Gần 16 triệu người là khách hàng tiềm năng của cho vay tiêu dùng
Thông tin trên được đưa ra tại hội thảo “Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong lĩnh vực tín dụng tiêu dùng - Thực trạng và giải pháp” diễn ra sáng nay 13-7.
Ông Trịnh Anh Tuấn- Phó Cục trưởng Cục quản lý cạnh tranh cho biết, khiếu nại liên quan đến tín dụng tiêu dùng chiếm tới hơn 80% tổng số phản ánh, khiếu nại trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng nói chung. Mặc dù giá trị các tranh chấp này không lớn, nhưng sự việc ảnh hưởng nghiêm trọng đến tài chính, danh dự, sức khỏe của người tiêu dùng. Mặt khác, sự phát triển bền vững của thị trường tín dụng tiêu dùng cũng bị tác động tiêu cực.
Lột tả bức tranh tín dụng tiêu dùng trong thời gian gần đây, ông Hồ Tùng Bách cho hay, 100% các tổ chức tín dụng tiêu dùng cung cấp thông tin cho khách hàng với lãi suất rất rẻ, chỉ 2-3%/tháng, để chào mời những người đang cần tiền.
“Nhưng khi đã ký hợp đồng, người tiêu dùng mới giật mình với mức lãi suất từ 60-80%/năm, gấp 2-3 lần thông tin nhận được ban đầu. Vì đã ký hợp đồng nên người vay buộc phải chịu”- ông Hồ Tùng Bách nói.
Không những vậy, theo đại diện của Cục Quản lý cạnh tranh, rất nhiều tổ chức tín dụng tiêu dùng hiện nay khi tư vấn cho khách hàng thì hoàn toàn không cung cấp thông tin gì về thời hạn, phương thức trả nợ; quá hạn trả nợ sẽ ra sao…
Ông Hồ Tùng Bách cho biết thêm: “Trong nhiều trường hợp, người tiêu dùng đã ký hợp đồng vay tiêu dùng song lại không được cung cấp hợp đồng, mà chỉ được cấp 1 chiếc thẻ, hoặc một vài giấy tờ về thời hạn trả nợ. Nhân viên tư vấn giải thích hợp đồng đã ký sẽ phải trả trực tiếp về công ty và hợp đồng sẽ gửi đến người tiêu dùng qua bưu điện”.
Chính cách thức này cũng dẫn tới những vi phạm trong hoạt động tín dụng tiêu dùng bởi không ít hợp đồng bỏ trống phần lãi suất cho vay khi người tiêu dùng đặt bút ký.
Vì những lý do trên mà mức lợi nhuận của các công ty hoạt động trong lĩnh vực này tăng lên nhanh chóng. Giá trị tín dụng tiêu dùng ở Việt Nam tháng 8-2015 là 10,4 tỷ USD, tương đương 6,6% GDP. Tháng 12-2015 Việt Nam có 16 công ty tài chính. Tốc độ tăng trưởng của thị trường tín dụng tiêu dùng đến tháng 8-2014 là 18%.
Số liệu của Ngân hàng Nhà nước cho thấy, trong 7 năm qua tổng dư nợ cho vay tiêu dùng đã tăng trưởng trung bình gần 20%/năm (ước tính hiện có khoảng 15,8 triệu người là khách hàng tiềm năng của các công ty cung cấp tín dụng tiêu dùng).
Và theo báo cáo tài chính của một công ty hoạt động trong lĩnh vực cấp này, trong 2 năm 2013-2014, mức lợi nhuận của công ty tăng 38,7%, tổng tài sản tăng 124,7% từ mức 2.611 tỷ đồng lên 5.867 tỷ đồng.
Theo bà Đinh Thị Thanh Nhàn (Đại học Thương mại Hà Nội), hoạt động cho vay tiêu dùng tại Việt Nam đang hàm chứa nhiều bất ổn. Nếu không có biện pháp quản lý chặt chẽ, phù hợp, thì có thể dẫn đến hệ lụy cho nền kinh tế. Thực tế cho thấy, năm 2008, ở Mỹ đã xảy ra cuộc khủng hoảng “bong bóng” nhà đất, nhà bán không có người mua. Cuộc khủng hoảng này xuất phát từ hoạt động cho vay tiêu dùng quá đà, người vay không có khả năng trả nợ.
Để tránh rơi vào “bẫy” tín dụng tiêu dùng, giải pháp đầu tiên là nâng cao nhận thức và kiến thức của người tiêu dùng để “tiêu dùng thông minh và có trách nhiệm”. Cùng với đó, các cơ quan chức năng phải có cảnh báo, công cụ tư vấn, hỗ trợ thông tin cho người tiêu dùng; Khuyến khích môi trường cạnh tranh lành mạnh trong lĩnh vực tín dụng tiêu dùng; Nâng cao trách nhiệm giám sát và quản lý của cơ quan chức năng đối với hoạt động cho vay tiêu dùng, đặc biệt là minh bạch hóa hoạt động cho vay tiêu dùng.
