11 tổ chức được Cục Trồng trọt chỉ định chứng nhận chất lượng phân bón không hề có chức năng này. Vì vậy, khi chứng nhận chất lượng sản phẩm, các tổ chức này bỏ qua các quy định đánh giá. Cơ quan thanh tra đã phát hiện các công ty giả mạo hồ sơ để đăng ký chỉ định tổ chức chứng nhận, gian dối trong chứng nhận hợp quy cho sản phẩm phân bón.
Đi sâu vào một số công ty, không khỏi kinh ngạc bởi, mặc dù không có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động chứng nhận, song phòng thí nghiệm vẫn “vô tư” phát hành kết quả phân tích các chỉ tiêu không được quy định. Hơn thế tổ chức này còn cấp hàng chục giấy chứng nhận hợp quy phân bón cho hàng chục sản phẩm của nhiều công ty con. Tình trạng làm ăn gian lận này kéo dài hàng năm trời vậy mà Cục Trồng trọt vẫn nhắm mắt làm ngơ đến mức khó hiểu.
Chưa hết, có công ty chuyên hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập cà phê, không hề có nhân viên chuyên ngành phân bón cũng không có phòng thí nghiệm về lĩnh vực này, vậy mà vẫn được Cục này “bật đèn xanh”.
Chỉ cần kiểm tra hồ sơ chứng nhận chất lượng cho những sản phẩm của hàng chục công ty sản xuất phân bón thuộc một công ty mẹ cũng có thể thấy việc lấy mẫu, quản lý mẫu và phân tích chất lượng hết sức tùy tiện. Nghiêm trọng hơn, tại Trung tâm Khảo kiểm nghiệm phân bón vùng Nam bộ, từ năm 2012 đến đến nay, gần 500 sản phẩm không nằm trong danh mục vẫn được Trung tâm này cấp giấy chứng nhận “hợp quy”.
Thanh tra Bộ NN-PTNT đã đề nghị Cục Trồng trọt hủy quyết định chỉ định tổ chức chứng nhận chất lượng phân bón với 11 đơn vị trên, đồng thời chuyển hồ sơ sang cơ quan công an để điều tra, làm rõ. Nếu vụ việc này không được đưa ra ánh sáng thì dư luận khó tin rằng, hành vi gian lận thương mại, trục lợi bất chính, lợi ích nhóm lũng đoạn thị trường lại bắt nguồn từ chính những quyết định của một cơ quan quản lý Nhà nước.
Dù cho có xác định mức độ vi phạm của 11 tổ chức và những cán bộ, công chức để xử phạt đúng người, đúng tội nhưng những thiệt hại cũng như hậu quả để lại cho nông dân và trên đồng ruộng thật khó lường. Mấy năm nay, hàng triệu nông dân đã điêu đứng vì tình trạng phân bón giả, kém chất lượng hoành hành trên thị trường. Tuy nhiên, điều đau xót hơn là chính những cán bộ công tác trong Cục Trồng trọt đã làm ngơ cho phân bón giả làm hại nông dân. Điều đó chẳng khác nào một hành động tiếp tay cho tội ác.
