Cầm cố sổ BHXH vay tiền, hậu quả khó lường

ANTD.VN - Tình trạng cầm cố, cầm cố sổ bảo hiểm xã hội đã xuất hiện ở một số tỉnh, thành phố. Đây là việc làm trái quy định của pháp luật. Người lao động đem sổ bảo hiểm xã hội đi cầm cố, không thuộc đối tượng được cấp lại sổ.

Theo quy định của pháp luật, năm 2017, Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam đã thực hiện việc bàn giao sổ bảo hiểm xã hội cho người lao động cất giữ, quản lý sử dụng. Do đó, thời gian qua đã nảy sinh tình trạng, người lao động mang sổ BHXH đi cầm cố, ký gửi sổ để vay tiền.

Tại hội nghị cung cấp thông tin về BHXH, BHYT, ông Chu Minh Tộ, Trưởng Ban Sổ thẻ (BHXH Việt Nam), thời gian gần đây, tại BHXH các địa phương như: Phú Yên, Vĩnh Long, Đồng Nai, TP HCM, Đăk Nông, xảy ra tình trạng một số người lao động đem sổ BHXH đi cầm cố tại các hiệu cầm đồ, ngân hàng, sau đó đề nghị cơ quan BHXH cấp lại sổ mới.

Việc cầm cố sổ BHXH sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi của cả người lao động và người nhận sổ bảo hiểm xã hội để cầm cố, đồng thời liên đới ảnh hưởng đến doanh nghiệp quản lý lao động và cơ quan BHXH.

Luật Bảo hiểm xã hội quy định, người lao động có trách nhiệm bảo quản sổ bảo hiểm xã hội. Sổ bảo hiểm xã hội được cấp cho từng người lao động để theo dõi việc đóng, hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội và là cơ sở để giải quyết các chế độ bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật.

Cơ quan Bảo hiểm xã hội chỉ cấp lại sổ bảo hiểm xã hội trong trường hợp người lao động bị hỏng, mất sổ, không quy định cấp lại đối với trường hợp cầm cố sổ bảo hiểm xã hội.

Ông Chu Minh Tộ cảnh báo, sổ bảo hiểm xã hội không có giá trị cầm cố, ký gửi. Việc cầm cố hoàn toàn là tự phát, mang tinh chất dân sự giữa hai bên. Người lao động đem sổ bảo hiểm xã hội đi cầm cố, sau đó đề nghị cơ quan BHXH cấp lại do bị mất, hỏng không thuộc đối tượng được cấp lại sổ.

Trường hợp người lao động mang sổ BHXH đi cầm cố, sau đó đề nghị cấp lại với lý do bị mất, hỏng, nếu cơ quan BHXH phát hiện thì họ sẽ bị phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng theo quy định.

Đối với cá nhân, đơn vị nhận cầm cố sổ BHXH, khi người lao động không có khả năng thanh toán thì quyền lợi của họ không được đảm bảo vì pháp luật không quy định việc dùng sổ BHXH để lĩnh hộ lương hưu hay lĩnh BHXH một lần.

“Theo quy định tại Điểm 2.2, Khoản 2, Điều 28 Quy định về hồ sơ và quy trình giải quyết hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội ban hành kèm theo Quyết định số 636/QĐ-BHXH ngày 22-4-2016: Khi giải quyết hưởng BHXH một lần phải kiểm tra, đối chiếu các yếu tố về nhân thân, số sổ BHXH, dữ liệu về quá trình đóng BHXH của người lao động đảm bảo không giải quyết hưởng trùng. Khi cơ quan BHXH quyết chế độ BHXH cho người lao động phải căn cứ trên dữ liệu về quá trình đóng BHXH của người lao động trên phần mềm nên chỉ giải quyết chế độ 1 lần, không thể giải quyết trùng lần nữa được” – ông Chu Minh Tộ phân tích.