Hàng trăm phụ nữ phá thai nhầm vì… sợ rubella

ANTĐ - Đó là một sự thật rùng mình được đưa ra trong kết quả nghiên cứu bước đầu về chọc dịch ối chẩn đoán thai nhi nhiễm virus rubella bằng kỹ thuật PCR Real-time, do PGS.TS Lê Anh Tuấn, Phó Giám đốc BV Phụ sản Trung ương và cộng sự tiến hành.

Chỉ 16,5% ca phá thai dương tính

Dịch rubella bùng phát mạnh ở trẻ và phụ nữ mang thai đầu năm nay

Chưa bao giờ dịch rubella lại xảy ra mạnh và có nhiều phụ nữ mang thai mắc bệnh như thời điểm những tháng đầu năm nay. Thống kê từ Trung tâm Chẩn đoán trước sinh - BV Phụ sản Trung ương cho biết, chỉ riêng trung tâm này từ đầu năm đến nay đã tiếp nhận 2.045 thai phụ đến hội chẩn rubella. Tuy nhiên do phần lớn thai phụ đến muộn, không rõ phát ban nên không xác định được thời điểm mắc rubella và nguy cơ ảnh hưởng đối với thai. Cũng do thời điểm này dịch lan rộng nên rất nhiều phụ nữ hoảng sợ. Thậm chí, số ca không có dấu hiệu phát ban nhưng tự ý đi xét nghiệm IgG (+) rất cao, cũng có rất nhiều phụ nữ đổ xô đi tiêm phòng rubella mà không biết đã có thai (trong khi việc tiêm phòng vaccine rubella thường phải được chỉ định trước khi mang thai 3 tháng).

PGS.TS Lê Anh Tuấn cho biết, một lượng rất đông thai phụ xin phá thai ngay khi còn chưa có phương pháp chẩn đoán xác định thai nhiễm virus rubella. Trong số hơn 2.000 trường hợp thai phụ đến khám, hội chẩn rubella tại BV thì có đến hơn một nửa trường hợp chấp nhận phá thai vì lo sợ nguy cơ con sinh ra bị hội chứng rubella bẩm sinh. Kết quả là trong số 103 ca phá thai vì nghi rubella (có những trường hợp do bác sĩ chỉ định, có trường hợp do gia đình đề nghị), dựa vào tần suất mắc và thai phụ làm đơn xin phá, BV lấy máu cuống rốn xét nghiệm thì chỉ 17 ca có kết quả dương tính với virus rubella, chiếm tỷ lệ 16,5%. Điều đó cũng có nghĩa, 83,5% thai phụ vội vàng làm đơn xin phá thai vì nghi rubella, sợ con sinh ra mắc hội chứng rubella là… phá nhầm và tương ứng là ngần ấy đứa trẻ đã bị bỏ đi một cách oan uổng.

Theo cách lý giải của các bác sĩ BV Phụ sản Trung ương thì 83,5% số ca có IgG (+) và IgM (-) (không dương tính với virus rubella), tuy nhiên không hẳn IgM (-) là không bị rubella. Tại BV Phụ sản Trung ương thời gian này có 28 trẻ sinh ra bị hội chứng rubella bẩm sinh, 4 trường hợp tử vong... Những trường hợp này là do mẹ không phát hiện nhiễm rubella khi có thai. Và trong 28 trẻ sinh ra mắc hội chứng này, thì xét nghiệm chỉ có 23/28 trẻ có cả 2 chỉ số IgG và IgM dương tính, 5 trẻ còn lại rõ ràng mắc hội chứng này nhưng xét nghiệm chỉ có IgG (+), còn IgM (-). Việc đưa ra quyết định đình chỉ thai hay tư vấn đình chỉ thai đối với mỗi bác sĩ là cực kỳ khó khăn.

Lỗi do đâu?

TS. Lê Anh Tuấn nhấn mạnh, thông thường nếu thai phụ mắc bệnh khi mang thai dưới 12 tuần, cả hai chỉ số IgG và IgM trong xét nghiệm sinh hóa miễn dịch đều dương tính, có biểu hiện lâm sàng (sốt, phát ban), có nguồn lây (nghĩa là chắc chắn mắc rubella) thì được chỉ định bỏ thai. Những trường hợp còn lại sẽ được tư vấn kỹ càng, còn quyết định giữ hay bỏ là tùy thuộc lựa chọn của các thai phụ. Thậm chí có trường hợp nghi mắc rubella, bác sĩ tư vấn chờ thêm nhưng bệnh nhân vẫn xin được phá thai… Chính điều đó đã đẩy tỷ lệ phá thai lên cao.

Dù vậy, không thể phủ nhận rằng nguyên nhân chính dẫn đến việc các thai phụ đưa ra quyết định xin phá thai là dựa vào lời tư vấn của các bác sĩ. Ông Tuấn cho rằng, bệnh rubella (sởi Đức) năm nay bùng lên thành dịch lớn, trong đó tỷ lệ thai phụ nhiễm rubella cũng tăng đột biến so với các năm trước. “Cũng vì thế, trong số bác sĩ, nhiều người không hiểu rõ nên việc tư vấn không nhất quán. Nhiều người chỉ biết đến bệnh trên sách vở chứ chưa gặp trực tiếp”, TS. Tuấn cho biết. Cũng theo ông Tuấn, thông thường việc tư vấn rubella được các bác sĩ dựa vào 4 yếu tố: nguồn lây, biểu hiện lâm sàng, xét nghiệm sinh hóa miễn dịch và tần suất mắc ở từng tuổi thai đã được công bố trên thế giới. Tuy nhiên, việc tư vấn chỉ dựa vào 4 yếu tố như vậy vẫn có thể có những trường hợp thai phụ nghi mắc rubella nhưng trẻ sinh ra không bị nhiễm.

Trước khó khăn đó, BV Phụ sản Trung ương đã đưa vào thử nghiệm phương pháp mới chẩn đoán thai nhi nhiễm virus rubella bằng kỹ thuật PCR real-time (chọc ối lấy mẫu xét nghiệm). Phương pháp này khẳng định đúng đến 95% thai nhi có bị nhiễm rubella hay không. Sau hơn 2 tháng thử nghiệm, BV đã tiến hành chọc ối được hơn 40 ca.