Bạo lực trở lại quê hương trùm ma túy Escobar
(ANTĐ) - Buổi sáng, những đám đông sinh viên tụ tập, tay vẫy cờ trắng kêu gọi hòa bình và cùng nhau chia sẻ nỗi đau đã mất một người bạn bị giết hại vài ngày trước đó. Cũng trong buổi sáng đó, cảnh sát cho bắt giữ 21 thành viên của các băng nhóm trong thế giới tội phạm ma túy. Và đến khoảng 10 giờ tối, cảnh sát lại phải đứng ra giải quyết một vụ án mạng thứ hai. Chỉ trong một ngày thành phố Medellin đã phải chứng kiến 2 vụ án mạng và rất nhiều những hoạt động liên quan đến bạo lực và tội phạm.
 |
| Quân đội tuần tra Medellin |
Từ lâu, Medellin đã được biết đến như là một thành phố của bạo lực và ma túy. Vào những năm 1980 và 1990, Medellin là một trong những thành phố nguy hiểm nhất thế giới, là thủ phủ của tập đoàn ma túy do Pablo Escobar đứng đầu và cũng là mảnh đất của những nhóm bán quân sự cánh tả. Nhưng đến năm 2003, khi những lực lượng bán quân sự giao nộp vũ khí trong một thỏa thuận hòa bình với Chính phủ thì tỷ lệ tội phạm ở thành phố này đã giảm mạnh. Medellin đã nhanh chóng trở thành một trong những trung tâm công nghiệp năng động nhất của Colombia.
Nhưng năm 2009 lại không phải là một năm yên bình đối với Medellin. Những vụ án mạng đã tăng gấp đôi trong năm 2009 lên đến con số 2.899 vụ, con số lớn nhất kể từ năm 2002. Nguyên nhân trực tiếp của tình trạng này được cho là do cuộc chiến ma túy đã quay trở lại hoành hành thành phố này. Chỉ trong tháng 1-2010 này, số vụ án mạng được ghi nhận đã lên đến 230 vụ. Đứng đằng sau tình trạng gia tăng bạo lực này chính là cuộc chiến tranh giành quyền lực và lãnh thổ giữa các băng nhóm tội phạm ở Medellin.
Trước năm 2009, thành phố Medellin tương đối yên bình. Nhiều người cho rằng, sở dĩ thành phố có được một khoảng thời gian như vậy là do có sự thống trị của một "lãnh chúa". Tên trùm Don Berna đã nắm độc quyền các hoạt động ma túy, thậm chí còn có thể điều hành tổ chức và tay chân của hắn từ trong nhà giam. Nhưng khi Don Berna bị dẫn độ sang Mỹ năm 2008, những tay tội phạm ma túy tầm trung bắt đầu nổi lên nhằm chiếm lĩnh quyền lực. Một số binh sỹ thuộc lực lượng bán quân sự cánh tả đã được giải ngũ nay lại cầm súng phục vụ cho các băng nhóm tội phạm.
Hiện nay, 2 tên đứng đầu của tổ chức tội phạm Văn phòng Envigado, có bí danh là Sebastian và Valenciano, đang tranh giành nhau quyền kiểm soát hoàn toàn đối với mạng lưới buôn bán ma túy này. Ước tính hiện có khoảng 150 đến 300 băng nhóm tội phạm đang ngày đêm cạnh tranh với nhau ở thành phố Medellin này. Các băng nhóm tội phạm đang moi những khoản tiền lớn từ những chủ cửa hiệu, các lái xe buýt thông qua các hoạt động tống tiền, bảo kê... Chúng sử dụng những người ít bị cảnh sát nghi ngờ, bao gồm cả trẻ em và phụ nữ, để vận chuyển vũ khí và ma túy. Chúng tiến hành tuyển mộ các thanh niên để bù đắp vào những vị trí của các thành viên đã bị thiệt mạng trong những cuộc chiến tranh giành quyền lực, lãnh thổ.
Một người dân địa phương cho biết, nếu không cộng tác với chúng như cung cấp lương thực hoặc giúp che giấu chúng thì sẽ bị đe dọa đến tính mạng hoặc buộc phải rời đi nơi khác sinh sống. Để giành phần thắng trong cuộc chiến quyền lực, những băng nhóm tội phạm ở đây không ngại ra tay giết hại thành viên gia đình và bạn bè của đối thủ. Kết cục của cuộc chiến này là số người dân buộc phải rời bỏ nhà cửa đã tăng đáng kể. Năm 2009, đã có 2.650 người phải di rời đi nơi khác. Số vụ án mạng cũng tăng cao nhất trong vòng 8 năm trở lại đây.
Để đối phó với tình trạng bạo lực gia tăng, năm ngoái, Chính phủ đã cho triển khai thêm 900 cảnh sát tới Medellin và dự kiến sẽ tăng thêm 1.300 quân trong thời gian tới. Một số người dân ở thành phố tỏ ra hoan nghênh quyết định này của Chính phủ, tuy nhiên vẫn có một số khác cho rằng cảnh sát lại thường "bắt tay" với các băng nhóm tội phạm ma túy. Tên Eduardo, một tay buôn ma túy, tiết lộ hắn thường đề nghị cảnh sát không tiến hành tuần tra ở những khu vực mà tay chân của hắn đang "mở chiến dịch".
Tên này cũng khẳng định, nhiều khi cảnh sát cũng hoạt động như những tên tội phạm, cởi bỏ quân trang, đeo mặt nạ, tiến hành bắn giết. Có rất nhiều cảnh sát làm việc cho những băng nhóm tội phạm. Bên cạnh việc tăng cường cảnh sát đến thành phố này, tháng trước, Tổng thống Alvaro Uribe đã đưa ra một đề xuất gây tranh cãi, trả cho 1.000 sinh viên 50 USD mỗi tháng để họ cộng tác cung cấp tin cho chính quyền. Tuy nhiên, đề xuất này đã bị nhiều người phản đối vì cho rằng, chính sự cộng tác của sinh viên với chính quyền sẽ đẩy họ trở thành mục tiêu của các băng nhóm tội phạm.
Các giải pháp của Chính phủ đều tỏ ra bất lực trước tình trạng bạo lực gia tăng. Những người dân địa phương đã tự tìm giải pháp. Một nhóm công dân Medellin đã tiến hành thương lượng một thảo hiệp "ngừng bắn" với các băng nhóm tội phạm. Và kể từ ngày 1-2 vừa qua, ngày đầu tiên của thỏa hiệp này có hiệu lực, những vụ án mạng đã giảm đáng kể.
Hiếu Trung (Theo NYT)
