Gặp tai nạn "trấn" tài sản phạm tội gì?

ANTD.VN - Khoảng 15h ngày 15-3, anh Nguyễn Văn Toàn cùng anh Hoàng Đình Phong (phụ xe) điều khiển xe ôtô tải lưu thông trên đường thì va chạm với xe mô tô do anh Trần Văn Long điều khiển chạy ngược chiều. Hậu quả khiến anh Trần Văn Long tử vong. Sau khi gây tai nạn, anh Nguyễn Văn Toàn đã rời khỏi hiện trường chỉ còn lại anh Hoàng Đình Phong.

Gặp tai nạn "trấn" tài sản phạm tội gì? ảnh 1

Nội dung vụ việc:

Thấy vụ tai nạn chết người xảy ra, Đinh Quốc Nam, Đỗ Văn Khoa và Nguyễn Hoàng Phương cùng Trần Bình An từ trong quán nước bên đường đi ra chỗ hiện trường vụ tai nạn xem. Do thấy anh Trần Văn Long (là bạn bè) chết nên Đinh Quốc Nam, Đỗ Văn Khoa và Nguyễn Hoàng Phương tìm lái xe ôtô để đánh nhưng do không có lái xe ở đó nên Nam, Khoa, Phương hỏi phụ xe: “Lái xe ở đâu? Điện thoại cho lái xe đến hiện trường giải quyết vụ việc”.

Anh Hoàng Đình Phong trả lời: “Lái xe lên công an đầu thú rồi, điện thoại của lái xe tôi đang giữ”. Nghe vậy Nam, Khoa, Phương lao vào đánh, đấm anh Phong gây thương tích nhẹ. Sự việc được mọi người can ngăn nên Nam, Khoa, Phương bỏ đi. Sau đó Trần Bình An đến hỏi anh Phong: “Điện thoại của lái xe để đâu?”.

Do sợ bị đánh và nghĩ An là đồng bọn của nhóm người đã đánh mình trước đó nên anh Phong lấy điện thoại của lái xe (trị giá 3 triệu đồng) ra cầm trên tay và bị Trần Bình An lấy và bỏ đi khỏi hiện trường.

Vấn đề cần trao đổi là hành vi của Trần Bình An có phạm tội hay không, nếu có thì phạm tội gì?

 Ý kiến bạn đọc:

Phạm tội cướp giật tài sản

Trong vụ việc này Trần Bình An đã lợi dụng lúc anh Hoàng Đình Phong vừa bị Nam, Khoa, Phương đánh xong thì giả vờ đến gặp anh Phong để hỏi điện thoại của lái xe. Khi Phong chưa kịp đưa thì An đã lấy chiếc điện thoại  trên tay của anh Phong rồi rời khỏi hiện trường ngay sau đó. Dấu hiệu đặc trưng là An lấy chiếc điện thoại ngay trên tay của Phong lúc anh Phong còn đang quản lý tài sản.

Theo tôi, tội phạm đã hoàn thành từ lúc Trần Bình An lấy được tài sản. Hành vi của An đã thỏa mãn hai dấu hiệu đặc trưng của tội cướp giật tài sản quy định tại Điều 136, Bộ luật Hình sự, đó là lấy tài sản còn trong sự quản lý của người quản lý tài sản và dấu hiệu thứ hai là nhanh chóng tẩu thoát.  

Nguyễn Thị Huyền (Ba Đình - Hà Nội)

Công nhiên chiếm đoạt tài sản 

Trong trường hợp này Trần Bình An đã lợi dụng hoàn cảnh xảy ra vụ tai nạn giao thông, lợi dụng lúc anh Phong vừa bị đánh xong để chiếm đoạt tài sản.

Những hoàn cảnh cụ thể này không do người có tài sản gây ra mà do hoàn cảnh khách quan làm cho họ lâm vào tình trạng không thể bảo vệ được tài sản của mình, nhìn thấy người phạm tội lấy tài sản mà không làm gì được do lo sợ bị đánh hay vì bị thương tật không thể bảo vệ được tài sản mà mình đang quản lý, sở hữu. Do vậy hành vi của Trần Bình An đã đủ yếu tố cấu thành tội công nhiên chiếm đoạt tài sản được quy định tại Điều 137, Bộ luật Hình sự. 

Trương Hoàng Anh (Ninh Giang - Hải Dương)

Trần Bình An phạm tội cướp tài sản

Trong vụ việc này, mặc dù Trần Bình An không trực tiếp dùng vũ lực ngay tức khắc nhưng An đã lợi dụng lúc anh Hoàng Đình Phong vừa bị đánh xong rồi vào chiếm đoạt tài sản. Về ý thức chủ quan An đã lợi dụng hoàn cảnh lúc anh Phong vừa bị đánh xong nghĩ An là đồng bọn của những người đã đánh mình trước đó nên anh Phong buộc phải giao tài sản, nếu không giao thì sẽ bị An đánh tiếp. Anh Phong lúc này do không thể chống cự được nên buộc phải giao tài sản cho An.

Theo tôi, An đã nảy sinh ý định chiếm đoạt tài sản của anh Phong từ lúc An nghe anh Phong nói đang quản lý điện thoại của lái xe ôtô. Như vậy hành vi của Trần Bình An đã đủ yếu tố cấu thành tội cướp tài sản quy định tại Điều 133, Bộ luật Hình sự.

Nguyễn Hồng Hà (TP Yên Bái - Yên Bái)

Có dấu hiệu của tội cưỡng đoạt tài sản 

Ý thức chiếm đoạt tài sản của Trần Bình An đã có từ lúc nghe anh Phong nói đang giữ chiếc điện thoại của lái xe ôtô, hơn nữa về ý thức chủ quan Trần Bình An biết rằng trong trường hợp này anh Phong đã lâm vào tình trạng không thể chống cự được nữa do anh Phong có liên quan trực tiếp đến cái chết của anh Trần Văn Long và lo sợ bị đánh nên buộc Phong phải giao tài sản.

Đây là dấu hiệu đặc trưng của tội cưỡng đoạt tài sản, quy định tại Điều 135, Bộ luật Hình sự dùng thủ đoạn khác uy hiếp tinh thần của người khác nhằm chiếm đoạt tài sản. 

Tạ Quốc Anh(Sầm Sơn - Thanh Hóa)

 Bình luận của luật sư:

Theo quan điểm của tôi thì hành vi của Trần Bình An không phạm tội cướp giật tài sản. Bởi lẽ theo quy định tại Điều 136, Bộ luật Hình sự thì tội cướp giật tài sản được hiểu là hành vi công khai chiếm đoạt tài sản một cách nhanh chóng để tránh sự phản kháng của chủ tài sản.

Công khai chiếm đoạt tài sản là việc kẻ phạm tội thực hiện hành vi trước mặt mọi người mà không có tính chất lén lút, nhanh chóng chiếm đoạt tài sản là việc kẻ phạm tội nhanh chóng tiếp cận chiếm đoạt tài sản và nhanh chóng tẩu thoát.

Do vậy, trong hành vi cướp giật tài sản, người quản lý tài sản hoàn toàn bị bất ngờ trước sự nhanh chóng chiếm đoạt và tẩu thoát của kẻ phạm tội. Đối chiếu với hành vi của Trần Bình An khi thấy anh Hoàng Đình Phong vừa bị đánh xong thì đã đến hỏi anh Phong “Điện thoại của lái xe để đâu?”.

Do sợ bị đánh và nghĩ An là đồng bọn của nhóm người đã đánh mình trước đó, nên anh Phong đã đưa tay vào túi quần lấy điện thoại của lái xe ra, vừa cầm trên tay thì bị Trần Bình An lấy, sau đó Trần Bình An bỏ đi khỏi hiện trường.

Như vậy Trần Bình An không có hành vi nhanh chóng chiếm đoạt điện thoại di động và An cũng không bỏ chạy mà đi từ từ, không có dấu hiệu nhanh chóng để tẩu thoát. Như vậy hành vi của Trần Bình An chưa đáp ứng đủ dấu hiệu đặc trưng của tội cướp giật tài sản đó là nhanh chóng để tẩu thoát, nên hành vi của Trần Bình An không cấu thành tội cướp giật tài sản theo quy định tại Điều 136, Bộ luật Hình sự.

Đối với quan điểm cho rằng hành vi của Trần Bình An đã phạm vào tội công nhiên chiếm đoạt tài sản quy định tại Điều 137, Bộ luật Hình sự. Theo quan điểm của tôi thì hành vi của Trần Bình An không phạm tội công nhiên chiếm đoạt tài sản.

Bởi lẽ, theo quy định tại Điều 137, Bộ luật Hình sự thì mặt khách quan của tội công nhiên chiếm đoạt tài sản thể hiện ở hành vi chiếm đoạt tài sản của người khác một cách công nhiên trong khi chủ tài sản đang ở hoàn cảnh không có khả năng ngăn cản, bảo vệ được tài sản của mình.

Khi thực hiện hành vi công nhiên chiếm đoạt tài sản, kẻ phạm tội biết tài sản đó đang ở trong tình trạng không có người bảo quản, trông coi. Người phạm tội không cần và không có ý thức dùng bất cứ thủ đoạn nào đối phó với người có trách nhiệm về tài sản; không cần dùng vũ lực hoặc thủ đoạn khác để uy hiếp tinh thần chủ tài sản và cũng không cần chạy trốn, nhanh chóng để tẩu thoát.

Trong vụ việc này, khi Trần Bình An thấy anh Phong vừa bị đánh xong thì đã đến hỏi anh Phong “Điện thoại của lái xe để đâu?” do sợ nên anh Phong mới lấy điện thoại ra và Trần Bình An đã lấy điện thoại trên tay của anh Phong. Hành vi này không phải là hành vi công nhiên chiếm đoạt tài sản được mô tả trong Điều 137, Bộ luật Hình sự. Do đó, Trần Bình An không phạm tội công nhiên chiếm đoạt tài sản.

Tôi cho rằng hành vi của Trần Bình An cũng không phạm tội cưỡng đoạt tài sản. Bởi hành vi thuộc mặt khách quan của tội cưỡng đoạt tài sản quy định tại Điều 135, Bộ luật Hình sự là đe dọa sẽ dùng vũ lực hoặc có thủ đoạn uy hiếp tinh thần người khác nhằm chiếm đoạt tài sản.

Nhưng theo nội dung vụ án thì hành vi của Trần Bình An đã lợi dụng khi anh Phong vừa mới bị đánh xong, Trần Bình An nghĩ rằng mình đến lấy điện thoại của anh Phong, vì anh Phong sẽ cho rằng mình là đồng bọn của Nam, Khoa, Phương nếu không đưa điện thoại thì sẽ bị đánh tiếp. Điều cũng đúng như suy nghĩ của anh Hoàng Đình Phong, nên hành vi của Trần Bình An không phạm tội cưỡng đoạt tài sản.

Căn cứ trên nội dung của vụ việc tôi cho rằng có cơ sở để khẳng định hành vi của Trần Bình An đã phạm vào tội cướp tài sản quy định tại Điều 133, Bộ luật Hình sự. Bởi lẽ, theo cấu thành tội cướp tài sản quy định tại Điều 133, Bộ luật Hình sự, hành vi khách quan của tội cướp tài sản là: dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc hoặc có hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể tấn công được.

Về mặt chủ quan tội phạm được thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp, mục đích là nhằm chiếm đoạt tài sản, mục đích này hình thành trước khi hoặc trong khi thực hiện hành vi dùng vũ lực, đe dọa ngay tức khắc vũ lực… do đó, nếu mục đích chiếm đoạt tài sản hình thành sau khi thực hiện các hành vi trên thì không cấu thành tội cưỡng đoạt tài sản.

Theo các tình tiết của vụ án cho thấy khi Trần Bình An do nghe được anh Hoàng Đình Phong nói đang giữ điện thoại của lái xe lúc Nam, Khoa, Phương hỏi thì Trần Bình An đã nảy sinh ý định chiếm đoạt chiếc điện thoại của anh Phong.

Hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc có nghĩa là để buộc người bị tấn công phải sợ và tin rằng nếu không để cho lấy tài sản thì tính mạng và sức khỏe sẽ bị nguy hại. Hành vi cướp tài sản thường được kết hợp giữa việc dùng vũ lực với những thái độ, cử chỉ, lời nói hung bạo, để tạo cảm giác cho người bị tấn công sợ và tin rằng người phạm tội sẽ dùng bạo lực nếu không làm theo yêu cầu của chúng hoặc chống cự.

Như vậy khi Trần Bình An thấy anh Phong bị đánh xong thì đã có cử chỉ lời nói đó là “Điện thoại của lái xe để đâu?” để tạo cảm giác cho anh Phong sợ và tin rằng không giao tài sản thì sẽ bị Trần Bình An đánh tiếp, do đó anh Phong buộc phải đưa điện thoại cho Trần Bình An. Với những căn cứ như vậy, tôi cho rằng trong vụ việc này cần phải truy cứu trách nhiệm hình sự đối với Trần Bình An về tội cướp tài sản được quy định tại Điều 133, Bộ luật Hình sự.

Luật sư Đoàn Mạnh Hùng(Văn phòng Luật sư Hùng Mạnh)