Bộ Tài chính: Các sàn thương mại lớn nhất thế giới đều nộp thay thuế cho người bán

• Lấy ý kiến dự thảo quy định sàn thương mại điện tử nộp thuế thay người bán hàng
• Chuyển khoản không ghi nội dung mua – bán hàng cũng không "qua mắt" được cơ quan thuế
• Chủ shop online “mách nhau” chiêu né thuế, chuyên gia cảnh báo nguy cơ bị xử phạt

Chỉ thu thuế được khoảng 20% doanh thu thương mại điện tử

Theo đánh giá của Bộ Tài chính, thị trường thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam ngày càng phát triển. Quy mô thị trường TMĐT các năm gần đây đã tăng trưởng mạnh (từ 16,4 tỷ USD năm 2022 lên đến 20,5 tỷ USD năm 2023 và đạt 25 tỷ USD trong năm 2024).

Tuy nhiên, tổng số thu từ hoạt động kinh doanh TMĐT của doanh nghiệp, hộ kinh doanh trong nước và nhà cung cấp nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam chỉ chiếm khoảng 20% quy mô doanh thu thị trường TMĐT và tỷ trọng này đang có xu hướng giảm từ 20,1% năm 2022 xuống 17,4% năm 2024.

Cũng theo số liệu quản lý thu thuế trong giai đoạn từ năm 2022 đến 2024, kết quả tổng số thu thuế của các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh TMĐT có xu hướng tăng (năm 2022 là 83 nghìn tỷ đồng, năm 2023 là 97 nghìn tỷ đồng và năm 2024 là 116 nghìn tỷ đồng). Trong đó, số thu từ hộ, cá nhân kinh doanh rất thấp (năm 2022 là 183 tỷ đồng và năm 2023 là 67 tỷ đồng, năm 2024 dự kiến đạt 2,5 nghìn tỷ đồng).

Như vậy, có thể thấy rằng nhiều đối tượng kinh doanh chưa thực hiện việc kê khai, nộp thuế theo quy định của pháp luật thuế đối với doanh thu từ hoạt động TMĐT.

Các sàn thương mại điện tử lớn trên thế giới đều nộp thay thuế cho người bán hàng

Nhiều nước thực hiện thu thuế qua sàn

Trong khi đó, về kinh nghiệm quốc tế trong quản lý nền tảng TMĐT, nền tảng số, Bộ Tài chính cho biết, theo thông tin từ các website sàn giao dịch quốc tế, các bài báo quốc tế và tài liệu của OECD thì các sàn TMĐT lớn nhất trên thế giới như: eBay, Amazon, Bestbuy... hiện nay đều đang thực hiện nghĩa vụ tính thuế doanh thu (hoặc thuế GTGT) đối với từng đơn hàng, sau đó, nộp vào ngân sách thay cho người bán trên sàn của mình.

Khi người mua đặt hàng, sẽ có số thuế tạm tính được cộng vào tiền thanh toán. Số thuế này sẽ được xác định chính xác tại email xác nhận đơn hàng gửi đến cho người mua. Các thông tin về quy định tính và nộp thuế thay cho người bán thường được các sàn điện tử thông báo công khai trên website của mình.

Điển hình trường hợp của eBay, tại mục thông tin về thuế dành cho người bán hàng, eBay thông báo rõ người bán hàng có trách nhiệm phải chịu các khoản thuế và phí bao gồm: thuế doanh thu, thuế thu nhập và thuế nhập khẩu (với người mua ở nước ngoài). Số tiền thuế từ các đơn hàng này eBay có trách nhiệm thu hộ và nộp thuế thay cho người bán.

Từ ngày 1/1/2021, đã có tổng số 44 cơ quan thuế của các bang tại Mỹ yêu cầu eBay thực hiện nghĩa vụ này.

Bộ Tài chính cũng cho biết, từ năm 2018, 2019, cơ quan thuế các nước phát triển như: Anh, Mỹ, Úc, Đức đã triển khai các biện pháp để thu thuế doanh thu thông qua các sàn điện tử.

Theo đó, khi người mua thực hiện mua hàng từ người bán ở nước ngoài, thì giao dịch này phải thuộc đối tượng chịu thuế ở nơi tiêu thụ (nơi người mua ở). Tuy nhiên, người bán không phải lúc nào cũng xác định được số thuế họ phải nộp cho mỗi quốc gia mà họ bán hàng tới. Các nước đã ban hành các đạo luật yêu cầu các sàn giao dịch điện tử phải có nghĩa vụ xác định nghĩa vụ thuế của người bán và thu hộ rồi nộp cho cơ quan thuế.

Tại Trung Quốc, ngoài việc thực hiện thu hộ, nộp hộ thuế cho người bán, cơ quan thuế còn yêu cầu lưu trữ các thông tin về giao dịch, thuế trong tối thiểu 3 năm.

OECD khuyến nghị các nước nên thống nhất cách thức và có chế độ quy định người tạo lập nền tảng kỹ thuật số (các sàn giao dịch điện tử) là người có trách nhiệm đầy đủ và duy nhất trong việc xác định số thuế phải nộp của các đơn hàng, thu hộ và nộp cho cơ quan thuế.

Từ cơ sở thực tiễn và tham khảo kinh nghiệm quốc tế nêu trên, Bộ Tài chính cho rằng, việc xây dựng Nghị định quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh trên nền tảng TMĐT, nền tảng số của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh theo quy định tại Luật số 56/2024/QH15 là rất cần thiết.