- Đơn giản hóa thủ tục tham gia BHYT hộ gia đình
- Chính phủ bổ sung kinh phí mua thuốc điều trị HIV
- Khó tránh tăng viện phí
Năm 2017 sẽ không còn viện trợ
Hiện nay, khoảng 80% kinh phí cho phòng, chống HIV/AIDS tại Việt Nam là được viện trợ từ các tổ chức quốc tế như Quỹ Toàn cầu, PEPFAR, World Bank… 100% tiền thuốc methadone và 95% tiền thuốc ARV (thuốc kháng virus HIV) là từ viện trợ. Tuy nhiên, một số dự án viện trợ đã kết thúc, một số dự án còn lại đang giảm mạnh kinh phí.
Cả nước đang có hơn 98.000 người nhiễm HIV đang được điều trị miễn phí thuốc ARV (chiếm hơn 40% tổng số người nhiễm HIV). Mỗi năm, số tiền chi trả cho thuốc khoảng 420 tỉ đồng, đa phần từ nguồn viện trợ của các tổ chức quốc tế.
Trong năm 2015, nguồn ngân sách Nhà nước chi cho thuốc ARV đã tăng lên 60 tỉ đồng (so với các năm là 20 tỉ đồng) còn lại là được các tổ chức thế giới viện trợ. Tuy nhiên, theo lộ trình, từ tháng 3-2016 nhà tài trợ sẽ không tiếp nhận bệnh nhân mắc HIV mới, trong khi đó mỗi năm Việt Nam có khoảng 800-1.000 bệnh nhân nhiễm HIV mới phải điều trị bằng thuốc ARV. Và đến hết năm 2017 khoản viện trợ này sẽ chấm dứt hoàn toàn, đồng nghĩa người bệnh sẽ phải tự bỏ chi phí điều trị nếu không có BHYT.
Theo ông Nguyễn Hoàng Long, Cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) thì đến nay, con số bệnh nhân HIV có Thẻ BHYT hiện ở mức rất khiêm tốn, khoảng 30%. Trong khi đó chi phí thấp nhất cho việc điều trị HIV là khoảng hơn 4 triệu đồng/năm, đối với bệnh nhân điều trị theo phác đồ 1. Nhưng đối với bệnh nhân kháng thuốc, phải điều trị phác đồ 2 thì chi phí điều trị tăng lên 7-8 lần, trong khi đó tỉ lệ kháng thuốc đang tăng lên, chiếm khoảng 4,5% bệnh nhân HIV/AIDS đang điều trị. Nếu không có khả năng chi trả, người bệnh sẽ bỏ điều trị. Không được điều trị vi rút HIV không chỉ gây hại cho sức khỏe người bệnh mà quan trọng hơn, nguy cơ lây nhiễm cho cộng đồng sẽ cao hơn.
Không lo lộ thông tin
Hiện ARV là loại thuốc điều trị HIV được cấp phát miễn phí, làm giảm lượng virus HIV xuống, giúp người bệnh khỏe mạnh và quan trọng là làm giảm 95% nguy cơ lây nhiễm HIV sang người khác. Khi bỏ điều trị không chỉ làm tăng nguy cơ kháng thuốc, kéo theo việc điều trị tốn kém gấp cả chục lần mà lo ngại nhất do nồng độ virus trong máu tăng cao sẽ làm tăng nguy cơ lây nhiễm HIV sang người khác. Mới đây, ARV và một số dịch vụ khám, chữa bệnh khác đối với bệnh nhân HIV/AIDS đã được đưa vào diện chi trả của BHYT.
Theo bà Đỗ Thị Nhàn, Trưởng phòng Điều trị và Chăm sóc HIV/AIDS (Cục Phòng chống HIV/AIDS - Bộ Y tế), trước đây người nhiễm HIV thường không quan tâm đến thẻ BHYT vì họ được miễn phí điều trị hoàn toàn. Nhưng hiện nay, khi thuốc ARV, các xét nghiệm liên quan đã được đưa vào danh mục chi trả của BHYT, nếu không có thẻ BHYT thực sự sẽ là một gánh nặng về chi phí điều trị cho bệnh nhân.
Dù đây được cho là nỗ lực lớn của ngành Y tế cũng như bảo hiểm, nhưng nó cũng khiến không ít bệnh nhân HIV/AIDS lo lắng. Vì trên thực tế, bệnh nhân HIV/AIDS ở Việt Nam vẫn chịu một sự kỳ thị từ xã hội rất lớn, đa phần người bệnh đều muốn bí mật thông tin cá nhân. Nhiều người lo ngại việc điều trị bằng BHYT sẽ làm lộ thông tin, ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của người nhiễm HIV. Tuy nhiên, theo cơ quan y tế thì vấn đề bảo mật thông tin không đáng lo lắng.
ThS.BS Nguyễn Thị Thảo, Phó Giám đốc Bệnh viện 09 - chuyên điều trị cho bệnh nhân HIV/AIDS cho rằng bệnh nhân HIV/AIDS khi mua Thẻ BHYT thì cũng giống như tất cả mọi người, không cần phải kê khai thông tin bị nhiễm HIV và thẻ BHYT này có thể khám bất cứ chỗ nào. Hơn nữa ngay cả khi không mua BHYT thì bệnh nhân vẫn phải kê khai các thông tin cá nhân tại các cơ sở điều trị, tuy nhiên tất cả các phòng khám HIV/AIDS đều là phòng khám được quản lý nên mọi thông tin cá nhân của người bệnh đều được bảo mật.
Còn theo ông Nguyễn Hoàng Long thì không nhất thiết bệnh nhân HIV/AIDS phải khám và điều trị đúng tuyến, mà người bệnh cũng có quyền lựa chọn phòng khám trong địa bàn phạm vi tỉnh, huyện lân cận… Tuy nhiên, cũng theo ông Long thì bệnh nhân HIV/AIDS nên vượt qua sự kỳ thị, bởi không thể giấu được suốt đời.
Hiện Cục phòng, chống HIV/AIDS đang triển khai chiến dịch truyền thông, phát thông tin tờ rơi cho tất cả người đang điều trị ARV người có HIV để họ nắm được sự cần thiết của BHYT. Mục tiêu cũng được đặt ra là nâng tỷ lệ người nhiễm HIV tham gia BHYT lên 60% vào năm 2020.
