- Tổng thống Brazil cho phép điều tra tham nhũng chính mình
- Trung Quốc với mối lo tham nhũng ăn mòn học thuật
- Thống đốc Mexico thứ ba trốn ra nước ngoài sa lưới
Tình thế của Tổng thống Temer đang rất khó khăn
Tổng thống tuyên bố không từ chức
Tổng thống Michel Temer hiện đang bị điều tra về tham nhũng, cản trở việc thực thi công lý và thành lập băng đảng bất hợp pháp sau khi có lời khai của Joesley Batista - Chủ tịch Công ty thịt hộp JBS, về việc Tổng thống Michel Temer đã nhận một khoản tiền để “bịt miệng” một nhân chứng.
Theo trang Brazzil.com, các điều tra viên đã đưa ra bằng chứng là một đoạn video cho thấy trợ lý của ông Michel Temer, cựu Nghị sĩ Rodrigo Rocha Loures đang mang một cặp tài liệu chứa khoảng 150.000 USD được cho là của Công ty JBS gửi tới Tổng thống. Ban lãnh đạo JBS cho biết họ đã trả cho ông Michel Temer ít nhất là 4,6 triệu USD tiền hối lộ từ năm 2010 để ông giúp họ giành được các hợp đồng béo bở từ Chính phủ, giải quyết tranh cãi thuế má và nhận các khoản vay lãi suất thấp từ Ngân hàng Trung ương Brazil.
“Nếu Tổng thống Michel Temer ở lại thì sự chênh lệch khi cải cách lương hưu có thể là 20-30% theo thị trường. Tuy nhiên, nếu Tổng thống Michel Temer từ chức hoặc bị buộc từ chức thì khả năng cải cách lương hưu có thể lên tới… 75%”.
Jens Nystedt (Chuyên gia quản lý cấp cao, Quỹ Đầu tư Morgan Stanley)
Công ty này cũng trả khoảng 154 triệu USD cho gần 1.900 chính trị gia khác trong thập kỷ qua, trong đó có một số người là Bộ trưởng và đồng hữu thân cận của Tổng thống Temer. Tuy nhiên, ông Temer vẫn kiên quyết bác bỏ mọi cáo buộc, đồng thời kết tội ông Batista là bịa đặt, vu khống và tuyên bố sẽ không từ chức.
Sau khi Cảnh sát Brazil đưa ra chứng cứ điều tra, ông Temer sẽ bị khởi tố hình sự về tội “tham nhũng thụ động” - tội nhận hối lộ. Nếu được Ủy viên công tố xác nhận, đa số 2/3 Quốc hội sẽ phải phê chuẩn để đưa vụ việc lên Tòa tối cao quyết định liệu có nên tiến hành một vụ điều tra thực sự có thể dẫn tới việc luận tội Tổng thống Temer hay không.
Nếu bị luận tội, ông Temer sẽ là Tổng thống Brazil thứ hai bị luận tội trong vòng một năm, sau khi bà Dilma Rousseff, nữ Tổng thống đầu tiên của Brazil và là Tổng thống thứ hai bị buộc phải từ chức theo nguyên tắc dân chủ từ đầu những năm 1980. Nếu viễn cảnh tồi tệ này trở thành sự thật, điều gì sẽ xảy ra đối với những cải cách kinh tế mạnh tay mà Chính phủ không được lòng dân của ông Temer đang trình ra trước Quốc hội Brazil?
Những bất ổn trong cải cách an sinh xã hội
Jens Nystedt, chuyên gia quản lý cấp cao của Quỹ Đầu tư Morgan Stanley phân tích những khác biệt trong cải cách lương hưu ở Brazil theo hai viễn cảnh. Ông Jens Nystedt nói: “Nếu Tổng thống Temer ở lại thì sự chênh lệch khi cải cách lương hưu có thể là 20-30% theo thị trường. Tuy nhiên, nếu Tổng thống Temer từ chức hoặc bị buộc từ chức thì khả năng cải cách lương hưu có thể lên tới… 75%. Cải cách an sinh xã hội chắc chắn chưa thể được nhiều người ủng hộ hơn trong vài tuần qua ở Quốc hội, song lý do cơ bản để ủng hộ nó cũng chưa thay đổi. Sẽ khó khăn hơn cho Chính phủ nếu Quốc hội yêu cầu Tổng thống phải bổ sung thêm các lý do để thuyết phục họ thông qua luật này”.
Cải cách an sinh xã hội luôn là một vấn đề ở Brazil. Quốc gia Nam Mỹ này đang gặp khó khăn về tài chính và nợ công là điều khiến các ngân hàng, cả trong và ngoài nước, cân nhắc đầu tư rất thận trọng. Người lao động trong các cơ quan Nhà nước không muốn cải cách lương hưu. Họ muốn nghỉ hưu ở tuổi 55. Nhưng cuối năm ngoái, mới vài tháng dưới chính quyền Temer, Quốc hội Brazil đã thông qua sửa đổi Hiến pháp về việc chi tiêu.
Nó tùy thuộc vào việc cải cách lương hưu. Ông Mario Mesquita, Trưởng nhóm chuyên gia kinh tế của Hãng Itau Unibanco nhận định: “Có thêm nhiều thứ mà Quốc hội phải làm. Chúng tôi phải thay đổi Luật Lao động, Luật Tiền lương tối thiểu. Tôi không phải thành viên Hiệp hội Ngân hàng song tôi phải trả phí hiệp hội. Đó là luật mà ông Temer muốn sửa đổi. Hiệp hội không muốn thế. Họ mất tiền. Chống cải cách lương hưu là cách chống mọi cải cách của ông Temer. Tôi vẫn nghĩ họ sẽ thông qua, rồi vài năm sau Chính phủ mới sẽ xem xét lại vấn đề lương hưu này”.
Nếu Tổng thống Michel Temer bị luận tội…
Quốc hội Brazil hiện chủ yếu là các đồng minh với Tổng thống Temer nên chưa chắc đã rời bỏ ông lần này. Nếu đảng lớn thứ hai ở Brazil - Đảng Dân chủ Xã hội rút ra khỏi Chính phủ liên minh của ông Temer thì câu chuyện hồi tháng 8-2016 sẽ lặp lại và một Tổng thống Brazil nữa lại bị sụp đổ.
Theo các chuyên gia, cắt giảm chi tiêu Chính phủ được xem là cách thắt lưng buộc bụng tốt hơn so với tăng thuế. Nếu không cắt giảm chi tiêu, có nguy cơ Bộ trưởng Tài chính Henrique Meirelles sẽ đề xuất tăng thuế để tăng ngân quỹ cho Chính phủ. Mặt khác, một số nhà đầu tư cho rằng nếu không cải cách tiền lương trong năm nay có nghĩa là Brazil vẫn có nhiều tiền hơn ở trong túi - một yếu tố tích cực cho kinh tế nước này.
Quốc hội Brazil lúc đầu sẵn sàng ủng hộ cải cách lương hưu bởi họ cho rằng nó sẽ giúp Ngân hàng Trung ương nước này hạ lãi suất và kích thích nền kinh tế. Lãi suất ở Brazil, trên 10%, là một trong những mức lãi cao nhất thế giới. Nhiều thành viên Quốc hội Brazil cho rằng nếu cắt giảm lương hưu làm thay đổi những tính toán cắt giảm lãi suất của Ngân hàng Trung ương và nếu việc cắt giảm lãi suất sẽ thúc đẩy kinh tế trước khi tiến hành tổng tuyển cử vào tháng 10-2018, thì chắc chắn nền kinh tế được cải thiện sẽ hỗ trợ cải cách lương hưu.
Với họ, bỏ phiếu cho một đề xuất không được lòng dân trong khi kinh tế được cải thiện thì tốt hơn là bỏ phiếu chống lại nó và bị đổ lỗi là làm kinh tế suy yếu. Ông Jens Nystedt nhấn mạnh: “Cải cách lương hưu không cần thiết được thông qua tại thời điểm này. Nếu họ thông qua thì chính phủ tiếp theo có thể lợi dụng để tiếp tục cắt giảm chi tiêu thay vì phải gánh gánh nặng cải cách lương hưu”.
Nếu Tổng thống Temer bị luận tội, Chính phủ mới sẽ gặp phải những vấn đề kinh tế tương tự. Nếu họ tiếp tục đá bóng sang chân người khác, nền kinh tế Brazil, và thị trường chứng khoán mà nhiều người nghỉ hưu đang dựa vào để kiếm thu nhập, sẽ càng phụ thuộc vào các lực lượng bên ngoài hơn là trong nước. Điều đó có nghĩa là tương lai kinh tế của Brazil càng không nằm trong tay của nước này và càng phụ thuộc vào các biến động hàng hóa và đồng USD hơn là các chính sách công.
Sau khi Cảnh sát Brazil đưa ra chứng cứ điều tra, ông Michel Temer sẽ bị khởi tố hình sự về tội “tham nhũng thụ động” - tội nhận hối lộ. Nếu được Ủy viên công tố xác nhận, đa số 2/3 Quốc hội sẽ phải phê chuẩn để đưa vụ việc lên Tòa tối cao quyết định liệu có nên tiến hành một vụ điều tra thực sự có thể dẫn tới việc luận tội Tổng thống Temer hay không.
