Bộ sách về lịch sử địa danh, địa giới hành chính của đất nước qua các thời kỳ lịch sử

0:00 / 0:00
0:00
  • Nam miền Bắc
  • Nữ miền Nam
  • Nam miền Nam
ANTD.VN -Bộ sách "Thành lập và thay đổi địa danh, địa giới đơn vị hành chính trong lịch sử Việt Nam" (gồm 2 tập) của nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Ân là kết quả của ba thập niên tìm tòi, nghiên cứu công phu, tập trung vào việc khảo cứu sự hình thành và biến đổi của các địa danh, địa giới hành chính trên lãnh thổ Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử, từ thời kỳ Hùng Vương dựng nước cho đến nay.

Bộ sách do nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phát hành. Đây là một công trình khoa học đồ sộ được khảo cứu, biên soạn công phu từ nhiều nguồn tư liệu khác nhau, với gần 2.000 trang sách.

Thay đổi địa giới hành chính là quá trình điều chỉnh, sắp xếp, sửa đổi và cải cách các đơn vị hành chính trên toàn bộ lãnh thổ hoặc tại một khu vực nào đó của một quốc gia.

Sự phát triển của quốc gia là một tiến trình liên tục, không ngừng nghỉ, đòi hỏi bộ máy hành chính ở các cấp độ khác nhau cũng phải được điều chỉnh, sắp xếp kịp thời, tương ứng với sự phát triển đó để thích hợp với thực tế lịch sử - xã hội mới.

Do đó, thay đổi địa danh, địa giới hành chính được coi là một biện pháp cần thiết để cải thiện hoạt động quản lý tại các địa phương. Mục tiêu của thay đổi địa giới hành chính là tạo ra sự linh hoạt trong việc phân bổ quyền lực và trách nhiệm, giúp cải thiện hiệu quả quản lý địa phương và thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của một quốc gia.

Những thay đổi này thường hướng tới mục tiêu thu hẹp khoảng cách về mặt kinh tế giữa các khu vực, tạo điều kiện thuận lợi cho việc cải tạo, phát triển kết cấu hạ tầng và phát triển kinh tế ở các vùng, miền khó khăn.

Việc thay đổi, sắp xếp địa danh, địa giới hành chính ở nước ta đã được tiến hành qua tất cả các chế độ trong lịch sử phát triển quốc gia - dân tộc. Có những địa danh đã tồn tại từ rất lâu đời, phản ánh được giá trị lịch sử từ hàng trăm năm, thậm chí hàng ngàn năm phát triển của địa phương, từ đó cũng góp phần phản ánh lịch sử của cả đất nước.

Thực tiễn cho thấy, ở nước ta hiện nay chưa có nhiều công trình khoa học và các nhà khoa học chuyên sâu về lĩnh vực này, nhất là về mặt tư liệu thì những hồ sơ, tài liệu, văn bản ghi chép về địa danh, địa giới và những thay đổi của các đơn vị hành chính đang tản mạn, chưa được lưu giữ một cách khoa học và rất khó khăn trong việc khai thác.

Bộ sách "Thành lập và thay đổi địa danh, địa giới, đơn vị hành chính trong lịch sử Việt Nam", gồm 2 tập.

Tập I: Từ thời kỳ Hùng Vương dựng nước đến tháng 4/1975, tập II: Từ tháng 5/1975 đến tháng 12/2024 được xem là công trình khoa học đồ sộ, tổng hợp từ hàng nghìn tư liệu, tài liệu, văn bản pháp lý phân chia các khu vực hành chính trên lãnh thổ nước Việt Nam và những thay đổi địa danh, địa giới hành chính qua các thời kỳ lịch sử.

Thông qua việc trình bày tư liệu một cách khách quan, khoa học, bộ sách giới thiệu đến bạn đọc quá trình phân chia, chia tách, sáp nhập các đơn vị hành chính nước ta từ thời các Vua Hùng dựng nước, thời kỳ Bắc thuộc, thời kỳ phong kiến, thời kỳ Pháp thuộc, thời kỳ Cách mạng Tháng Tám lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và tiến hành hai cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, bảo vệ nền độc lập dân tộc, thời kỳ từ sau ngày đất nước hòa bình, thống nhất năm 1975, tiến hành công cuộc đổi mới đất nước đến nay.

Việc tổng hợp, hệ thống hóa, sắp xếp, trình bày sự thay đổi liên tục về địa danh, địa giới của các đơn vị hành chính trong suốt thời kỳ lịch sử dài của đất nước cũng được ghi chép tương đối đầy đủ căn cứ trên hệ thống nguồn tư liệu là các sách báo, những tư liệu, văn bản pháp lý chính thống, có độ tin cậy cao.

Một trong những điểm sáng về giá trị của bộ sách ở chỗ tác giả đã dày công tìm kiếm nguồn tư liệu mới, nhất là những tư liệu nói về sự thay đổi địa danh, địa giới thời kỳ phong kiến và thời kỳ Pháp thuộc mà từ trước đến nay chưa được khai thác và tổng hợp.

Đánh giá về giá trị của bộ sách, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long cho rằng, bộ sách là một công trình khoa học được biên soạn và khảo cứu đồ sộ, công phu, cung cấp những thông tin, kiến thức về tên gọi, lịch sử hình thành, phát triển, thay đổi, chia tách, sáp nhập của các đơn vị hành chính Việt Nam từ quá khứ đến hiện tại; là bộ sách công cụ tra cứu có giá trị, hữu ích, thuận tiện đối với các cơ quan, viện nghiên cứu, các chuyên gia, nhà khoa học trong lĩnh vực quản lý địa giới hành chính, các nhà hoạch định chính sách, nhà nghiên cứu về địa danh học; đặc biệt, đối với việc nghiên cứu, biên soạn địa chí và lịch sử quốc gia, địa phương.

Với cách trình bày logic, ngắn gọn, mang tính khái quát cao, bộ sách được xem là công cụ tra cứu hữu ích, “bách khoa thư” đối với các nhà khoa học, các địa phương trong việc nghiên cứu, biên soạn địa chí và lịch sử địa phương tỉnh, huyện, xã, đối với các nhà hoạch định chính sách, các nhà lãnh đạo chính trị, quản lý hành chính, quản lý kinh tế, xã hội; đối với các nhà Việt Nam học; các nhà đầu tư và độc giả muốn tìm hiểu về các vùng, miền, địa phương ở Việt Nam. Đặc biệt trong bối cảnh các tỉnh, thành phố ở Việt Nam đang được xem xét sáp nhập nhằm tinh gọn bộ máy hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển kinh tế - xã hội.

Bộ sách cũng đồng thời là một nguồn tư liệu quý giúp lưu giữ thông tin về các địa danh cũ, không làm mất giá trị lịch sử khi sáp nhập các đơn vị hành chính, nhiều địa danh cũ có thể bị thay đổi hoặc biến mất và là nguồn tài liệu tham khảo không thể bỏ qua, giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về quá trình hình thành và phát triển của các đơn vị hành chính trên dải đất hình chữ S.