Bạo lực giới gia tăng để đổi lấy vaccine phòng dịch bệnh Ebola ở Congo

Một nhân viên y tế chuẩn bị tiêm vaccine Ebola tại một làng ở Mangina, thuộc Cộng hòa Dân chủ Congo

Những nghi vấn đặt ra

“Có nghi vấn cho rằng, vaccineEbola được cung cấp để đổi lấy tình dục”, một chuyên gia của lực lượng đặc nhiệm Congo nói trong cuộc họp ở Beni tổ chức gần đây. Thông tin được đưa ra trong bối cảnh các chuyên gia y tế kêu gọi Tổ chức Y tế thế giới (WHO) xem xét đưa ra cảnh báo toàn cầu liên quan đến dịch Ebola. 

Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng lo ngại về sự gia tăng kỳ thị và bạo lực đối với phụ nữ. Theo một nghiên cứu của Ủy ban Cứu hộ Quốc tế (IRC), một số phụ nữ bị đổ lỗi vì không ngăn chặn được sự lây lan của dịch bệnh này. Phụ nữ là những người chịu trách nhiệm chính trong việc chăm sóc người bệnh, nhắc nhở trẻ em rửa sạch tay và phải đối mặt với khối lượng công việc lớn. Áp lực từ nhiều phía khiến phụ nữ kiệt sức. Một số phụ nữ cho biết, họ cảm thấy bị cô lập, thậm chí bị “buộc tội” là người làm bùng phát dịch bệnh. 

Trina Helderman - Cố vấn dinh dưỡng và sức khỏe của Tổ chức từ thiện ứng phó khẩn cấp toàn cầu Medair cho rằng, cần phải có những biện pháp cụ thể để bảo vệ phụ nữ. “Nạn bạo lực và khai thác tình dục phụ nữ và trẻ em gái đã tồn tại lâu ở DRC. Mặc dù gây sốc, nhưng đây là vấn đề có thể dự đoán trước. Cần phải có các biện pháp an toàn để ngăn chặn điều này xảy ra” - ông Trina Helderman nói. 

“Chúng tôi cùng nhau làm việc để cải thiện tình hình dịch bệnh Ebola. “Khai thác” tình dục là vấn đề nghiêm trọng và là mối quan tâm lớn của chúng tôi. WHO sẽ theo dõi chặt chẽ các nhân viên cũng như dịch vụ mà mình cung cấp. Cần nỗ lực tuyên truyền để người dân biết rằng, các dịch vụ phòng chống Ebola được cung cấp miễn phí. Chúng tôi sẽ tiếp tục kiểm tra, cải thiện các dịch vụ và nỗ lực cao nhất để không có sự cố đáng tiếc xảy ra”.

Tarik Jasarevic (Phát ngôn viên của Tổ chức Y tế thế giới - WHO)

Trong khi đó, gần đây, Bộ Y tế Congo kêu gọi người dân báo cáo ngay với chính quyền nếu phát hiện bất kỳ ai cung cấp dịch vụ như tiêm chủng hoặc điều trị y tế khác để đổi lấy tiền. Đồng thời, Bộ Y tế Congo cũng cho biết, đã nắm được thông tin lan truyền trên phương tiện truyền thông xã hội rằng, phụ nữ nước này buộc phải đổi tình dục lấy vaccineEbola. Bộ Y tế khuyến cáo người dân chỉ lấy vaccinetại những cơ sở y tế chính thức.

Rào cản trong cuộc chiến chống Ebola

Kể từ tháng 8-2018, đã có 811 trường hợp mắc bệnh Ebola và 510 trường hợp tử vong do virus này. WHO đã lên tiếng cảnh báo rằng, dịch bệnh có nguy cơ bùng phát rất cao không chỉ ở DRC mà còn ở cả Uganda, Rwanda và Nam Sudan.  Các trường hợp mắc Ebola ở Congo dự kiến sẽ tăng gấp đôi trong bối cảnh lo ngại dịch bệnh có thể vượt qua biên giới. Eva Erlach, thuộc Liên đoàn Chữ thập đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ quốc tế cho biết, nhận thức, sự chủ quan của người dân là một trong những nguyên nhân cản trở nỗ lực ngăn chặn dịch này. 

Các chuyên gia của Liên đoàn Chữ thập đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ quốc tế đã phân tích phản hồi từ hàng nghìn người sống ở các khu vực bị ảnh hưởng bởi Ebola. Tại tất cả các địa điểm, có rất nhiều người dân nghĩ rằng, vaccinephòng chống Ebola không có thật mà chỉ là một cách để các tổ chức nhân đạo kiếm tiền.

Tarik Jasarevic, phát ngôn viên của WHO cho biết, WHO đã làm việc chặt chẽ với các chuyên gia của DRC cũng như mạng lưới y tế của các địa phương.