- 4 tập đoàn Nhà nước phải báo cáo đề án tái cơ cấu trước ngày 20-5
- "Giải cứu" thịt lợn: Đẩy mạnh thu mua, giết mổ, nhưng đầu ra vẫn khó khăn
- 12 dự án nghìn tỷ đồng thua lỗ: Không để dự án nào phá sản
Kết quả thanh tra của Thanh tra Chính phủ tại Vinafood 2 giai đoạn 2012-2015 cho thấy, hàng loạt các sai phạm đã xảy ra một thời gian dài tại doanh nghiệp Nhà nước đầu ngành về xuất khẩu gạo. Đáng nói, đến nay, vẫn chưa có hướng xử lý trách nhiệm của người đứng đầu bởi Bộ NN&PTNT cho rằng, việc này quá thẩm quyền của Bộ nên phải báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Xuất khẩu gạo của Việt Nam sụt giảm trong vài năm gần đây
Đầu tư bết bát
Thanh tra của Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra, Vinafood 2 đã cho vay và bảo lãnh vay vốn đối với một số đơn vị (Công ty CP Tô Châu, Công ty TNHH Bình Tây, Công ty CP Lương thực Hậu Giang) không đúng quy định, vượt thẩm quyền được giao với số tiền 1.780 tỷ đồng. Hậu quả, Tổng Công ty phải trả thay vốn vay Công ty CP Lương thực Hậu Giang 28 tỷ đồng; khó thu hồi vốn vay tại Công ty Tô Châu 80,163 tỷ đồng; nguy cơ phải trả thay cho Công ty Bình Tây nợ ngân hàng 93,421 tỷ đồng, Công ty Tô Châu là 56,946 tỷ đồng.
Việc Vinafood 2 đầu tư góp vốn và sử dụng vốn góp với giá trị 47,208 tỷ đồng để thành lập Công ty CP Vận tải biển Hoa Sen có nhiều sai phạm, đầu tư không hiệu quả, kinh doanh thua lỗ mất vốn Nhà nước gần 23 tỷ đồng... Ngoài ra, doanh nghiệp này còn thực hiện việc chi hoa hồng môi giới chưa đảm bảo công khai, đúng quy định, chưa thực hiện đúng quy định của Nhà nước về thu mua lúa gạo.
Các công ty hạch toán phụ thuộc Vinafood 2 như Công ty Lương thực Vĩnh Long, Công ty Lương thực thực phẩm An Giang, Công ty Lương thực Đồng Tháp đã vi phạm các quy định quản lý tiền, hàng trong mua bán, cung ứng với số tiền gần 62,1 tỷ đồng, dẫn đến bị chiếm dụng vốn, nguy cơ mất vốn cao.
Các công ty như Công ty Bột mì Bình Đông, Công ty Lương thực Trà Vinh, Công ty Nông sản thực phẩm Tiền Giang, Công ty Lương thực Long An… đã vi phạm quy định về sử dụng vốn và tài sản, ký hợp đồng và thanh toán khi dự án khả thi chưa được phê duyệt, mua vượt kế hoạch Tổng Công ty giao, huy động vốn khi chưa được phê duyệt với giá trị hơn 3 tỷ đồng và gần 63 triệu USD...
Bên cạnh đó, trong 2 năm 2014 và 2015, Vinafood 2 đã bán 3 tài sản vượt thẩm quyền gồm khu nuôi trồng thủy sản tỉnh Trà Vinh, nhà số 2 Điện Biên Phủ, TP Trà Vinh và lô đất 697m2 của Xí nghiệp bánh tráng xuất khẩu (Công ty Lương thực Tiền Giang) tại ấp Tân Phú 2, xã Tân Thuận Bình, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang với tổng giá trị hơn 114,770 tỷ đồng.
Phê bình nghiêm khắc rồi... chờ đợi
Theo kết quả thanh tra, năm 2014, kết quả kinh doanh của công ty mẹ âm 873 tỷ đồng, 11/13 công ty con thua lỗ xấp xỉ 880 tỷ đồng. Năm 2015, một số lĩnh vực kinh doanh của công ty mẹ tiếp tục thua lỗ như bột mỳ, thủy sản.
Từ ngày 1-12-2014 đến 15-6-2016, Vinafood 2 đã ký 19 hợp đồng xuất khẩu gạo tập trung với tổng số lượng theo hợp đồng xấp xỉ 3,9 triệu tấn. Trong 19 hợp đồng này, Vinafood 2 đã ký 6 hợp đồng không báo cáo với Hiệp hội Lương thực Việt Nam với tổng số lượng là 265.000 tấn, trong đó 5 hợp đồng lỗ 180 tỷ đồng.
Đối với tập thể lãnh đạo Vinafood 2, những người trực tiếp gây ra sai phạm, thua lỗ hàng nghìn tỷ đồng tài sản của Nhà nước cũng chỉ bị Bộ NN&PTNT kiểm điểm trách nhiệm.
Cuối năm 2015, Thanh tra Chính phủ đã đề nghị Bộ NN&PTNT phải có biện pháp xử lý đối với lãnh đạo Vinafood 2 và xử lý trách nhiệm đối với lãnh đạo Vụ Quản lý doanh nghiệp của Bộ NN&PTNT. Tuy nhiên, đến nay, Bộ NN&PTNT vẫn chưa thể thực hiện yêu cầu này. Tại văn bản báo cáo Thanh tra Chính phủ tháng 12-2016, Bộ NN&PTNT cho rằng, do lãnh đạo Vụ Quản lý doanh nghiệp liên quan đến những sai phạm tại Vinafood 2 phần lớn đã... nghỉ hưu nên chưa thể xử lý được.
Đáng nói, đối với tập thể lãnh đạo Vinafood 2, những người trực tiếp gây ra sai phạm, thua lỗ hàng nghìn tỷ đồng tài sản của Nhà nước cũng chỉ bị Bộ NN&PTNT kiểm điểm trách nhiệm. Cụ thể, ông Phạm Hoàng Hà, Chủ tịch HĐTV Vinafood 2 từ năm 2011 chỉ bị phê bình nghiêm khắc; ông Trương Văn Ảnh, thành viên HĐTV cũng bị phê bình khiêm khắc; ông Vũ Bá Ninh, thành viên HĐTV bị phê bình nghiêm khắc…
Tháng 3-2017, Bộ NN&PTNT đã có báo cáo gửi Phó Thủ tướng Chính phủ Trương Hòa Bình về vụ việc tại Vinafood 2. Tại văn bản này, Bộ NN&PTNT cho rằng, việc chuyển quyền sử dụng đất, bán tài sản trên đất của Vinafood 2 vượt thẩm quyền của Bộ NN&PTNT, đồng thời việc gửi giá (chi hoa hồng) là không đúng. Do vậy, Bộ NN&PTNT báo cáo và xin ý kiến xử lý từ Thủ tướng Chính phủ.
