
Đỉnh điểm căng thẳng là cuộc đối đầu trực diện giữa Israel và Iran hồi tháng 6-2025. Trong 12 ngày giao tranh, hai bên tiến hành hàng chục đợt không kích, gây thiệt hại nặng nề. Đáng chú ý, ngày 22-6, không quân Mỹ tiến hành tập kích ba cơ sở hạt nhân Iran, hành động can thiệp quân sự công khai đầu tiên của Washington vào Tehran trong gần nửa thế kỷ. Iran sau đó đáp trả bằng tên lửa vào căn cứ không quân Mỹ tại Qatar.
Hơn hai năm chiến tranh đã khiến Dải Gaza tan hoang, hàng trăm nghìn gia đình ly tán, trẻ em mất cha mẹ, và những vết thương tâm lý khó có thể hàn gắn. Bởi vậy, tuyên bố “chiến tranh kết thúc” của Tổng thống Donald Trump được kỳ vọng khép lại hơn 2 năm xung đột khốc liệt, mở ra cánh cả đi tới hòa bình không chỉ ở Dải Gaza mà cho các bên liên quan ở Trung Đông.
Đòi hỏi nhiều nỗ lực để có hòa bình bền vững
Thỏa thuận ngừng bắn giai đoạn đầu giữa Israel và Phong trào Hồi giáo Hamas đã đạt được, tập trung vào trao đổi con tin và viện trợ nhân đạo. Hamas sẽ thả 48 con tin Israel để đổi lấy việc phóng thích 250 tù nhân Palestine và 1.700 cư dân Gaza đang bị giam giữ.
Theo lộ trình hòa bình 20 điểm do Tổng thống Donald Trump đề xuất, Israel sẽ từng bước dỡ phong tỏa, mở lại các tuyến giao thương, còn Phong trào Hồi giáo Hamas cam kết chấm dứt tấn công tên lửa. Tuy nhiên, nhiều điều khoản vẫn chưa thống nhất khi Hamas yêu cầu thả thêm các lãnh đạo cấp cao, còn Israel nghi ngờ thiện chí của đối phương.
Liên hợp quốc thông báo đã có 190.000 tấn hàng viện trợ gồm lương thực, thuốc men, lều bạt được đưa vào Dải Gaza. Văn phòng Điều phối các vấn đề nhân đạo của Liên hợp quốc (OCHA) dự kiến mở rộng quy mô cứu trợ nhằm bảo đảm lương thực cho 2,1 triệu người, nước sạch cho 1,4 triệu người và nơi học tạm cho 700.000 trẻ em. Dù vậy, các tổ chức quốc tế cảnh báo, việc phân phối viện trợ vẫn gặp khó khăn do tình hình an ninh chưa ổn định.
Dẫu vậy, thỏa thuận ngừng bắn mới nhất giữ Israel và Phong trào Hồi giáo Hamas vẫn được đánh giá có nhiều yếu tố tích cực, lạc quan hơn trước. Một lực lượng giám sát đa quốc gia đã được thành lập nhằm đảm bảo hai bên tuân thủ cam kết. Ngoài ra, nhiều quốc gia Arab lần đầu tham gia trực tiếp vào tiến trình hòa bình, thay vì chỉ đứng ngoài quan sát.
Thế nhưng, dù lạc quan đến đâu cũng vẫn cần thận trọng. Tổng thống Donald Trump tuy đóng vai trò trung gian nhưng vẫn bị cho là thiên vị Israel. Phong trào Hồi giáo Hamas vì thế khó đặt trọn niềm tin vào đề xuất do ông bảo trợ. Thủ tướng Benjamin Netanyahu sau nhiều năm đối mặt khủng hoảng chính trị, vẫn cần duy trì “trạng thái xung đột” để củng cố quyền lực. Trong khi đó, lực lượng Hamas chấp thuận ngừng bắn nhưng vẫn kiên quyết không giải giáp, coi đây là “lằn ranh sinh tồn”.
Vì thế, thỏa thuận ngừng bắn hiện tại mới chỉ là bước khởi đầu, chưa thể đảm bảo cho hòa bình lâu dài. Khi lòng tin giữa hai bên chưa được xây dựng, nguy cơ chiến sự tái phát vẫn luôn rình rập. Hòa bình tại Dải Gaza khó có thể duy trì nếu chỉ dựa vào áp lực chính trị hay thỏa thuận trên giấy. Một nền hòa bình thật sự cần được xây dựng trên nền tảng công bằng, lòng tin và sự tôn trọng lẫn nhau.
Điều đó đòi hỏi Israel phải chấm dứt chính sách chiếm đóng và mở rộng khu định cư Do Thái, đồng thời công nhận quyền tự quyết của người Palestine. Lực lượng Hamas cũng cần từ bỏ bạo lực, chuyển hướng sang giải pháp chính trị, vì mục tiêu chung của dân tộc. Các nước Arab và cộng đồng quốc tế phải duy trì cam kết tái thiết, hỗ trợ nhân đạo và bảo vệ tiến trình hòa bình khỏi sự can thiệp của các thế lực cực đoan.
Trung Đông đang đứng trước cơ hội để bước sang một trang sử mới, từ chiến tranh sang đối thoại, từ thù hận sang hợp tác tại một trong những điểm nóng dai dẳng nhất. Nhưng cơ hội đó chỉ trở thành hiện thực nếu các bên đặt lợi ích của người dân lên trên mọi toan tính quyền lực.
Việc chấm dứt tiếng súng chỉ là bước đầu. Giữ được hòa bình mới là thử thách thực sự. Hòa bình chỉ bền vững khi xuất phát từ lòng nhân ái và thiện chí, khi mọi người dân Dải Gaza được sống trong an toàn, được học hành, được tin vào tương lai.
Dải Gaza đã trải qua đủ đau thương. Thế giới không cần thêm những cuộc chiến mới, mà cần một nền hòa bình lâu dài và công bằng, nơi con người được sống trong tôn trọng và hy vọng. Đó không chỉ là mong ước của người Palestine, mà còn là mong mỏi của cả thế giới vào lúc này.
