Phát hiện dấu vết người Việt cổ từ cách đây 80 vạn năm

12/04/2016 06:30 0 bình luận MAI ANH In bài

ANTĐ - Việc các nhà khoa học Việt Nam phát hiện ra công cụ bằng đá là rìu tay thuộc thời đại Đá cũ ở thị xã An Khê, Gia Lai đã góp phần đảo ngược quan điểm so sánh sai lầm về sự phát triển văn hóa giữa phương Đông và phương Tây. Cùng với đó, những hiện vật mới được khai quật cũng cho thấy, người Việt cổ đã xuất hiện cách đây xấp xỉ 80 vạn năm.

Phát hiện dấu vết người Việt cổ từ cách đây 80 vạn năm ảnh 1

Tiến hành khai quật tại thời điểm năm 2016

Chứng cứ mới hoàn toàn

Sáng 11-4, Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam đã công bố những thông tin ban đầu về di tích khảo cổ học sơ kỳ Đá cũ lần đầu tiên được phát hiện ở Việt Nam. Theo đó, từ năm 2014-2016, các nhà khoa học của viện đã cùng các chuyên gia của Viện khảo cổ học - Dân tộc học Novosibirsk, Viện Hàn lâm KHXH Cộng hòa Liên bang Nga triển khai đề tài “Nghiên cứu hệ thống di tích khảo cổ học thời đại Đá vùng thượng du sông Ba ở tỉnh Gia Lai”.

Các nghiên cứu đã phát hiện ra trên 20 di tích phân bố trong bồn địa thung lũng ở An Khê, Gia Lai, trong đó phần lớn là các di tích thuộc thời Đá cũ. Tại di tích Gò Đá (phường An Bình, thị xã An Khê), 58 hiện vật đá, gồm các công cụ mũi nhọn, công cụ chặt, nạo, hòn ghè, hạch đá... cùng với 21 mảnh hóa thạch (tectit) phân bố trong lớp văn hóa chứa công cụ đá đã được tìm thấy.

Những mảnh hóa thạch này được cho là rơi từ vũ trụ xuống khi các tầng văn hóa đã và đang hình thành. Tại cụm di tích Rộc Tưng (xã Xuân An, thị xã An Khê), các nhà nghiên cứu cũng tìm thấy tổng cộng 123 hiện vật đá các loại cùng 127 mảnh tectit. Đặc biệt vào năm 2016, khi khảo sát một số di tích đã biết trước đây như Rộc Hường, Rộc Giáo, Rộc Lớn và Gò Đá cùng di tích mới Rộc Nếp (xã Cửu An), đoàn đã phát hiện mới 2 rìu tay (handaxe) ở Rộc Giáo và Rộc Lớn. Cùng với 2 rìu tay được phát hiện trước đây, chúng ta đã có 4 rìu tay tiêu biểu, điển hình cho rìu tay sơ kỳ Đá cũ thế giới.

Bước đầu, dựa trên các phát hiện di tích ở An Khê, Gia Lai, các chuyên gia Việt - Nga đã dự đoán vùng thượng du sông Ba là nơi cư trú của người Việt cổ cách đây xấp xỉ 80 vạn năm. Đây được xem là mốc mở đầu cổ nhất được biết đến về sự xuất hiện của con người và di tồn văn hóa của họ trên lãnh thổ Việt Nam, nếu so với mẫu hóa thạch tectit mà chúng ta đã tìm thấy ở Cheo Reo, Gia Lai có niên đại 77 vạn năm. Chủ nhân của các di tích này được xem là người vượn đứng thẳng (Homo erectus) - một trong những tổ tiên trực tiếp của người hiện đại (Homo sapiens) trên thế giới.

Phát hiện dấu vết người Việt cổ từ cách đây 80 vạn năm ảnh 2

Một công cụ ghè một mặt (Uniface) được tìm thấy ở di tích Rộc Lớn, An Phước, thị xã An Khê

Đưa Việt Nam vào bản đồ tiến hóa thế giới

Đánh giá về ý nghĩa của phát hiện khảo cổ học này, TS. Nguyễn Gia Đối, Phó Viện trưởng Viện khảo cổ học Việt Nam cho biết, việc phát hiện những di tích thuộc sơ kỳ Đá cũ ở Việt Nam trước nay vẫn còn nhiều điểm tranh luận, như di tích Núi Đọ hay di tích ở Xuân Lộc, Đồng Nai, những di tích này không có địa tầng trong tầng văn hóa.

Sở dĩ vậy bởi di vật chỉ phát hiện trên bề mặt nên không có dữ liệu để xác định niên đại cho những vật đá đó. Chính vì vậy việc phát hiện những công cụ Đá cũ nằm trong địa tầng thuộc di tích An Khê có giá trị to lớn trong việc xác định niên đại cho các sơ kỳ Đá cũ ở Việt Nam.

Cũng theo TS. Nguyễn Gia Đối, trong quan niệm của phương Tây thì giai đoạn sơ kỳ Đá cũ chỉ có phương Tây phát hiện rìu tay, thể hiện cho sự tiến bộ, văn minh trong khi ở phương Đông chỉ có những công cụ ghè đẽo thô sơ kiểu “chopper” - thể hiện cho khu vực bảo thủ, trì trệ, lạc hậu, gần như không có đóng góp gì cho nhân loại.

Nhưng những năm gần đây, ở Trung Quốc, Hàn Quốc và đặc biệt ở Việt Nam đã bắt đầu phát hiện những kỹ nghệ rìu tay ở khu vực Đông Á. Điều này đã phản bác lại quan điểm so sánh sai lầm về sự phát triển văn hóa, cho rằng phương Đông có phần “tụt hậu” hơn so với phương Tây.

Phát hiện dấu vết người Việt cổ từ cách đây 80 vạn năm ảnh 3

Rìu tay được phát hiện ở di tích An Khê, Gia Lai

Điểm đáng tiếc trong việc công bố lần này là việc chưa tìm thấy di cốt người cũng như di tích động thực vật. Theo các chuyên gia, các di tích phân bố ngoài trời nên nhiều khả năng các vật chất hữu cơ đã bị phân hủy. Tuy nhiên, việc tìm ra những công cụ bằng đá của người vượn đứng thẳng (Homo erectus) tại An Khê, Gia Lai đồng nghĩa với việc Việt Nam đã có tên trên bản đồ phân bố sự tiến hóa của loài người.

PGS.TS Nguyễn Giang Hải, Viện trưởng Viện khảo cổ học Việt Nam khẳng định, đây là niềm vui lớn của ngành khảo cổ học Việt Nam, có ý nghĩa bản lề cho việc nhận thức về sự tồn tại một thời đại Đá cũ ở Đông Nam Á. Cũng theo PGS.TS Nguyễn Giang Hải thì ý nghĩa của việc phát hiện các di tích khảo cổ học sơ kỳ Đá cũ ở An Khê không còn trong phạm vi một quốc gia mà đó là niềm tự hào của cả khu vực Đông Nam Á.

Nhân sự kiện này, PGS.VH-TT&DL xem xét đặc cách công nhận nhóm di tích sơ kỳ Đá cũ ở An Khê, tỉnh Gia Lai là Di tích cấp quốc gia đặc biệt. Dự kiến, vào tháng 3-2017, các chuyên gia sẽ quay lại khu vực này để tiếp tục khai quật, nghiên cứu, hy vọng tìm ra những phát hiện mới.