Lỗ lũy kế tính tới hết năm 2014 của Vinalines là hơn 24.180 tỷ đồng
Kinh doanh bết bát
Kết quả kiểm toán tài chính và các hoạt động liên quan đến quản lý sử dụng vốn, tài sản Nhà nước năm 2014 và thực hiện đề án tái cơ cấu của Vinalines cho thấy, nguồn vốn chủ sở hữu của Tổng công ty âm hơn 10.768 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2014 của Tổng công ty âm hơn 3.478 tỷ đồng. Lũy kế tổng số lỗ của Vinalines tính tới 31-12-2014 là trên 24.180 tỷ đồng. Thực trạng tài chính này của Vinalines được KTNN đánh giá là rất khó khăn, yếu kém.
Bên cạnh đó, theo KTNN, Vinalines còn bảo lãnh cho các đơn vị nhận bàn giao từ Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy Việt Nam (Vinashin) và các đơn vị thành viên vay số tiền hơn 6.204 tỷ đồng, hơn 151 triệu USD và hơn 69 triệu EUR. Trong khi, thực trạng tài chính của các đơn vị được bảo lãnh là yếu kém và khó có khả năng thanh toán.
Một vấn đề khác là 3 đơn vị mà Vinalines nhận bàn giao từ Vinashin hiện góp thiếu vốn điều lệ trên 1.314 tỷ đồng nên chưa thể thực hiện các thủ tục phá sản. Trong đó, Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Vận tải Viễn Dương Vinashin thiếu hơn 1.080 tỷ đồng.
“Công ty mẹ và một số đơn vị thành viên được kiểm toán còn nhiều khoản nợ phải thu khó có khả năng thu hồi. Nhiều khoản tổn thất dự kiến trong đầu tư tài chính ngắn hạn, dài hạn, thiệt hại tiềm ẩn của các dự án đầu tư bị dừng, hoãn hoặc không thể tiếp tục thực hiện”, KTNN đánh giá.
KTNN cũng chỉ ra, theo số liệu của các tổ chức định giá phục vụ cổ phần hóa cho thấy, giá trị thị trường đội tàu biển của Vinalines đã thấp hơn giá trị còn lại trên sổ kế toán. Riêng đội tàu của công ty mẹ theo thống kê đã giảm giá trị khoảng trên 3.522 tỷ đồng. Chi phí lãi vay, chênh lệch tỷ giá đầu tư tàu vận tải biển phải trả hàng năm ở mức rất cao, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí giá thành. Chi phí sửa chữa, vận hành các tàu khá lớn, giá cước vận tải biển sụt giảm liên tục qua các năm.
Thoái vốn khó khăn
Để vượt khó, Vinalines đã tăng cường tổ chức lại bộ máy sản xuất kinh doanh, tài chính và quản trị doanh nghiệp. Tuy nhiên, việc thoái vốn, giảm tỷ lệ vốn Nhà nước nắm cổ phần chi phối tại các cảng biển cũng gặp không ít khó khăn do một số cảng biển là cửa ngõ quốc tế hoặc đầu mối khu vực ảnh hướng đến chủ trương phát triển kinh tế cảng biển gắn với đảm bảo an ninh quốc phòng.
Việc không giữ cổ phần chi phối tại các cảng biển sẽ ảnh hưởng đến việc quản lý, điều hành đồng bộ, liên kết 3 loại hình kinh doanh của Vinalines là vận tải biển, khai thác cảng biển và dịch vụ hàng hải. Theo Phó tổng Kiểm toán Nhà nước Nguyễn Quang Thành, nếu giảm tỷ lệ sở hữu tại các cảng biển quan trọng trước mắt sẽ tạo nguồn tài chính hỗ trợ Vinalines thực hiện cơ cấu nợ, thu hút nhà đầu tư có tiềm lực tài chính và kinh nghiệm quản trị doanh nghiệp.
Tuy nhiên, việc giảm tỷ lệ sở hữu tại các cảng biển quan trọng là không đủ giải quyết triệt để số nợ phải trả. Dự kiến nguồn thu từ hoạt động trên là 4.128 tỷ đồng trong khi dư nợ tới 31-3-2015 của Vinalines là 8.739 tỷ đồng.
Qua đó, KTNN đề nghị Bộ Giao thông vận tải phối hợp với Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng Chính phủ các giải pháp hỗ trợ Vinalines giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong tái cơ cấu nợ, xử lý những tồn tại về tài chính…
Đồng thời, Bộ Giao thông vận tải cần đề xuất các giải pháp đồng bộ để tái cơ cấu doanh nghiệp của Vinalines, đảm bảo vai trò chủ đạo trong thực hiện Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020, nhằm từng bước đưa kinh tế hàng hải trở thành mũi nhọn hàng đầu trong các lĩnh vực kinh tế gắn với đảm bảo an ninh quốc phòng.
