Dựng màn kịch bị bắt cóc để tống tiền bố mẹ, phạm tội gì?

• Con trai dàn cảnh bắt cóc, tống tiền mẹ ruột 300 triệu đồng

Vụ việc ngay sau đó được phanh phui, cơ quan công an bắt giữ Nguyễn Cao Cường cùng 2 đối tượng Phan Việt Tiến (SN 1987) và Bùi Anh Vũ (SN 1988). Tại cơ quan công an, Nguyễn Cao Cường khai nhận do bố mẹ không đồng ý cho mở quán Internet nên đã bàn với 2 người bạn là Phan Việt Tiến và Bùi Anh Vũ dựng lên màn kịch bắt cóc để lấy tiền chuộc từ chính bố mẹ mình.

Vấn đề cần tranh luận là trong trường hợp này Nguyễn Cao Cường có phạm tội không? Phan Việt Tiến và Bùi Anh Vũ phạm tội gì?

 Ý kiến bạn đọc:

Đủ yếu tố cấu thành tội cưỡng đoạt tài sản

Trong vụ việc này các đối tượng đã phạm tội cưỡng đoạt tài sản theo Điều 135, Bộ luật Hình sự. Theo nội dung của điều luật này thì tội cưỡng đoạt tài sản là đe doạ sẽ dùng vũ lực hoặc có thủ đoạn khác uy hiếp tinh thần nạn nhân nhằm chiếm đoạt tài sản. Ở đây, Nguyễn Cao Cường và đồng phạm đã có thủ đoạn uy hiếp tinh thần của bố mẹ mình bằng cách dựng nên màn kịch bị bắt cóc và yêu cầu nộp ngay số tiền là 800 triệu đồng nếu không sẽ sát hại con tin.

Hành vi đe dọa này buộc bố mẹ của Nguyễn Cao Cường hiểu rằng, nếu không thỏa mãn yêu cầu cung cấp 800 triệu đồng cho các đối tượng này thì các đối tượng sẽ thực hiện hành vi phạm tội là giết con trai của người bị đe dọa. Do vậy, theo tôi có đủ cơ sở để khẳng định các đối tượng đã phạm vào tội cưỡng đoạt tài sản.

Nguyễn Tuấn Anh (TP Việt Trì, Phú Thọ)

 Bình luận của luật sư:

Hành vi của các đối tượng là nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản của người khác, xâm phạm đến quan hệ sở hữu được pháp luật bảo vệ, đã có dấu hiệu của tội cưỡng đoạt tài sản được quy định tại Điều 135, Bộ luật Hình sự, sửa đổi bổ sung năm 2009.

Theo đó, người nào đe doạ sẽ dùng vũ lực hoặc có thủ đoạn khác uy hiếp tinh thần người khác nhằm chiếm đoạt tài sản, thì bị phạt tù từ một năm đến năm năm. Ngoài những dấu hiệu về chủ thể phải đủ năng lực hành vi, đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự thì đối với tội cưỡng đoạt tài sản, mục đích chiếm đoạt là yếu tố bắt buộc trong cấu thành của tội này. Tội cưỡng đoạt tài sản quy định tại Điều 135, Bộ luật Hình sự có hành vi khách quan “đe doạ sẽ dùng vũ lực…” là hành vi dọa sẽ gây thiệt hại đến sức khỏe, tính mạng trong tương lai nếu không thoả mãn yêu cầu chiếm đoạt của người phạm tội.

Khác với tội cướp tài sản “đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc” thì tội cưỡng đoạt tài sản là đe dọa “sẽ dùng vũ lực” tức là dùng vũ lực trong tương lai, có khoảng cách về thời gian. Trong trường hợp của vụ việc này các đối tượng đã dùng thủ đoạn uy hiếp tinh thần đối với ông Liêm và bà Vân bằng việc sẽ sát hại Nguyễn Cao Cường nhằm ép ông Liêm, bà Vân phải đưa tiền cho mình.

Điều này thỏa mãn dấu hiệu phạm tội của tội cưỡng đoạt tài sản. Ở đây, trong vụ việc này, người bị đe dọa, uy hiếp tinh thần là ông Liêm và bà Vân còn có điều kiện, thời gian để báo cáo với cơ quan có thẩm quyền xử lý trước khi hành vi chiếm đoạt xảy ra.

Như vậy, trong vụ việc này, hành vi của các đối tượng đã sử dụng là đe dọa sát hại người thân để buộc nạn nhân phải nộp tiền, đây là hành vi uy hiếp tinh thần người khác nhằm chiếm đoạt tài sản được quy định trong tội cưỡng đoạt tài sản. Cụ thể,Điều 135. Tội cưỡng đoạt tài sản 

1. Người nào đe doạ sẽ dùng vũ lực hoặc có thủ đoạn khác uy hiếp tinh thần người khác nhằm chiếm đoạt tài sản, thì bị phạt tù từ một năm đến năm năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ ba năm đến mười năm:
a) Có tổ chức;
b) Có tính chất chuyên nghiệp;
c) Tái phạm nguy hiểm;
d) Chiếm đoạt tài sản có giá trị từ năm mươi triệu đồng đến dưới hai trăm triệu đồng;
đ) Gây hậu quả nghiêm trọng.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ bảy năm đến mười lăm năm:
a) Chiếm đoạt tài sản có giá trị từ hai trăm triệu đồng đến dưới năm trăm triệu đồng;
b) Gây hậu quả rất nghiêm trọng.

4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ mười hai năm đến hai mươi năm:
a) Chiếm đoạt tài sản có giá trị từ năm trăm triệu đồng trở lên;
b) Gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.

5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ mười triệu đồng đến một trăm triệu đồng, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Do vụ việc được phát hiện kịp thời, cơ quan công an đã kịp thời can thiệp nên trên thực tế, các đối tượng chưa chiếm đoạt được số tiền 800 triệu đồng, nên thuộc trường hợp phạm tội chưa đạt. Điều 18, Bộ luật Hình sự quy định: “Phạm tội chưa đạt là cố ý thực hiện tội phạm nhưng không thực hiện được đến cùng vì những nguyên nhân chủ quan ngoài ý muốn của người phạm tội. Người phạm tội chưa đạt phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm chưa đạt”.

Hành vi của các đối tượng có dấu hiệu của tội cưỡng đoạt tài sản. Tuy nhiên, để kết luận chính xác có phải chịu trách nhiệm hình sự hay không, cần phải căn cứ vào kết luật điều tra, xác minh cuối cùng của các cơ quan chức năng. Đây là vụ việc có tính chất đồng phạm nên trong trường hợp phải chịu trách nhiệm hình sự, cả 3 đối tượng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về cùng một tội với các vai trò tham gia khác nhau, ví dụ như người chủ mưu, người thực hành…

Luật sư Chu Mạnh Cường (Trưởng Văn phòng Luật sư Danh Chính, Đoàn Luật sư TP Hà Nội)