Các quan chức Bộ Quốc phòng Nhật Bản bày tỏ, Nhật hy vọng từ nay trở đi, cứ 5 năm, 10 năm, 15 năm và xa hơn nữa, lực lượng phòng vệ Nhật Bản và quân đội Mỹ sẽ tiếp tục có những thảo luận để thống nhất quan điểm về môi trường an ninh chung trong các khoảng thời gian tương ứng. Lần sửa đổi nguyên tắc hợp tác phòng vệ này tập trung vào vấn đề quy định phương thức hợp tác giữa quân đội 2 nước trong lãnh thổ Nhật Bản và các khu vực phụ cận, bao gồm cả Senkaku.
Còn Chính phủ Nhật Bản cho biết, nguyên nhân thúc đẩy Nhật và Mỹ phải sửa đổi nguyên tắc hợp tác phòng vệ là trong 15 năm qua, môi trường an ninh có quá nhiều biến động to lớn, tập trung chủ đạo vào 2 nội dung là sự bành trướng trên biển của Trung Quốc và kế hoạch phát triển tên lửa hạt nhân của Triều Tiên.
Mỹ và Nhật đã tổ chức hội nghị Nhóm công tác lần thứ nhất tại Tokyo, chính thức bắt đầu công tác sửa đổi "Nguyên tắc hợp tác phòng vệ chung Nhật - Mỹ", dự kiến thời gian hoàn thành công tác này khoảng 1 năm hoặc có thể lâu hơn nữa. Theo tiết lộ, nội dung sửa đổi nguyên tắc hợp tác phòng vệ có liên quan chặt chẽ và tương đồng với nguyên tắc ngoại giao “có trọng điểm” và chính sách chuyển dịch trọng tâm an ninh sang châu Á - Thái Bình Dương của Mỹ.
Ông Nicholas Szecheny, chuyên viên cao cấp thuộc Trung tâm nghiên cứu các vấn đề chiến lược và quốc tế của Mỹ cho biết: “nếu các chính sách này được xây dựng lại, hiển nhiên nó sẽ có ảnh hưởng to lớn đến phương thức hợp tác phòng vệ chung giữa lực lượng phòng vệ Nhật Bản và quân đội Mỹ, nhưng vấn đề được quan tâm rộng rãi là liệu chính phủ của ông Shinzo Abe có thực sự muốn ‘cắt nghĩa lại’ Hiến pháp của Nhật hay không? Lúc đó, Nhật mới có thể thi hành được quyền tự vệ tập thể”.
Nếu Nhật Bản công nhận quyền tự vệ tập thể có nghĩa là ngay cả trong trường hợp Nhật không bị tiến công thì họ cũng có quyền trợ giúp phòng vệ cho đồng minh bị uy hiếp. Nhưng từ trước đến nay, Chính phủ Nhật Bản luôn kiên trì giải thích Hiến pháp của họ là Hiến pháp hòa bình, chính điều đó đã ngăn cản không cho phép họ thực hiện cái quyền này.
Thế nhưng hiện nay, chính phủ Nhật nhận thấy, tình thế hiện nay đã khác xa so với 15 năm trước, thời kỳ “các nước láng giềng cùng chung sống hòa bình” đã qua, hiện an ninh quốc gia và chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Nhật đang bị đe dọa nghiêm trọng. Điều này tất yếu làm cho Nhật cũng phải thay đổi quan điểm về hợp tác an ninh trong khu vực, tận dụng triệt để quyền tự vệ của mình.
Song song với tăng cường nội lực, Nhật cần tận dụng tất cả sức mạnh tổng hợp từ những đồng minh thân cận, Nhật đã thực hiện nghiêm túc các nghĩa vụ của mình, vì vậy Nhật có quyền được hưởng những “ưu ái” từ các đồng minh thân thiết, chỉ có thay đổi triệt để lối tư duy cũ mới giúp Nhật bảo vệ được an ninh quốc gia, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của mình.
Hiện nay, chính phủ của Thủ tướng Shinzo Abe hy vọng sẽ đạt được sự đồng thuận về sửa đổi định nghĩa Hiến pháp, từ đó Nhật có thể sửa đổi các điều luật ngáng trở, giúp Nhật Bản có thể thực hiện quyền phòng vệ tập thể “chính đáng” của mình. Động thái yêu cầu Mỹ bàn bạc sửa đổi “nguyên tắc hợp tác phòng vệ Nhật - Mỹ” chính là lời khẳng định quyết tâm của Nhật.
