Nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo: Vĩnh biệt một tài năng, một nhân cách Việt!

ANTĐ - Vừa bước qua tuổi 75, nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo được ví như cầu nối trong âm nhạc giữa Việt Nam và phương Tây đã vội vã từ giã cuộc đời. Vị nhạc sĩ tài ba từng đi vào từ điển âm nhạc thế giới như một hiện tượng trong nghệ thuật hàn lâm qua đời vì căn bệnh ung thư gan quái ác.
Nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo: Vĩnh biệt một tài năng, một nhân cách Việt! ảnh 1

1. Tin nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo qua đời được một người bạn của ông tại Pháp thông báo qua Facebook. Nhiều người bạn thân thiết của nhạc sĩ tại Việt Nam sau khi biết hung tin này đã không tin nổi đó là sự thật, trong đó có nhạc sĩ Giáng Son. Tác giả “Giấc mơ trưa” đã bàng hoàng thốt lên: “Có thật không cụ ơi?” để rồi xót xa khi được xác nhận người bạn lớn của mình thực sự đã ra đi vĩnh viễn.

Ngay cả lần về nước vào tháng 9 vừa qua, nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo vẫn không có vẻ gì là một người đang mang trọng bệnh. Cả khi ông thổ lộ ý định muốn bán cây đàn piano mà Giáng Son từng đi chọn mua giúp để đặt trong ngôi nhà riêng ở Hà Nội, nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo cũng tuyệt nhiên không tiết lộ thông tin về sức khỏe của mình. Có thể khi ấy ông chưa biết, hoặc biết mà ông giấu vì không muốn để mọi người phải bận tâm lo lắng cho mình.

Trong nhóm bạn nghệ sĩ mà nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo thân thiết ở Việt Nam, ngoài Giáng Son còn có nhạc sĩ Nguyễn Quang Long và nghệ sĩ xẩm Mai Tuyết Hoa. Cả ba từng có dịp sang Paris (Pháp) vào dịp đầu năm 2015 vừa qua, nhưng không hội ngộ được với người bạn “già” của mình bởi ông còn đang bận hưởng không khí xuân ở Hà Nội, đành nhắn nhủ qua điện thoại “bắt” ông phải chiêu đãi bữa ăn, cà phê và đưa đi chơi Paris trong lần trở lại sau. Chỉ tiếc, dù đã nhận lời nhưng ông đành lỗi hẹn.

Nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo: Vĩnh biệt một tài năng, một nhân cách Việt! ảnh 2

Nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo cùng nhóm bạn nghệ sĩ trẻ thân thiết, trong đó có nhạc sĩ Giáng Son và nghệ sĩ xẩm Mai Tuyết Hoa

2. Ngôi nhà riêng của nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo ở Hà Nội nằm trên phố Mai Anh Tuấn, phía trước nhìn thẳng ra hồ Hoàng Cầu. Đồ đạc trong nhà chẳng có gì ngoài chiếc đàn piano, giường, tủ kính và vài chiếc va li đựng quần áo. Trước khi quyết định mua căn nhà này, ông từng đi xem rất nhiều nơi nhưng đều không ưng vì muốn tìm một nơi vừa yên tĩnh thoáng đãng, lại có thể phóng tầm mắt ra hồ. Nghe đâu, nhạc sĩ rất mê hồ, thế nên những chỗ ông thích mỗi khi về Hà Nội là các quán cà phê ven hồ, từ hồ Thành Công, hồ Đống Đa đến hồ Hoàn Kiếm. Từ khi có nhà riêng, mỗi năm nhạc sỹ dành vài tháng trở về Việt Nam và sáng tác, ông có thêm thú vui là im lặng ngắm mưa rơi trên mặt hồ. 

Trong ký ức về vị nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo, nghệ sĩ xẩm Mai Tuyết Hoa vẫn nhớ như in người mà cô và nhóm bạn hay gọi là “cụ Đạo”. “Cụ Đạo” theo lời kể của Mai Tuyết Hoa là một người tính tình trẻ trung, thích nói chuyện đùa, chuyện tếu suốt ngày, nhưng riêng về khoản ăn uống lại cực kỳ kỹ tính. Có một số thói quen của “cụ Đạo” mà bạn bè thân thiết đều thuộc làu như: không bao giờ ăn mì chính, không uống rượu (trừ rượu “xịn”), rất ít khi thử ăn uống những thứ linh tinh dù có được mời mọc đến mấy, chỉ uống nước khoáng…

Mỗi lần về nước, nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo chỉ về một mình nên thỉnh thoảng thèm ăn cơm, ông lại nhờ Giáng Son với Mai Tuyết Hoa đi chợ, mua giúp ít đồ đơn giản như ít thịt hay con cá diêu hồng, rồi ông tự vào bếp chế biến, tự nấu và tự ăn một mình. Từng thổ lộ rất sợ ăn cơm “bụi” và đi xe “ôm” nhưng vị nhạc sĩ già lại luôn sẵn sàng ngồi sau tay lái của nhóm bạn trẻ, mà thường là sau xe máy của Giáng Son để vi vu khắp phố phường Hà Nội.

3. Trước khi mất, nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo từng kể với bạn bè ý định sẽ dành căn nhà riêng của mình ở Hà Nội vào mục đích từ thiện, có thể là gây quỹ học bổng cho các tài năng trẻ. Ông cũng định sẽ kết hợp xẩm với nhạc hàn lâm để làm thành  mối duyên đặc biệt, cụ thể là làm một chương trình nghệ thuật để Mai Tuyết Hoa với Giáng Son sang Pháp trình diễn vào năm sau. Ông cũng ấp ủ mong muốn có thể chuyển thể cuốn truyện “Sống lửa” mà ông vừa ra mắt thành một tác phẩm điện ảnh…

Còn rất nhiều dự định dang dở mà vị nhạc sĩ tài năng chưa kịp thực hiện đã vĩnh viễn ra đi. Có điều dễ nhận ra là tất cả đều hướng về đất Mẹ Việt Nam như ông từng chia sẻ “muốn làm những điều tốt đẹp nhất cho Tổ quốc” để “báo hiếu cha mẹ, quê hương”. Đó có lẽ là lý do vì sao cái tên Nguyễn Thiện Đạo sẽ còn được nhắc tới trong làng nhạc Việt và cả nền âm nhạc hàn lâm thế giới, với sự ngưỡng vọng về tài năng và sự kính trọng về một tâm hồn đẹp, một nhân cách Việt Nam.    

Nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo sinh năm 1940 tại Hà Đông (nay là Hà Nội), sang Pháp từ năm 13 tuổi dưới sự bảo trợ của Paul Levy - cựu Giám đốc Viện Viễn Đông Bác Cổ, trở thành sinh viên Nhạc viện Quốc gia Paris vào năm 1963 và tốt nghiệp hạng Nhất khoa Sáng tác với tác phẩm “Thành đồng Tổ quốc”.

Nguyễn Thiện Đạo từng được ghi tên vào "Từ điển danh nhân thế giới" Le Petit Larousse vào 1982, Le Petit Robert năm 1995 và giành nhiều danh hiệu cao quý của Việt Nam và Pháp. Trong sự nghiệp sáng tác, Nguyễn Thiện Đạo đã viết hơn 80 tác phẩm độc tấu, giao hưởng, opera... được biểu diễn trên toàn thế giới.