Bài học đình Lương Xá: Đừng để Văn hóa Hà Nội bị tổn thương

Bài 1: Dỡ đình cổ 300 tuổi, xây đình bê tông mới tinh ở huyện Ứng Hòa (Hà Nội)

ANTD.VN -Đình Lương Xá, Liên Bạt, Ứng Hòa…ngôi đình được xây dựng từ thế kỷ 17 với những mảng chạm tuyệt đẹp được xem như đỉnh cao về nghệ thuật kiến trúc thời bấy giờ vừa được phá đi để xây vào đó một công trình kiến trúc bê tông. Sự việc đang gây ngạc nhiên và bức xúc trong dư luận.

Bài 1: Dỡ đình cổ 300 tuổi, xây đình bê tông mới tinh ở huyện Ứng Hòa (Hà Nội) ảnh 1

Đình Lương Xá xưa với kiến trúc gỗ, mái ngói mũi hài mang đặc trưng kiến trúc đình làng Bắc bộ được xây dựng từ thời Lê (ảnh Nguyễn Hoài Nam)

Trùng tu hay là phá?

Chiều 30-7, đại diện Ban Quản lý di tích danh thắng- Sở VHTT Hà Nội đã phối hợp cùng Phòng Văn hóa Thông tin huyện Ứng Hòa kiểm tra hiện trạng xây dựng đình.

Đình Lương Xá bao gồm các hạng mục Nghi môn, Đại bái, Hậu cung cùng sân tường bao quanh. Việc xây dựng đã hạ giải toàn bộ Đại bái, Hậu cung. Vị trí trước đây là đình cũ với kiến trúc gỗ được thay thế hoàn toàn bằng kết cấu bê tông, hiện đã dựng cột, bộ vì và đang hoàn thiện phần mái. Các cấu kiện gỗ, chi tiết mảng chạm, hiện vật chất liệu gỗ được tập kết lưu giữ tại sân và nhà kho- nhà văn hóa thôn Lương Xá.

Đình Lương Xá đang trong quá trình tu bổ, toàn bộ mái gỗ với các mảng chạm tinh xảo được thay hoàn toàn bằng bê tông

Trao đổi cùng PV An ninh Thủ đô, ông Nguyễn Doãn Văn (Trưởng ban Quản lý di tích Danh thắng) cho biết thêm mặc dù di tích này chưa được xếp hạng nhưng đã nằm trong danh mục kiểm kê di tích trên địa bàn huyện Ứng Hòa (Ban hành kèm theo Quyết định số 5745/QĐ-UBND ngày 14-10-2016 của UBND thành phố Hà Nội về việc phê duyệt, công bố danh mục kiểm kê di tích trên địa bàn thành phố Hà Nội đến ngày 31-12-2015) Di tích này do UBND huyện Ứng Hòa, UBND xã Liên Bạt quản lý theo phân cấp của thành phố.

Các cấu kiện gỗ được hạ xuống và vứt lăn lóc  (ảnh:  Nguyễn Hoài Nam)

Hiện tại, Sở VHTT Hà Nội cũng đã có văn bản gửi UBND huyện Ứng Hòa đề nghị lãnh đạo huyện chỉ đạo các phòng ban chức năng, UBND xã Liên Bạt, Ban Quản lý di tích cơ sở đình chỉ hoạt động xây dựng vi phạm Luật Di sản Văn hóa nói trên. Bên cạnh đó, tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và có hình thức xử lý đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan. Tuyên truyền phổ biến đến chính quyền, nhân dân thôn Lương Xá, xã Liên Bạt, huyện Ứng Hòa nói chung về Luật Di sản Văn hóa cùng các quy định về bảo tồn và tu bổ di tích.

Ai chịu trách nhiệm?

Nhà nghiên cứu mỹ thuật cổ Nguyễn Đức Bình cho biết, ông bàng hoàng, thậm chí không thể tin vào mắt mình khi thấy đình Lương Xá bị hạ giải và tu bổ một cách bừa bãi và không tuân theo bất cứ quy định nào về bảo vệ di sản. Đáng tiếc hơn nữa, việc trùng tu sai, trùng tu ẩu, cùng việc thiếu hiểu biết về các quy định của pháp luật đã từng có nhiều ví dụ điển hình, diễn ra muôn hình vạn trạng, không có vụ việc nào giống vụ việc nào và luôn trở thành “sự đã rồi” cuối cùng chỉ có di sản mất đi và không có ai phải chịu trách nhiệm cả.

Bên trong đình Lương Xá đang được xây dựng (ảnh: Lại Tấn)

Nhà nghiên cứu mỹ thuật cổ Nguyễn Đức Bình cũng đặt câu hỏi:  “Trường hợp phá đình làng Lương Xá có tuổi đời 300 năm, một trong những kiến trúc có giá trị nghệ thuật mà trong nó chứa đựng tinh hoa của nghệ thuật điêu khắc đình làng Việt Nam để thay thế bằng kiến trúc bê tông thì là hành động gì?

Sau nhiều di tích cứ trùng tu là phá, sau trường hợp đình Lương Xá này rất mong các cơ quan quản lý nhà nước đề ra các cơ chế chính sách phù hợp với thực tế để kịp thời ngăn chặn sự việc tương tự.

Trước sự việc đáng tiếc của đình Lương Xá, có người nói rằng do đình Lương Xá chưa được xếp hạng, chưa có hành lang pháp lý ngăn chặn, chế tài xử lý....Ông Trương Minh Tiến- Phó Giám đốc Sở VHTT Hà Nội giải thích, dù đình chưa được xếp hạng, nhưng nằm trong danh mục kiểm kê cần được bảo vệ. Vì vậy, việc tu bổ phải xin ý kiến cơ quan có thẩm quyền trong đó có Sở VHTT Hà Nội. Thế nhưng, đến thời điểm này, Sở VHTT Hà Nội chưa nhận được bất cứ văn bản xin ý kiến nào của UBND huyện Ứng Hòa.

Hà Nội sau mở rộng địa giới hành chính có gần 5.924 di tích, trong đó có hơn 2.400 di tích được xếp hang. Còn có quá nửa di tích chưa được xếp hạng nhưng cũng rất có giá trị cần được bảo vệ. Việc kiểm kê đưa vào danh mục đã là cơ sở pháp lý quan trọng bảo vệ các di sản có giá trị . Hiện tại UBND TP đang lên kế hoạch từng bước xếp hạng các di tích có giá trị này.

Báo An ninh Thủ đô sẽ tiếp tục thông tin tới bạn đọc về vụ việc kể trên.