- Không địa phương nào lên chúc Tết Văn phòng Chính phủ
- Mở 3 đường dây nóng, yêu cầu các Bộ báo cáo ngay việc tặng, nhận quà Tết trái quy định
- Nghiêm cấm sử dụng ngân sách, phương tiện, tài sản công vào các hoạt động cá nhân dịp Tết
Cứ đến dịp Tết hàng năm, câu chuyện biếu, tặng quà Tết hay các trò biến tướng của việc tặng quà Tết lại được cả xã hội quan tâm. Rất nhiều giải pháp nhằm phát hiện, ngăn chặn biến tướng của việc tặng quà Tết được đưa ra song hiệu quả vẫn dừng lại ở mức khiêm tốn.
Xóa bỏ lệ “quà Tết” cho lãnh đạo
Tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ chiều 2-2, Bộ trưởng - Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng cho biết, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã liên tục chỉ đạo, nhấn mạnh các Bộ, ngành và địa phương phải thực hiện nghiêm Chỉ thị 16 của Ban Bí thư, Chỉ thị 82 của Thủ tướng về chương trình lễ hội, Tết. Trong đó, yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương, đơn vị tuyệt đối không tổ chức đi thăm, chúc Tết lãnh đạo; nghiêm cấm việc biếu, tặng quà Tết lãnh đạo cấp trên, hay cấp trên “tranh thủ” cấp dưới với mọi hình thức; nghiêm cấm sử dụng ngân sách, phương tiện, tài sản công vào các hoạt động mang tính cá nhân trong dịp Tết, lễ hội. Thủ tướng cũng yêu cầu dịp Tết này lãnh đạo Trung ương không được chúc Tết địa phương, chỉ tổ chức thăm tặng quà và động viên các đơn vị lực lượng vũ trang làm nhiệm vụ.
Ở cấp thấp hơn, đơn vị được Chính phủ giao nhiệm vụ tổng hợp, thanh tra và xử lý hành vi biếu tặng quà Tết trái quy định là Thanh tra Chính phủ năm nay cũng tiếp tục lập 3 đường dây nóng để tiếp nhận các phản ánh về việc biếu, tặng quà Tết trái quy định giống như 2 năm trước. Ngoài ra, cơ quan này còn có văn bản yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương… phải báo cáo những trường hợp tặng quà, nhận quà, sử dụng tài sản công không đúng quy định trong dịp Tết Mậu Tuất 2018. Ông Phạm Trọng Đạt, Cục trưởng Cục Chống tham nhũng, Thanh tra Chính phủ, người trực tiếp cầm 2/3 số điện thoại đường dây nóng kể trên chia sẻ, việc Ban Bí thư Trung ương Đảng và Thủ tướng đều quan tâm, ra Chỉ thị về biếu tặng quà Tết thực sự là thông điệp hợp lòng dân, bởi nó giải tỏa gánh nặng cho không ít cán bộ, nhân viên cấp dưới.
Theo Cục trưởng Phạm Trọng Đạt, chúc Tết hay biếu tặng nhau những món quà nhỏ thể hiện tình cảm vào dịp Tết là truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta, không ai cấm, cái cần cấm là sự biến tướng của việc biếu, tặng quà Tết này để “chạy chức, chạy quyền” hay vì lợi ích nào khác. Có một thực tế phổ biến ở hầu hết cơ quan, đơn vị lâu nay là cứ đến dịp Tết, mọi người đều xem việc tặng quà, biếu xén cấp trên như một nghĩa vụ, nếu không biếu xén lại lo sợ cấp trên “để ý”. Thậm chí không ai gợi ý nhưng ở nhiều cơ quan, mọi người đều mặc nhiên hiểu việc tặng quà Tết cấp trên như một cái lệ, một cái nếp và phải theo…
Cục trưởng Cục Chống tham nhũng Phạm Trọng Đạt cho biết, thực tế vài năm nay, với những chỉ đạo quyết liệt về biếu, tặng quà Tết từ cấp Trung ương, đã không còn tình trạng cứ gần Tết là xe biển xanh của các địa phương rầm rập kéo về Hà Nội để chúc Tết lãnh đạo. “Hay về việc đường dây nóng của chúng tôi, mọi người nói là hình thức vì không thấy ngay hiệu quả của nó, nhưng thực tế đã có những trường hợp xuất phát từ nguồn tin này mà bộ, ngành, địa phương đã phối hợp kiểm tra, xác minh và kết luận có vi phạm, cũng đã có trường hợp cán bộ bị xử lý”, ông Phạm Trọng Đạt chia sẻ.
Việc biếu, tặng quà Tết ngày càng biến tướng tinh vi (Minh họa: Internet)
Biến tướng ngày càng tinh vi
Dù vậy, Cục trưởng Cục Chống tham nhũng Phạm Trọng Đạt cũng thừa nhận, hiệu quả từ các giải pháp để phát hiện và xử lý, ngăn chặn các hành vi biến tướng của việc biếu, tặng quà Tết hiện còn rất hạn chế. Thực tế nhiều người đang lợi dụng dịp Tết là dịp nghỉ ngơi, vui vẻ, cũng là dịp mà người ta dễ thông cảm, xuề xòa cho nhau hơn, nên đi biếu, tặng quà vì các mục đích, động cơ riêng chứ không chỉ là chuyện tình cảm. Trong khi đó, rất khó chứng minh được việc tặng quà của những đối tượng này là tình cảm hay vì mục đích không trong sáng. Chúng ta cũng rất khó để biết được người ta tặng món quà gì để xác định đó có phải là hành vi tặng quà trái quy định hay không, bởi có khi bề ngoài chỉ là một gói quà đơn giản nhưng bên trong đó lại có giá trị vật chất lớn. Chưa kể quà tặng ngày càng biến tướng tinh vi, có khi là chuyển khoản, là biếu tặng nhau suất đất, căn hộ… mà người ngoài không ai phát hiện được. Chỉ có người nhận quà là dễ dàng nhận biết ngay được mục đích tặng quà của cấp dưới có trong sáng hay không, bởi nếu có người tặng mình cả trăm triệu đồng thì không thể nói là vì tình cảm được.
Ông Phạm Trọng Đạt nhấn mạnh, việc phát hiện, giám sát và xử lý hành vi biếu, tặng quà Tết trái quy định là vô cùng khó khăn bởi đương nhiên cả người biếu tặng lẫn người nhận đều muốn giấu. Thế nên, trước mắt vẫn phải trông chờ vào sự tự giác và ý thức của mỗi người. Quan trọng hơn cả vẫn nằm ở người đứng đầu, nếu người đứng đầu nêu gương, công tâm, nhất quyết không nhận quà thì chắc chắn chẳng cấp dưới nào dám tặng cả. Nếu người đứng đầu minh bạch, nghiêm khắc kiểm tra, giám sát thì ở cấp dưới sẽ không dám vi phạm. Mặt khác, phải tăng cường tuyên truyền cho đội ngũ cán bộ công chức nhân viên để người ta hiểu rõ việc này là sai và không làm. Đồng thời, về lâu dài phải có các chế tài, quy định pháp luật đủ mạnh để xử lý thật nghiêm khắc cả những người nhận lẫn người biếu, tặng quà trái quy định, đảm bảo sức răn đe.
“Trong Quyết định 64, quà tặng chỉ có giá trị không quá 500.000 đồng, nếu vượt quá là tặng quà trái quy định. Còn nếu quà tặng mà dùng tiền ngân sách Nhà nước, tiền của tập thể để đi tặng, biếu xén với động cơ cá nhân không trong sáng, hay vì lợi ích nhóm… thì dù là một đồng cũng vi phạm. Thế nhưng hiện chúng ta mới chỉ có cơ chế nộp lại quà tặng và xử phạt hành chính nên chưa nghiêm khắc và hiệu quả. Tới đây khi sửa Luật Phòng, chống tham nhũng phải đưa vào vấn đề này để có chế tài xử lý bằng pháp luật. Chẳng hạn ở nhiều nước, việc nhận quà ngoài quy định sẽ bị đưa vào tội hối lộ và xử lý rất nặng”.
Ông Phạm Trọng Đạt (Cục trưởng Cục Chống tham nhũng, Thanh tra Chính phủ)
