Xả nước bất thường ở các đập thượng nguồn khu vực chôn lấp chất thải Formosa

ANTĐ - Trong khi vụ việc chôn chất thải của Formosa Hà Tĩnh còn đang được các cơ  quan chức năng làm rõ thì ngày 13-7, đập nước thủy lợi Sông Trí, Tàu Voi thuộc địa phận thị xã Kỳ Anh (Hà Tĩnh) đã ồ ạt xả nước. Theo lý giải từ phía Công ty Thủy lợi nam Hà Tĩnh, việc xả bớt nước để đón lũ, tuy nhiên dư luận nghi ngờ liệu việc xả nước có thể xóa đi dấu vết của việc chôn lấp chất thải Formosa?

Từ sáng 13/7, đập thủy lợi sông Trí bắt đầu xả nước xuống vùng hạ du. Đập thượng nguồn sông Trí thuộc sự quản lý của Công ty Thủy lợi nam Hà Tĩnh. Ngoài đập thượng nguồn sông Trí, cùng thời điểm, đập Tàu Voi (Thị xã Kỳ Anh) cũng đồng thời nhận lệnh… xả nước.

Theo tìm hiểu, ngày 11-7-2016, Công ty Thủy lợi nam Hà Tĩnh đã có văn bản thông báo về việc xả nước này. Theo văn bản do ông Phan Viết Liệu, Phó giám đốc Công ty trực tiếp ký, việc xả nước nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng nước của Công ty TNHH Gang thép Hưng nghiệp Formosa.

Liên hệ với phía Tổng cục Thủy lợi, Bộ NN&PTNT, ông Nguyễn Văn Tỉnh, Phó Tổng cục trưởng cho biết, ngay sau khi nhận được thông tin này, Tổng cục đã yêu cầu phía Sở NN&PTNT Hà Tĩnh xác minh làm rõ vụ việc có hay không có sự bất thường ở đây.

Mặc dù đã chỉ đạo Sở NN&PTNT Hà Tĩnh xác minh, song theo ông Tỉnh, việc xả nước ở các hồ, đập đều phải tuân theo quy trình vận hành. Từng thời điểm nhất định, mực nước trong hồ là bao nhiêu, nếu vượt trên mức ấy mới được xả, dưới thấp hơn phải giữ lại.

“Hồ đập sông Trí, Tàu Voi thuộc quản lý của Công ty thủy lợi Nam Hà Tĩnh. Bây giờ là đầu mùa mưa, thông thường vùng này đang thiếu nước. Việc tích nước ở thời điểm tháng này đang ở mức nào, có phù hợp hay không, nước hồ nhiều thấp hay không tôi chưa nắm rõ. Sau khi Sở NN&PTNT Hà Tĩnh báo cáo, chúng tôi sẽ thông tin”, ông Tỉnh cho biết.

Sáng 15/7, phóng viên An ninh Thủ đô liên lạc với lãnh đạo Sở NN&PTNT Hà Tĩnh để làm rõ thực hư việc xả nước nhưng không ai nghe máy.

Theo các chuyên gia khí tượng thủy văn, khu vực miền Trung, trong đó có Nghệ An, Hà Tĩnh đang ở mùa khô, nên việc xả nước vào thời điểm này là chưa cần thiết, nếu như không muốn nói bất thường.

Còn GS.TS. Vũ Trọng Hồng, nguyên Thứ trưởng Bộ Thủy lợi khẳng định, khu vực Bắc miền Trung không xả lũ sớm như vậy. Thông thường, tháng 8, tháng 9 khu vực này mới bắt đầu vào mùa mưa lũ. Do đó, việc xả nước bất thường vào thời điểm này tại đập sông Trí, Tàu Voi người dân có quyền nghi ngờ có sự khuất tất.

“Khu vực chôn lấp rác  thải của Formosa bị phát hiện ở gần đó và hiện đang được cơ quan chức năng vào cuộc điều tra nên người dân có thể nghi ngờ”, GS Vũ Trọng Hồng bày tỏ.

Theo GS Vũ Trọng Hồng, để tiến hành xả nước, phía Ban quản lý phải được bên khí tượng thủy văn thông báo và được phép của Ban chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh Hà Tĩnh cho phép. Tất cả các hồ, đập trên sông Trí phải được UBND tỉnh Hà Tĩnh duyệt quy trình xả lũ.

Cũng liên quan tới sự việc này, trả lời báo chí sáng 15-7, ông Lê Hồng Sơn, Giám đốc Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Hà Tĩnh cho biết, việc xả tràn từ sáng 13/7 nằm trong quy trình vận hành hồ chứa của Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Hà Tĩnh; đặc biệt là sau cuộc họp thẩm định phương án PCTT-TKCN công trình thủy lợi Sông Rác, Kim Sơn - thượng Sông Trí năm 2016 được Sở NN&PTNT Hà Tĩnh thông qua vào ngày 6/7.

Việc xả tràn xuất phát từ việc mực nước hồ Sông Trí năm nay cao hơn so với cùng kỳ, trong khi biến đổi khí hậu, diễn biến thủy văn cho thấy, lũ miền Bắc có xu hướng dồn về miền Trung và khả năng xuất hiện lũ sớm hơn mọi năm nên nhằm đảm bảo an toàn cho công trình, ngày 11/7/2016, đơn vị đã phát thông báo xả tràn với lưu lượng từ 10 - 30m3/s.

Theo Công Ty TNHH MVT Thủy lợi nam Hà Tĩnh, trước thời điểm xả tràn, mực nước trong hồ Sông Trí là 29,8m (tương ứng với 17,8 triệu khối) nhưng theo quy trình vận hành hồ phải hạ mực nước xuống 27,5m (tương ứng 10,5 triệu khối). Với lưu lượng 12m3/s thì phải sau 7 ngày xả liên tục mới đạt được mức nước cần tích trữ. Về việc Công ty xả tràn trùng thời điểm phát lộ chất thải của Formosa chôn lấp ở trang trại tại phường Kỳ Trinh, Giám đốc Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Hà Tĩnh cho rằng đây việc hoàn toàn ngẫu nhiên. Cùng với xả tràn hồ thượng Sông Trí, Công ty cũng chỉ đạo đơn vị quản lý xả tràn hồ Tàu Voi khi công trình này đang ở cao trình 14,7m (tương ứng 7 triệu khối) và sẽ xả xuống khoảng 3,5 triệu khối. Đây cũng là việc làm thường kỳ nhằm đảm bảo an toàn hồ chứa theo quy định